donderdag 30 juni 2011

Mars voor beschaving

Dit is een stukje wat ik eigenlijk maandag wou schrijven, maar ik deed het toch maar niet. Maar het zit me dwars, dus ik zet het maar neer, ook al vind ik dat het eigenlijk niet op mijn blogje past. Ik schreef dit toen ik hoorde over de mars voor beschaving, omdat me dat niet lekker liet voelen.

Ik ben kunstenares geweest. Ik heb daar opleidingen en cursussen voor gedaan, en ik heb er mijn geld mee verdiend. Ik doe het nu niet meer, maar ik zag het ooit als wat ik de rest van mijn leven ging doen. Het was echt heel serieus voor me, en ik voel me nog steeds wel een kunstenares. Ik deed wat installaties, maar ik ging vooral voor sculpturen. Dat was ook waar ik mijn passie had.

Ik verdiende er best goed mee, vooral toen ik doorkreeg hoe je het moet verkopen. De kopers hebben geen idee van kunst, die doen vooral duur. Als je geheimzinnig en sexy doet, gaat de prijs flink omhoog. Als je de man liet denken dat hij met je naar bed kon als hij je kunst kocht, liep je binnen. Daar verdiende ik een flinke duit mee.

Maar als ik mijn kunst gewoon aan een handelaar verkocht, was het ook zó verkocht. Want ik maakte opvallende dingen, die leuk waren om naar te kijken, en om te voelen. Het nodigde je uit. Ik maakte kunst die wat deed, en die niet gewoon apart staat te zijn in een vitrine. Zonder de dingen eromheen verkocht ik het voor veel minder geld, maar daar gaat het niet om. Ik had ervan kunnen leven.

Ik gaf niet alles op wat ik verkocht, want in de kunst gaat het toch heel vaak zwart. Op die manier kon ik nog van de WIK gebruikmaken. Eigenlijk had ik niet voor de WIK in aanmerking moeten komen, omdat ik nooit de kunstacademie heb afgemaakt, maar het lukte me toch, via mijn vader. Ik weet niet hoe die dat heeft gedaan. Ik heb dus ook subsidie gekregen!

Zonder die subsidie had ik wat minder lekker geleefd, maar dan was ik misschien ook wat verantwoordelijker geweest. Als ik nu geen zin had deed ik gewoon niets, toch geld genoeg. Ik zorgde gewoon dat ik een soort LAT-flirt had met kunsthandelaars die werden benaderd voor grote bouwprojecten, die verplicht zijn om kunst te kopen, en dan kreeg ik een budget om iets te maken wat hij aan ze kwijtkon. Je kan dat ook als gesubsidieerd zien.

Ik zat best in een kunstwereldje. Ik was nooit beroemd, daar moet je geluk voor hebben. Je hoeft er niet echt goed voor te zijn, ga maar naar een museum. Je moet toevallig in de mode zijn. Ik had wel contact met mensen die hoog aangeschreven staan. Daar ging ik ook weleens kijken, ze zijn vaak erg hoovaardig en hebben graag publiek.

Om kort te gaan, ik heb dus best ervaring met de kunstkliek, en ik heb er zelf mijn brood mee verdiend. En wat er nu wordt gedaan met die mars voor beschaving slaat nèrgens op! Ik ben ook heel verbaasd hoe sympathiek de media erover zijn, want er wordt klakkeloos overgenomen dat de kunstsector zo onder druk staat.

De kunstsector bestaat vooral vanwege gesubsidieerde freubelaars, die niet wèrken, maar kunstenaartje spelen. Als je als kunstenaar wil werken, maak je dingen die je kan verkopen. Al dat gezeur over dat je je kunst authentiek wil houden, is dat je gewoon je niet wil aanpassen, en vindt dat je het maar gewoon moet krijgen. Ik maakte ook onverkoopbare dingen omdat ik ze leuk en bijzonder vond, maar ik verdiende wel mijn brood door ook andere dingen te maken.

In het theaterwereldje, in de Nederlandse film en op TV zie je telkens dezelfde acteurs. Is dat echt het beste wat Nederland te bieden heeft? Natuurlijk niet, er zijn veel meer getalenteerde acteurs, maar die komen niet aan de bak omdat ze niet bij het old boys network horen. Er is bij films een klein groepje mensen die alle subsidie opvreten, en er komt minder diversiteit door, niet méér.

De dans is ook een vreemd wereldje dat op subsidie draait. Dansers zijn geweldig knap met wat ze doen, maar ze zijn werkeloos òf ze verdienen goed in een subsidiemolen. De dans is iets wat heel duur betaald wordt, als je een balletkaartje wil kopen ben je fortuinen kwijt. En wie wil moderne dans zien? Het is hoovaardij die alleen bestaat door subsidie, want ze dansen allang niet meer voor het publiek, maar daar willen ze de verantwoordelijkheid niet voor nemen.

Het kan ook anders, van den Ende en de Mol hebben succesvolle dans en theater opgezet. Natuurlijk gaat daar ook veel subsidie heen, maar die doen het wèl voor het publiek, en dat merk je aan de inkomsten. Zij nemen het wel serieus, en de andere producenten niet. Dat is de reden dat je wèl hoort van de commerciële musicals, en niet van de moderne balletten.

Voor opera, en klassieke muziek, maak ik wel graag een uitzondering. Dat gaat om het behouden van de cultuur die we niet meer terug kunnen krijgen als het uitsterft. Bovendien hebben die mensen een enorme opleiding nodig. Ik vind het wel nuttig dat we dat behouden. Het moet er zijn, en we maken er telkens toch wel kennis mee. Er zijn veel muziekstukken die we vaak in de achtergrond horen, die de basis zijn van onze muziekcultuur. Ze worden niet geplugd en gepusht door de industrie omdat er door de wetten geen geld inzit om dat te doen, dus ik vind subsidie daar wèl op zijn plaats. Maar die mensen nemen dan ook genoegen met een hongerloontje, als je kijkt naar hoeveel ze moeten studeren.

Performance art en installaties, die zijn vaak apart voor het apart, en er zit echt niet veel werk aan vast. Ik deed het omdat het supermakkelijk verdienen is. Je bent er ook niet veel geld aan kwijt, dus wat heb je dan voor subsidie nodig? De onkosten zijn minder dan je denkt. Je hebt gewoon bijna geen drempel.

Kunst doe je niet omdat je gesubsidieerd wordt, je doet het omdat het in je bloed zit. Je wordt kunstenaar als je goed genoeg bent om het ook te verkopen, zodat je het zelf kan financieren. En ik doe het daarom nogweleens, ook al is het iets waardoor ik nu tijd en dus geld kwijtben! Kunst vindt wel een manier.

De mensen die hier op mars gaan, willen dat hun hobby wordt gefinancierd. Ze willen een bruisende kunstwereld waar ze nietteveel werk of geld aan kwijtzijn. De theatergroepen hebben geen superluxe theater nodig, je kan ook een andere hal huren voor je voorstellingen. Dat doen veel amateurgroepen toch al. Muziekgroepen oefenen toch al vaak thuis. Het is niet echt nodig om grote voorzieningen te hebben.

Al zouden de voorzieningen verdwijnen, dan verdwijnt de meeste kunst niet. Het wordt alleen harder werk om zelf dingen te regelen, maar dat kan best. Het is toch al goed te doen. Misschien zorgt het voor wat nederigheid, dat kan geen kwaad met al die ego's. In de kunstwereld zijn er veelteveel mensen die dikdoen, en als je zelf voor je brood moet werken gaat dat er misschien wel een beetje uit.

En die voorzieningen verdwijnen niet zomaar. De bezuinigingen zijn nietzogroot. Ik heb gelezen dat we teruggaan naar het nivo van tweeduizendvijf, en toen hadden we een levende, bruisende kunstwereld met alle voorzieningen die je kon wensen. Ze willen dus niet alles gaan slopen, het wordt alleen de bezuiniging doorvoeren die we overal hebben. Bezuinigen in het onderwijs gaat zelfs al verder. En dat is onze toekomst.

De kunst wordt gesponsord, mensen die erin werken krijgen meer voordeeltjes dan mensen in andere soorten werk. Zonder dat het een goeie reden heeft. Dat is waarom het goed is om erin te gaan snijden. Kunstenaars zijn niet belangrijker dan gewone mensen, en ze doen iets wat voor veel mensen een hobby is. We zijn niet beter, dus we hoeven niet een streepje voor te krijgen op mensen die ander werk doen.

Deze mars vind ik misplaatst, en het maakt alleen maar het beeld van de verwende arrogante kunstenaar sterker voor mij. Kunst draagt bij aan de samenleving, natuurlijk. Maar het moet wel de moeite waard zijn. Als je kunst maakt die niemand wil, en die jij alleen maar mooi vindt, waarom moet iedereen je dan tòch betalen?

Ik zie wat ik nu doe in de prostitutie ook wel als kunst. Ik lever bij elke klant een kunststukje af. Soms is het kunst met de kleine k, soms met de grote K. Maar wat ik doe wordt betaald door de klant. En die is dan blij met wat hij krijgt. Dat is lang niet altijd zo in de kunst, dan hadden we ook geen subsidie meer nodig.

Misschien is het ook wel jaloezie, want de overstap van de kunst naar de prostitutie was voor mij heel hard. Het was niet meer preferente huisvesting met een studio, maar uitzetting. Het was bij de Belasting niet meer "we begrijpen wel dat het zo gaat in de kunstwereld, maak je maar niet zo druk", maar een naheffing van meer dan een ton. Het was niet meer speciaal kunstenaarskrediet, maar gewoon geen rekening bij de bank kunnen openen. Het was niet meer met de haakse slijper werken in de tuin, en dat ze dat maar van me moesten pikken, maar een pb krijgen voor werken zonder vergunning. Geen gratis reclame op borden op het treinstation, maar geheimhouden omdat je anders telkens nieuwe ramen in je auto moet laten zetten. Niet meer vrijstelling van alles wat de gemeente doet, zoals belastingen of sollicitatieplicht, maar vergunningen, leges en procedures voor alles.

De kunst heeft het niet moeilijk, ze zijn verwend!

26 opmerkingen:

Peter zei

(Bijna) helemaal mee eens!

Ik snap de uitzondering voor opera en klassieke muziek alleen niet echt. Waarom zouden die niet óók commerciëler kunnen zijn.

Dat omroepkoor bijvoorbeeld, ik leerde pas van hun bestaan af toen erop bezuinigd ging worden. Waar waren ze al die tijd daarvoor?

En verder is die opera en klassieke muziek een mooie cultuur, maar niet echt een Nederlandse cultuur. Ga maar na waar alle componisten vandaan komen. Misschien is dat tevens de reden waarom hun klanten niet een realistische prijs wensen te betalen.

Anoniem zei

Armoede maakt kunstenaars creatief. Geld krijgen leidt tot luiheid of zorgt voor weinig inspiratie. Als een inkomen gegarandeerd wordt is dat mooi, maar betekent het meestal het einde van de kunstenaar. Deze is dan in feite een knutselaar geworden die leeft van een uitkering.

pollewopje zei

En zo is het maar net. Mooi verhaal!

Anoniem zei

het zou leuk zijn als je een foto post van een van je sculpturen.

verder nog iets anders. Ik las op de betaalde sexpijler van viva forum dit

" Je vriend beoordelen als een klant is ontnuchterend, maar het zal je wel wijzen op hoe je de seks in de relatie kan verbeteren. Interessant om te lezen hoe je je vriend beoordeelde. Als ik mijn vriend beoordeel op die wijze, moet ik hem in het betere middelste van mijn klantenkring plaatsen. Hij is mooi, zijn hygiene is perfect behalve bij zijn eikel, daar is het gewoon goed. Hij is aardig en beleefd, en niet veeleisend als klant. Hij is alleen geen babbelaar. Zijn vingerwerk en beffen is ruim beter dan gemiddeld, maar dat is ook omdat hij veel voor me heeft geleerd. Hij is heerlijk in masseren. Het neuken is niet heel bijzonder. Hij is niet echt groot genoeg voor me, en hij blijft niet bloot. Het is voldoende, en veel vrouwen zouden er meer dan blij mee zijn, maar het is niet genoeg om het af te maken voor me. Dat is de vloek van de prostitutie weer. "

nu is mijn vraag of jij dat ook ervaart, de 'vloek van de prostitutie', want ik kan me er wel iets bij inbeelden

Anoniem zei

Een prachtige reactie, blij dat je ook weer op donderdag schrijft.

Vraag een kunstenaar of we ons geld liever aan het verwoeste Haiti moeten geven of aan hem, dan zie je wel hoe egoistisch ze zijn!

Tara zei

Je snapt duidelijk niets van kunst. Natuurlijk is het voor een groot deel opgeklopte lucht en onzin. Maar er is een harde kern die wel dingen maakt die de moeite waard zijn, maar die komen, door de commercialisatie en politieke belangen niet aan het woord of in het licht. Alles maar laten draaien op geld, zoals in de gezondheidszorg, het spoor, etc. zal uiteindelijk leiden tot nog meer verarming. Want de mensen met veel geld gaan dan bepalen wat mooi is, en in mijn ogen: hoe voller de portomonnee, hoe leger het hart (cru gezegd hoor, niet altijd en er zijn grenzen). Dit is geen Amerika jongens, laten we alsjeblieft leren van de fouten daar, en niet telkens opnieuw het wiel willen uitvinden.

Anoniem zei

Tara ik weet niet of zondares niks van kunst begrijpt, maar ben het geheel eens met wat je zegt.

Anoniem zei

100% eens, Zondares. Ik denk dat de gemiddelde kwaliteit van kunst behoorlijk omhoog gaat zonder subsidie, omdat de echte talenten niet ondergesneeuwd raken door gesubsidieerde prutsers.

Peter zei

@Tara

"Dit is geen Amerika jongens, laten we alsjeblieft leren van de fouten daar"

Het punt is juist dat heel veel toonaangevende kunstenaars uit de VS komen, en dat de cultuursector daar zeer bruisend is, terwijl ze in de VS amper/geen kunstsubsidies kennen.

Anoniem zei

Het lijkt mij dat de overheid alleen maar faciliterend op zou moeten treden

Dus de vaste kosten van het theater dragen. De honoraria van de acteurs en musici zouden door de entree heffingen moeten worden opgebracht.

Voor beeldende kunstenaars zouden atelierkosten betaald kunnen worden, maar geen toelage voor de artist of verplichte afname van kunstwerken.

Henri Bik

Tara zei

@ Peter, die toonaangevende kunstenaars zijn slechts toonaangevend om dat ze veel geld krijgen/hebben. Ze spreken het overgrote deel van de bevolking niet aan. Terwijl kunst dat, niet over de hele linie, maar zeker voor een deel, wel zou moeten doen.
Ik ben in zekere zin elitair en vind wel dat er zoiets is zoals lage en hoge kunst (een bouquetroman is niet hetzelfde als literatuur van Reve), maar nu wordt hoge kunst een zaak van 'hoge bankrekening'. Daar ben ik principieel tegen

Peter zei

@Tara

Reve is een goed voorbeeld, voor iedereen betaalbaar en weinig gesubsidieerd. En Reve was erg op zijn lezers gericht, en niet op subsidieverstrekkers.

En welke kunst wordt nu alleen voor de 'hoge bankrekening'? Volgens mij is dit geen sterk argument. Verschil in koopkracht tussen arm en rijk beperkt zich niet tot de kunst.

unctomex zei

Ik vind dit wel een treffend citaat: "Als je kunst maakt die niemand wil, en die jij alleen maar mooi vindt, waarom moet iedereen je dan tòch betalen?"

Tegenstanders zouden kunnen zeggen dat kunst haar authenticiteit verliest door commercialisering, maar in tijden van crisis is daar geen geld voor.

Ik weet dat er in toneel heel veel gesubsidieerd wordt, en dat zonder subsidies alles zou stilvallen. Dikke pech, want veel toneelstukken interesseren me geen bal en sommige mensen denken nog steeds dat cultuur niet tot ontwikkeling kan komen zonder subsidies en dat kunstenaars een verheven status hebben.


Ik vind het een goede instelling dat je prostitutie als een kunst beschouwd, want het is ook echt een stiel die je pas na vele jaren ervaring onder de knie krijgt.

Anoniem zei

@ Tara: Het is een vreemd beroep op 'de zwakkeren in de samenleving' vanuit de kunstsector en de elite, door te stellen dat kunst voor iedereen betaalbaar moet blijven.

We hebben in Nederland de museumkaart, waarmee je voor een appel en een ei gratis entree hebt voor alle musea. Hoeveel van die ' zwakkeren in de samenleving' maken daar nu gebruik van?

Wees gewoon eerlijk: kunst was altijd elitair, is elitair en zal altijd zo blijven. Het is één van de manieren waarmee de elite zich probeert te onderscheiden van het volk.

Waarom zou je de liefhebberij van het rijkste deel van de bevolking moeten subsidiëren?

rilja zei

Normaal gesproken zeik ik zondares altijd af als ze iets totaal anders post wat niet over prostitutie gaat, maar dit stukje waardeer ik wel.
Ik denk dat je subsidie niet helemaal moet afschaffen, maar heel sterk terugbrengen naar een minimum. Zoals Henri Bik zegt, vaste kosten subsidieren maar geen levensonderhoud/ honorarium voor de kunstenaars/acteurs. Dat zijn ook vaak arrogante kwallen trouwens.

Anoniem zei

Een heel goed stukje, ik ben blij dat je het geplaatst hebt. Ik vind dat je echt heel goed kan verwoorden hoe je het ziet en ben het er helemaal mee eens.

3 zei

Lieve zondares,

Ik ben het vaak met je eens maar nu niet. Daar moet je geluk voor hebben ????????????
Geluk bestaat niet dat maak je.

Mensen die het hebben over geluk onderschatten hoe hard iemand aan iets heeft gewerkt om het voor elkaar te krijgen.

En ik ben wel voor subsidies maar er moet wel opgelet worden dat er geen misbruik van wordt gemaakt.

Kunst gaat niet zozeer om het verkopen maar om het creeeren alleen maar dingen maken zodat de grote massa het koopt is dodelijk voor creativiteit en niet vernieuwend. Pas als een kunstenaar in zijn eigen wereld leeft en daar creeert zonder zich wat aan te trekken van of het verkoopt of niet dan pas kan hij tot nieuwe inzichten komen.

Je moet het eigenlijk zien als een research en development afdeling bij een groot bedrijf. Er gaat veel geld inzitten en je hebt het idee dat het er niet toe doet maar eigenlijk is die 1e fase van niet winstgevend ontdekking heel belangrijk om dan weer te komen tot een concept wat wel aanslaat en verkoopt.

En ik begrijp je afgunst van dat er bij bepaalde beroepen (in dit geval kustenaars) door de samenleving er allemaal voordeeltjes aan kleven.

rerses zei

idd, massa is mainstream, maar je hebt toch geen subsidies nodig om creatief te zijn

subsidies zijn nodig wanneer iets voor een grote massa geproduceerd wordt maar toch niet winstgevend blijkt te zijn

Anoniem zei

Zondares, nu ben ik echt onder de indruk van je! Ik moest al niks hebben van dat elitaire kunstwereldje maar nu ik dit lees zal ik er helemaal geen medelijden mee hebben. Goed van je dat jij niet zo'n luie subsidie junk was maar gewoon een hardwerkende ondernemer (op die WIK na dan...)

Tara zei

Mensen moeten meer begrijpen dat niet alle kunst elitair is. De 'lagere mensen in de samenleving' willen niet maar kunnen ook amper genieten van een beetje inleiding in de kunst. Het is iets waar je toch wat kennis voor moet hebben. Niet alleen kunstgeschiedenis maar sowieso geschiedenis, misschien filosofie en algemene esthetische basisbeginselen. De ziel van kunst is heel persoonlijk, iets raakt je of het raakt je niet, maar wat er omheen zit kun je leren te begrijpen en te analyseren. Mensen moeten niet zo doen alsof alles en bloc is in de kunstwereld, (overigens ook in de rest van de wereld, er zijn groepen maar die zijn alles behalve homogeen).

Anoniem zei

Precies, Zondares.

Johan zei

Zoals eigenlijk altijd ben ik het ook nu weer helemaal met je eens. Elk blog van jou is een Kunststuk dat (gelukkig) gratis te consumeren is. Wat jij schrijft lees je volgens mij nergens anders. Jouw beschreven ervaringen bieden nieuwe inzichten en perspectieven. In die zin is je blog echt uniek. Dank je wel.

Anoniem zei

zondares, toevallig zit ik in de kunsten, en toevallig zit een van mijn vrienden uit een andere kunstdiscipline in een van de commissies van een fonds, die bepalen wie wel en wie geen subsidie krijgen. Ik heb het een en ander gehoord en kan je verzekeren, dat in die commissies geen sprake is van vriendjespolitiek of egotripperij, maar dat heel serieus naar kwaliteit en betekenis van kunstenaar en werk gekeken wordt. Uit jouw verhaal maak ik vooral op dat je eigenlijk niet werkelijk in je kunst geloofde. Je maakte dingen die goed in de smaak vielen, maar bent zelfs daarmee gestopt. Je hebt dus geen recht om af te zitten geven op anderen.
Ook verneem ik hier dat kunst een zaak voor de elite zou zijn. Zoals Lucebert al zei, kunst is een zaak voor de elite, maar voor de elite van de geest, en daartoe kan in principe iedereen behoren. We leven in een wereld waar we worden doodgegooid met in Amerika voorgebakken televisieflauwekul, in een wereld waarin op school nauwelijks nog iets aan fatsoenlijk cultuuronderwijs wordt gedaan. Alle besef van de waarde van kunst en cultuur wordt van jongsaf aan bijna onmogelijk gemaakt. Voor het overige worden de kunsten nu veel en veel harder aangepakt dan andere sectoren in de maatschappij, terwijl het relatief nauwelijks wat oplevert. Wat betreft Amerika: mensen hier schijnen te geloven, dat kunstenaars daar allemaal 'hun eigen broek' zitten op te houden. Nee, er zit veel particulier geld in van bedrijven en individuen, maar ook van de overheid. De Nederlandse regering wil in een noodgang een Amerikaans systeem van de grond trekken, dat daar in de loop van de decennia van de grond is gekome, in bovendien een land met een veel groter aantal miljardairs en multinationals. Het Nederlandse beleid is dus kortzichtig, achterlijk en dom of doortrapt, gemeen en schofterig.

Anoniem zei

En voor de slimmerik die meent dat de muzieksector terecht wordt te grazen genomen, omdat 'al die componisten' niet van hier komen. Prima, maar dan consequent zijn, en ook geen buitenlandse automerken, buitenlandse elektronica-merken, buitenlandse televisieformats etc etc meer in Nederland. Eens kijken hoeveel je dan nog overhoudt: een oud Dafje.

Anoniem zei

Verder: wat betreft het argument 'evenveel geld als in 2005'. Dat kan nominaal misschien kloppen, maar het gaat om de verdeling. Deze regering haalt niet overal bij iedereen evenveel weg, maar haalt vooral veel weg uit die hoeken waar de minste VVD-ers in het bestuur zitten. NRC Handelsblad heeft getoond dat die instellingen met veel VVD-ers in het bestuur worden ontzien. Het cultuurbeleid is tegenwoordig net voetbal; je hoeft er niets van te weten om er je mening over te spuien.

Unknown zei

Ik hoor de nep-kunstenaar denken: "Om je slap te lachen, waar ik dat imbeciele publiek nou weer met iets walgelijks opgezadeld heb, ik houd het niet voor mogelijk."
Co.