Het boek van Amber

Het boek van Amber kwam bij me binnen terwijl ik bij een klant was, en dat is best toevallig, omdat dat tegenwoordig nog maar een paar uurtjes per week is. Het kwam in kadopapier binnenin de kartonnen envelop. Ik had het niet besteld. Maar mijn hulpploeg kan soms totaal alle subtiliteit laten varen als ze willen dat ik ergens over schrijf, en één van die krengige hoeren had er bijna twintig Euro voor betaald. Ik denk dat ik weet welke. Nou, ze krijgt haar zin.

Mijn hulpploegje wil graag dat ik een stukje schrijf over het boek van Amber. Eigenlijk willen ze al heel lang dat ik een stukje schrijf over de column van Amber in de Linda, maar nu ze een boek uitbrengt dat breder geplugd wordt, is er een reden om er meer druk achter te zetten. Op mij. De oordelen van de mensen in mijn hulpploeg zijn nogal vernietigend, ik ben er toch wat genuanceerder over dan zij.

Voor wie het nog niet weet, in het magazine Linda verschijnt al tien jaar een column over en door Amber van Esphen, een High Class Escort. Ze werkt naar eigen zeggen voor "het beste escortburo van Nederland," en elke aflevering is een anekdote over een date. Ze heeft nu een boek uitgebracht, en dat is gewoon een bundeling van haar columns, met een paar extra columns zodat de lezer zich niet met oud spul bekocht voelt, en een nawoord over zichzelf.

Als het er eenmaal ligt, dan voel ik me ook wel een beetje alsof ik er wat mee moet. Ik heb mijn bloknoot gepakt, een nieuw potlood genomen, en ik ben gaan lezen. Dat duurde niet lang, want ookal zijn het bijna tweehonderd bladzijdes, het is geen zware kost. Je bent er in een avond doorheen. En als je dan naar bed gaat en er de volgende dag een stukje over wil schrijven, ben je blij dat je aantekeningen hebt gemaakt, want het blijft niet echt bij.

Ik wil Amber leuk vinden. Ik wil haar als bondgenoot. Ze heeft véél meer bereik dan ik, en mijn stukjes hebben veel meer kracht als er andere hoeren zijn die ook hun verhaal doen, omdat ik dan niet meer de enige ben die in de woestijn staat te roepen. Ik hoop altijd dat er nieuwe meiden komen die ook hun verhaal gaan doen, over lief en leed vertellen, en mensen laten zien hoe het werk ècht is.

Liefst zou ik hebben dat er veel meiden zijn die schrijven met een boodschap die de mijne aanvult. Liefst zouden die meiden allemaal nèt anders, nèt op hun eigen manier schrijven, zodat er voor elke lezer wel iets aanvult of aanspreekt. Liefst zouden we allemaal samen een duidelijk, neutraal, en eerlijk beeld geven van hoe het leven als hoer is, en hoe we mènsen zijn die wèrk doen. En dat laatste probeert Amber ook wel echt.

Maar het belangrijkste is wel dat mensen een ècht en éérlijk beeld krijgen. Er wordt zóveel gefantaseerd, aangenomen en gewoon gelógen over het vak, dat eerlijkheid echt zeldzaam en waardevol is. En omdàt er zoveel onzin over ons rondgaat, is het idee over ons meer fantasie dan hoe het echt is. En daar worden meningen door gemaakt, en door die meningen gaan mensen mee in de heksenjachten. Dus het heeft echte gevolgen.

En juist die wáárheid, daar zit Amber me niet makkelijk. Want als je al die columns bijelkaar legt, dan vormt zich toch een plaatje wat er gewoon niet wáár uitziet. Stuk voor stuk bekeken zijn al die columns vaak een beetje onwaarschijnlijk, maar dan denk je: "Nou vooruit, dit kàn nog wel waar zijn." Alles bijelkaar is het wel heel erg veel om bij te denken dat het echt waar is. En met zo'n boekje vol columns bijelkaar gaat dat schuren.

Ik kan nu gaan muggenziften op elke bladzijde, maar ik denk dat het stukje dan weereens veel te lang wordt, en ik heb er eigenlijk ook niet zo'n zin in. Bovendien gaat het niet om alle kleine dingen, waarvan ik zèlf al vind dat ze details zijn, maar om wat je gaat zien als je alle columns bijelkaar neemt. En natuurlijk gaat het vooral om dingen die je als hoer meteen oppikt, maar voor mensen van buiten het vak niets betekenen.

Je gaat na een poosje merken dat alle stukjes ongeveer hetzelfde lopen. Het is elke keer een anekdote, elke keer zonder uitleg hoe zo'n date waarover ze schrijft wèrkt. Ze laat heel veel ongezegd, en richt zich vooral op de gevoelens die ze over een, tèlkens weer afwijkende, klant heeft. Ze praat over de seksuele handelingen met zoveel afstand en zo weinig professionaliteit dat het gaat opvallen. Het lijkt er echt alleen maar in te staan om te prikkelen, want het draagt meestal niets bij.

Wat je als hoer meteen oppikt van de paar vage opmerkingen die ze maakt over de seks, is dat ze er weinig feeling mee heeft, niet professioneel mee aanpakt, en niet echt veel van lijkt te weten. De termen die ze voor de seks gebruikt zijn bovendien het soort beschrijvingen die je als hoer niet zo zou doen, maar dat heeft misschien temaken met het volgende punt.

Elk stukje wat ze schrijft is in de stijl van een stuiverromannetje. De vage, omfloerste, broeierige beschrijvingen van de seks, de suggesties die nooit duidelijk worden gemaakt, en vooral de manier waarop ze omschrijft wat ze doet. Het zijn losse handelingen voor haar. Ook als ze beschrijft hoe ze de seks ervaart hangt er duidelijk aanvast dat ze ergens in onervaren relatieseks hangt in haar hoofd, en daar de date mee beoordeelt. Het taalgebruik, hoe de scènes zijn opgezet, wat er belangrijk is om te vertellen, alles lijkt op een stuiverromannetje.

Ze is niet zo bruusk als een hoer. Ze is niet zo grof in de mond als een hoer, al kan je denken dat dat voor de Linda zou worden gedempt. Behalve als je interviews in de Linda leest waar ze best grof in de mond kunnen zijn. Ze is niet direct, ze slaat geen spijkers met koppen, ze is niet tot in de puntjes bekend met haar lijf, ze beschrijft nooit de conditie die je opdoet als hoer, ze zit niet zo in haar lijf als een hoer, en ze heeft heel veel relatiedenken in zich. Dat valt heel erg op.

Telkens gaat het stukje over een klant. Telkens valt je op hoe de klant wordt beschreven op een nogal onplezierige manier. Ook de klanten die ze leuk vindt zijn altijd flinterdunne karakters, en de beschrijving van ze als sekspartners beperkt zich tot dingen die een hoer niet het belangrijkste zou vinden, terwijl de klik met de vent, waar je het wèl van moet hebben, nieteens onderbelicht wordt. Het lijkt in haar wereld niet te bestaan.

Het gaat ook altijd óver de klanten. Altijd is de klànt net weer afwijkend, is de klànt wat ze observeert. Wat je totaal niet leest is hoe ze zichzèlf tegenkomt, hoe ze iets in het werk of iets in de bedrijfsvoering of iets in haar seksuele palet observeert. Er zijn wel stukjes waar ze dat lijkt te probéren, maar die slaan zo ver de plank mis dat ik niet eens zeker weet of die observatie wel de bedoeling was.

Als ze de klanten omschrijft, krijg je ook niet mee dat ze verstand heeft van de mannelijke anatomie. In haar verhaaltjes leeft nog heel erg het burgermeisjes-idee over hoe een mannenlijf werkt. Hoe erekties werken, hoe een man gestimuleerd raakt, wat hem over de drempel helpt, daar heeft ze geen hoerenkennis over. En over hoe een mannengéést werkt, daar toont ze ook nooit een spatje inzicht in.

Wanneer je lang genoeg gehoerd hebt, ga je de mannelijke seksualiteit beter begrijpen dan de man zelf. Dan komen er mogelijkheden om hem te verrassen en te bespelen. Dan krijg je ook ver vantevoren al door waar problemen kunnen liggen. En dat "lang genoeg" duurt ècht niet lang. Maar Amber laat daar nooit wat van zien. Die ziet niets aankomen, en kijkt nooit voorbij de klant.

Ze bekijkt dingen niet vanuit het oogpunt van een hoer. Hoeren kijken naar andere dingen, hoeren vinden andere dingen belangrijker, hoeren zijn met andere dingen bezig dan zij allemaal beschrijft. Wat ze schrijft laat niet zien dat ze pràktisch omgaat met haar ervaringen. Het laat niet zien dat ze er wèrk van maakt. Het proeft allemaal meer als een lange rij pity dates met mannen waar iets bizars aan is.

Het leven als hoer wordt ook nauwelijke behandeld. Over hoe je roze brillen kwijtraakt, over hoe vriendjes bezwijken onder de jaloezie, over hoe een vrouwelijkheid die gewend is volop te woeden opeens gefrustreerd in een doosje moet als je op de uitslag van een SOA-test moet wachten of als je een wondje of een ontsteking of een ongelukje hebt, helemaal niets. En ik kan me niet voorstellen dat je dat in zestien jaar niet meemaakt.

Er komt helemaal niets langs over hoe schadelijk de haat is. Hoe schadelijk de heksenjacht is, hoe idioot de wetten zijn, hoe vals de zedenpolitie is, hoe dom het denkbeeld is, hoe idioot het idee is wat mensen over klanten hebben, de discriminatie in rechtzalen, als het op woonrecht aankomt, de echte belàngrijke dingen die je met zo'n column kan brengen bij mensen voor wie het nog echt nieuws is. Helemaal niets.

Maar dan lees je wèl opmerkingen over dat ze "gelukkig" geen condoom bij de klant hoeft om te doen omdat hij dat zelf al doet. Dat is zo'n beetje het omgekeerde van wat elke professionele hoer ervan vindt als een man zelf zijn condoom om wil doen. Wèl een onwaarschijnlijk verhaal over een transgender die haar gewèldig neukt met een voorbinddildo. Wèl ongemakkelijkheid met stevig vastgepakt worden. Wèl ongemakkelijkheid met niet weten wat de klant precies wil, en dan terugvallen in een soort passiviteit. Wèl een wederkerigheid verwachten, op een bepaalde manier, voor onuitgesproken dingen.

En oordelen over die klanten. Want wat oordeelt ze veel! Ze kan heel neerbuigend doen over klanten die ze om stomme kleine dingen niet aantrekkelijk vindt, of die ze gewoon slecht beheert. Want veel van het gedrag wat ze beschrijft waar ze op afknapt, is gedrag dat je als hoer in een handomdraai gefikst hebt. Maar zij niet. Zij oordeelt in stilte, en draait wat hij vraagt.

Op basis van wat ze beschrijft, kan "het beste escortburo van Nederland" maar één van twee mogelijkheden zijn. En allebei die mogelijkheden zijn toko's die in opspraak zijn gekomen, van hun voetstuk zijn gedonderd, en intern heel veel drama hebben gehad. Daar komt ook niets van terug in haar columns. Dat vind ik vreemd, want de meiden die ik ken die bij die tenten gewerkt hebben, kunnen daar nog stééds hun kop niet over houden.

Amber zou zestien jaar gewerkt hebben. Om je een idee te geven, mijn blogje is komende oktober vijftien jaar oud. Of ze nou zestien jaar doorgewerkt heeft is nieteens helemaal duidelijk, want in haar nawoord schrijft ze wel dat ze zo'n beetje gestopt is. En pauzes nemen veel meiden. Maar ze zegt in ieder geval dat ze genoeg heeft gewerkt voor tien jaar aan stukjes. En in al die tijd is ze niet ontwikkeld. Je kan haar stukjes husselen, en je ziet nergens aan wat een jong of een oud stukje is. Het blijft de hele tijd hetzelfde.

Dat nawoord is ook een nest rode vlaggen trouwens. Ze beschrijft dat ze immens veel geld heeft verdiend, drie huizen en nog meer ook. Dat is ongeloofwaardig. Ja, je kunt goudgeld verdienen in de echte top van de high class, maar zij laat vanalles zien waardoor je weet dat ze geen tophoer kan zijn geweest. Van haar luxe-geilheid tot haar gevoeligheid voor merken tot haar gebrek aan opbouw van klantrelaties tot haar totale gebrek aan inzicht, ze kàn geen tophoer zijn geweest.

En als je geen tophoer bent, is de high class sappelen. Dan verdien je echt niet veel. Ja, per uur staat de teller hoog, maar veel verdwijnt naar je agency, en veel verdwijnt naar alle bijkomende kosten, en je uren zijn laag. Je houdt in de high class minder over dan in de gewone escort, en in de gewone escort hou je minder over dan in de thuisontvangst, en in de thuisontvangst heb ik héél goed geboerd voor mijn branche, en dat soort geld waar zij over praat is voor mij zelfs onhaalbaar. Laat staan voor iemand die zestien jaar lang het inzicht van een groentje houdt.

Ze vertelt een bizar onwaarschijnlijk verhaal over hoe ze een vriendin meenam op een boeking in het buitenland, en hoe die vriendin dan haar ging outen. Ik ken veel verhalen over hoe je geheim kan klappen, maar dit is verreweg het minst geloofwaardige verhaal over zoiets óóit. Het klopt niet met hoe die verhalen gaan, en hoe meer je probeert het met de werkelijkheid te passen, hoe raarder het eruit gaat zien.

Dus er klopt vanalles niet aan Amber. Hoeveel ik ook zou willen dat het niet zo was. In het begin vond ik het leuk om die columns te zien, maar ik was er wel klaar mee na de eerste tien ofzo. Ik geloofde het wel. En misschien is dat naïef, maar je moet ècht niet denken dat die columns alleenmaar bolstaan van de rooie vlaggen. Het eerste wat ik erin las, was dat dit best eens echt kon zijn. Het ging niet volgens het misèreporno-patroon, en het had een duidelijke vingerafdruk die me wel beviel.

Een vingerafdruk van een onervaren groentje die net wat dates had gehad in de high class, en het idee had dat ze nu alles wist. Ik ben ook zo geweest. Toen ik net wat ervaring had, dacht ik dat ik alles wist en overzag, beter dan de onervaren burgervrouwen natuurlijk, maar ook beter dan de door de wol geverfde hoeren die ik als vastgeroest en uitgeblust zag. Die overmoed en die gretigheid om je verhaal te doen, die herkende ik wel. Vooral met een beetje drama en een beetje melancholie, lekker.

Dat heb ik dus al die jaren over haar meegenomen. Ook toen andere meiden uit mijn hulpploeg al Amber afserveerden als totale nep. Ik zag haar als iemand die misschien niet alles al heeft gezien, maar die wel wàt heeft gezien, en die daarvanuit sprak. En dat dat beter is dan géén hoer aan het woord hebben. Maar tien jaar is lang om dat te blijven geloven zonder eens te kijken of het nog wel klopt wat je denkt.

Dus dan maar nu.

Wat is Amber nou? Gewoon afdoen als nep vind ik haar geen recht doen. Ja, er klopt veel niet, maar er is een reden dat ze met me klikte toen ik die eerste stukjes las. Er moet ergens iets inzitten, en ik heb best even met mijn hulpploegje zitten brainstormen wat dat dan kan zijn. Ook de meiden die al lang hameren dat Amber nep is en ik me ervan zou moeten distantiëren voordat ze opeens iets schadelijks zegt, konden dan wel nuanceren.

Misschien is Amber wel echt een hoer. In de high class. Die ooit begonnen is, en daar columns over kon verkopen. Die het niet geleerd heeft, geen vorderend inzicht heeft gehad, en wiens high class carrière dan doodbloedt. Maar die de columns nog steeds wil verkopen, en dus al tien jaar voortborduurt op de kennis die ze in haar begintijd van de new girl money heeft opgedaan, en die dat steeds verder verdunt met fantasie.

Misschien is Amber wel geen hoer, maar een journaliste of schrijfster die ooit een jonge groene high class escort heeft geïnterviewd, en verder blijft schrijven op de inspiratie die ze van dat meisje heeft gekregen. Dat zou wel verklaren waarom er niets verandert, behalve dat het melancholieke in haar stukjes wel steeds verfijnder wordt geschreven.

Misschien is die journaliste wel helemaal niet aan het interviewen geweest, maar leest ze boekjes en schrijfsels van hoeren. Dat is iets wat sommige meiden sterk aanhangen, omdat de columns een heel sterke Angelsaksische zweem hebben, en meer passen in de Amerikaanse escort dan in de Nederlandse. Het kan dat ze Amerikaanse columns vertaalt of Amerikaanse boeken van escorts als inspiratie gebruikt.

Of misschien is Amber helemaal niet één schrijfster. De stijl waarmee ze schrijft is niet heel sterk persoonlijk, en kan makkelijk gekopiëerd worden zonderdat het opvalt. Het kan best dat er meerdere mensen zijn die als ze een momentje hebben een seksuele ervaring die ze hebben meegemaakt of die ze uit hun omgeving horen, omzetten in een ervaring van een helemaal fictieve "Amber."

ik heb nog een mogelijkheid, maar niemand in mijn hulpploeg gelooft die. Dat is dat Amber wel degelijk een prostituee is, waarschijnlijk sappelend in de high class, maar dat ze al snel doorhad dat het blad niet zat te wachten op stukjes met inzicht en inhoud. En dat ze dus weet dat ze onzin verkoopt, maar dat ze het doet omdat ze haar columns niet wil of kan missen.

Er is wel druk op je als prostitutie-schrijfster om het sappig en lichtvoetig te houden. Ik voel een knauw in mijn ziel als ik zie hoe weinig mijn zwaardere stukjes worden gelezen. Ik weet dat mensen maar voor een deel komen voor mij, en de meeste nieuwsgierigen hier zijn voor de seks en de prikkeling. Als je dat niet genoeg geeft, krijg je al snel variaties op de oproep om eens wat gijls te schrijven. Dat zal voor Amber niet anders zijn.

Jullie wouden weten wat ik van het boek van Amber vond, en nou weten jullie het. Ik vond dit geen leuk stukje om te schrijven. Het voelt gemeen.