Antwoord op: Details

In de eindeloze, hopeloze discussie over sekswerk is er heel veel uit te leggen. Veel over de rare ideeën die mensen hebben over hoe het werkt, en veel over hoe het dan wèl zit. Er is bijna niet aan te beginnen, vooral als je niet de eerste bent. Als iemand het denkbeeld al heeft meegekregen, is er al zoveel waar je tegenop moet boksen dat het een gebed zonder end wordt.

Je komt namelijk altijd in lange discussies over details terecht, die heel moeilijk vruchtbaar te maken zijn. Ze gaan dan ovre iets wat in zijn eentje niet je hele positie kan onderbouwen, maar je kan het ook niet laten liggen. En als je één punt hebt uitgelegd, zijn er nog honderden andere die je moet gaan behandelen. Er is geen doorkomen aan, vooral niet bij iemand die zelfs bewezen en onderbouwde details nog wel wegwuift omdat het niet in zijn denkbeeld past.

Als er een discussie in details strandt, is mijn antwoord: laat zitten dat detail, ga naar de hoofdzaak kijken!

Was er maar een echte eerlijke scheidsrechter in het publieke debat. Iemand die in de gaten houdt dat er geen onwaarheden en geen drogredeneringen worden gebruikt. Die bijvoorbeeld in de gaten hield waar de discussie eigenlijk over gaat, en niet toestaat dat daarvan afgeweken wordt. Iemand die bijhield of de conclusies wel volgen uit de argumenten. Die controleert of de premissen wel kloppen.

Zo is het helaas niet. Mensen denken niet logisch, je moet naar de universiteit als je een cursus logisch redeneren wil, en die is dan zelfs nog een keuzevak. Als mensen meedoen met een discussie, al is het maar om hem mee te luisteren of mee te lezen, dan analyseren ze de logica niet. Ze laten zich door een gevoel leiden van wat logisch is. En dat gevoel dat iets logisch is, werkt eigenlijk nietzo goed.

Laat ik eens een voorbeeld nemen. Stel dat als feiten A, B en C alledrie geldig zijn, er dan een conclusie kan komen dat Z waar is. Dat je die conclusie mag trekken, is dan weer een feit X. Die moet ook geldig zijn, en daar kan je ook kritisch naar kijken. Stel je eens voor dat Anne zegt dat Z waar is, want ze kan laten zien dat A waar is. Bea kan laten zien dat C niet waar is, en dus is er niet aan de voorwaardes van Z voldaan.

Dan zou de kous af moeten zijn. Hoogstens kan Anne dan proberen te bewijzen dat Bea ernaast zit, en dat C tòch geldig is. Daar zou de discussie dan op door moeten gaan, en ze zouden er snel achterkomen of er nou nog wat in die redenering van Anne zit. De hele discussie komt dan neer op de vraag of Anne toch C kan bewijzen, want dan heeft ze niet meteen ongelijk. Als ze het kan bewijzen, dan moet de rest van de logica ooknog onder de loep worden genomen.

Dat wordt natuurlijk nog een tandje ingewikkelder, want als A, B en C dingen zijn die eigenlijk gewoon aannames zijn, waarover het niet betrouwbaar kan worden ontdekt of ze nou waar zijn of niet, dan wordt het een boeltje. Want wanneer is zo'n aanname dan overtuigend genoeg bewezen? Wanneer is er genoeg tegenin gebracht om hem niet meer aan te mogen nemen? Dat is een wespennest waar niemand zonder bulten uitkomt.

Waar de doelpalen dan staan om een feit als feit te mogen behandelen is dan één ding, maar wie het bewijzen, dus het schieten tussen die doelpalen, moet gaan doen is ook een grote vraag. Moet Anne bewijzen dat C klopt, of moet Bea bewijzen dat C níét klopt? Het is heel makkelijk te gaan schuiven met de verantwoordelijkheid, en als je dan ook de doelpalen ver weg en dicht bijelkaar kan zetten, maak je het je tegenstander heel moeilijk. Of dat nou eerlijk en logisch is of niet.

En als je beter gaat kijken, zie je vaak ooknog dat C eigenlijk bestaat uit feit c1, c2 en c3, die op een bepaalde manier met elkaar moeten samenhangen. En dat je die moet interpreteren in het licht van logisch gevolg X, die soms heel anders kan reageren dan je denkt op een subtiel verschil. Het is een hele boekhouding, en daar moet je dan overzicht op houden om te zien wat er nog van klopt. En hoe ingewikkelder het onderwerp, hoe groter het wordt.

Als je erg in het onderwerp zit, weet je wel wat er goed onderbouwd is, en wat niet. Dan weet je ook welke logische sprongen geldig zijn of niet. Voor mensen van buiten ziet het er heel anders uit. Die krijgen sommige conclusies voorgekauwd, en daar krijgen ze dan een paar redenen voor. Dat is meestal erg versimpeld, en vaak gewoon niet geldig. Dan moet je gaan uitleggen dat het ingewikkelder is.

Dat valt meestal niet goed, want dan voelt het snel alsof je de boel moeilijk aan het maken bent met uitvluchten, om maar eromheen te mieren dat je niet wil accepteren wat er over je verteld is. Collega's die veel aan activisme doen, proberen soms om in babystapjes mensen te introduceren aan de logica van de verhalen over prostitutie, maar heel vaak klappen mensen dan dicht. Die voelen zich overdonderd.

Het wordt nog ingewikkelder als A òf B òf C genoeg zijn om X te mogen gebruiken om naar Z te komen. Als Anne dan beweert dat C waar is, en Bea laat zien dat het niet waar is, gaat Anne gewoon over naar A of B en gaat gewoon stug door. Dan kan Bea blijven reageren, of Bea kan proberen om meteen de hele lijst af te gaan om Anne voor te zijn. Bij de eerste ziet ze er dan uit alsof ze telkens in de verdediging zit, en anders ziet ze eruit alsof ze Anne woorden in de mond legt.

Zelfs als Bea aantoont dat c1 en c2 wel bestaan, maar niet op de juiste manier samenhangen, en dus de logica inelkaarstort, krijgt ze meestal het lid op de neus. Niemand van buiten snapt dat die samenhang belangrijk is, het ziet eruit alsof ze een onbelangrijk detail aan het bespreken is dat ze er zelf bijhaalt, en meestal snappen ze nieteens dat een logische conclusie ongeldig is als de premissen niet kloppen.

Als de scheidsrechter meekeek, en die wèl goed in de logica was opgeleid, dan was dat geen punt. Maar die bestaat niet, en je moet juist de gewone mensen in de straat aan jouw kant krijgen. Je wil ze een nieuw inzicht geven, nieuwe kennis waardoor ze zèlf gaan twijfelen aan de indianenverhalen. En met ingewikkelde dingen in de discussie brengen gaat dat niet gebeuren. Daar vervreemd je ze eerder mee.

Je kan in detail uitleggen wat er misgaat met de logica die wordt gebruikt doorde reddingsindustrie en de overheid om te doen alsof er een enorm mensenhandelprobleem in de seksindustrie bestaat. Maar daar zitten veel stappen in, die allemaal stuk voor stuk te vergoelijken zijn, en pas een klucht worden als je ze allemaal samen neemt. Maar leg één zo'n stap uit, en je hoort "Er is zoveel mensenhandel, dat weten we allemaal, en dan ga je je drukmaken om hoe die mensenhandel getèld wordt? Ga toch heen!"

Het kan heel logisch zijn wat je doet, en heel juist en kloppend. Maar als het niet aankomt heb je er niets aan, en stop je heel veel werk in iets wat je niet gaat helpen. Ik kom dat zelf al tegen in mijn blog, en hier staat alles goed leesbaar en aan elkaar gelinkt bijelkaar. Hoeveel kans heb je dan in een discussie om iets in te brengen dat beter zou worden opgevangen? Het wordt veel te moeilijk om de ingewikkelde waandenkbeelden uit te tekenen.

Terwijl het eigenlijk gaat om heel simpele dingen, als je je vergrootglas weglegt. We willen werken, we willen rechten, we willen dat de heksenjacht stopt, we willen dat de media wat kritischer omgaan met de hetzerige verhalen over ons werk, en we willen gewoon serieus genomen worden. Dus dat we net als iedereen anders worden behandeld. En de mensen tegen wie we ingaan willen al die dingen juist tegenwerken vanuit hun eigen redenen.