Ingezonden: De verborgen krachten achter de mislukte heropening van het Zandpad

Vandaag heb ik een ingezonden stuk van een collega die puik recherchewerk heeft gedaan naar hoe het allemaal is gegaan met de sluiting van het Zandpad, en vooral naar de vreemde dubbelrollen die de mensen die als "stem" van de hoeren werden gehoord daarin hebben gespeeld. Ik vind dit een belangrijk stuk achtergrond, en het is belangrijk dat het duidelijk wordt dat sommige mensen die beweren de Utrechtse prostitutie te steunen, juist hebben gewerkt om alles te sluiten.

De verborgen krachten achter de mislukte heropening van het Zandpad
Door Barbara van Brakel
Voor een aantal jaren ben ik als sekswerker werkzaam geweest op het Zandpad. En dat beviel mij goed. Prettige werksfeer, goede verdiensten en een betaalbare huur. Maar toen was daar opeens de brief die ons op maandag 15 april 2013 persoonlijk overhandigd werd. Het was een brief van de Gemeente Utrecht die gericht was aan de prostituees van het Zandpad en opende met:

Geachte mevrouw,
Helaas heb ik vervelend nieuws voor u.
(...)
Hoogachtend,
Mr. A. Wolfsen
Burgemeester van Utrecht

Twee dagen later, op donderdag 18 april moesten de eerste zes boten sluiten.

We stonden zomaar op straat. Geen werk meer, geen inkomen meer. Bijna twee jaar later zijn de boten nog steeds niet open. Al die tijd wilde ik weten hoe dit nu zo kon gebeuren? Wie was hier nu werkelijk verantwoordelijk voor? En wat ging er fout bij de beoogde heropening van het Zandpad? Kortom: wie, wat, waar en wanneer. Hieronder vindt u mijn bevindingen.

Zoals gezegd, in april 2013 kon de eerste exploitant zijn boten sluiten. Drie maanden later volgden de overige boten op het Zandpad inclusief de ramen in de Hardebollenstraat. Hierdoor kwamen ruim 330 sekswerkers op straat te staan. Reden voor de sluiting waren volgens de gemeente Utrecht: vermoedens van mensenhandel, verstoring van de openbare orde en het slechte toezicht. Vreemd genoeg kwam de gemeente Utrecht eind januari 2013 - twee maanden voorafgaand aan de eerste sluiting - met een positief evaluatierapport over de raamprostitutie in Utrecht. Uit dit evaluatierapport blijkt dat de criminaliteit in de raamprostitutie is gedaald, dat vrouwen niet meer worden gedwongen tot lange werkdagen en dat sekswerkers onder de 21 jaar niet meer worden aangetroffen tijdens de gemeentelijke controles. Twee maanden later werden de eerste boten op het Zandpad dan toch gesloten.

Hoewel de exploitanten werden verdacht van vermoedens van mensenhandel is er tot op heden geen enkele exploitant veroordeeld voor mensenhandel. Tevens is er tot op heden nooit een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar de
betreffende exploitanten.

Sterker nog, of zoals u wilt nóg gekker:
Er is tot op heden zelfs geen enkele exploitant verhoord door de politie.

Desondanks mogen/kunnen deze exploitanten niet meer hun boten openen, want hun exploitatievergunning is voor bepaalde of onbepaalde tijd ingetrokken door de gemeente Utrecht.

Na de sluiting van de boten kwam er een storm van kritiek en protesten richting B & W van Utrecht. Dit resulteerde onder andere dat toenmalig burgemeester Aleid Wolfsen in de zomer van 2013 de toezegging deed dat er zich nieuwe exploitanten konden melden om een exploitatievergunning aan te vragen om raamprostitutie in Utrecht weer mogelijk te maken. Dit deed Marc Kramer van Midned.

Marc Kramer was daarmee de eerste aspirant exploitant die een vergunning aanvroeg voor 12 boten (43 werkruimtes). Naast Marc Kramer als eerste aspirant exploitant, werd op kosten van de gemeente Utrecht een coöperatie van sekswerkers, de Macha's opgericht. Bij de Macha's zouden sekswerkers niet meer afhankelijk zijn van exploitanten, maar gingen de sekswerkers de coöperatie zelf exploiteren.

De Macha's kregen advies van:
Marjan Wijers, mensenrechten-jurist/-onderzoekster & consultancy,
Dick Spel, voormalig medewerker van CoMensha, een stichting die zich inzet voor een beter leven voor slachtoffers
van mensenhandel,
en tenslotte, Mieke van der Burg, voorzitter van de vereniging Vrouw en Recht.

Middels de coöperatie "de Macha's" hoopten de 5 vrouwen die zich hadden aangesloten bij de Macha's (van de 330 vrouwen van het Zandpad en de Hardebollenstraat!) , dat de raamprostitutie op korte termijn weer mogelijk zou worden in Utrecht. Hoewel de overige sekswerkers niets tegen de coöperatie hadden, ging de voorkeur van de meeste sekswerkers toch uit naar het huren van een raam bij een exploitant. Het merendeel van de zzp'ers wilden namelijk niet meebetalen aan een geldpotje
van deze coöperatie ten behoeve van:
Cursussen boekhouding en onderhandelen met klanten (???), een juridisch spreekuur, les geven aan beginnende sekswerkers, het opzetten van een "broodfonds" (soort ziektegeld) , een spaarsysteem (waar trouwens de rente over dit "spaargeld" nergens vermeld werd (...en wat gebeurt er met dat geld als de coöperatie failliet gaat?) en nog wat andere onzinnige zaken.

Nee dank u. Dat regel ik zelf wel. Daar heb ik geen hulp bij nodig.

Trouwens, CoMensha - zo bleek onlangs - is een stichting die het niet nalaat cijfers over mensenhandel op te stuwen door elke melding te registeren als een definitief slachtoffer. Tja, de subsidie-geldstroom richting Comensha moet tenslotte wel blijven stromen. Inmiddels belooft CoMensha beterschap. (Lees Utrecht krijgt spijt, artikel Muisstil. BvB)

Terug naar juli 2013.
In de zomer van 2013 was het al bekend dat de laatste boten en de ramen in de Hardebollenstraat gesloten zouden worden. De gemeente Utrecht nodigde een groep "deskundigen" uit voor de Nationale Denktank Toekomst Exploitatie Raamprostitutie die het nobele streven had schone prostitutie te creëren. Uit informatie die mij is toegezonden, blijkt nu dat er in deze vergadering van 4 juli 2013 reeds de eerste grote stappen zijn genomen om het Zandpad en de Hardebollenstraat nooit meer open te laten gaan.

De "deskundigen" onder wie Marjan Wijers, Dick Spel en Hans de Nie hebben hierin een prominente rol gespeeld. Saillant detail is dat de sekswerkers niet door B & W en/of de gemeenteraad waren uitgenodigd bij dit denktankoverleg van de gemeente Utrecht, terwijl het wel over onze legale werkplekken ging.

Uit andere stukken blijkt dat Marjan Wijers het volgende wil:
* geen monopolie van exploitanten
* onteigening van booteigenaren
* in beslagneming van de boten
* andere locatie waar raamprostitutie mogelijk is
* opzeggen van ligplaatsvergunningen van de boten
* geen exploitanten meer, alleen coöperaties
* Exploitanten maken zich schuldig aan uitbuiting door extreem hoge huren.
(Echter, het tegendeel is waar: Utrecht had de laagste huurprijs voor een
raam van alle raamexploitanten in heel Nederland. BVB)

"Wij hebben al eerder als oplossing om de boten open te houden voorgesteld om de exploitant onder curatele te stellen (een interim bestuurder dus) en de huurgelden op een door derden rekening te storten. Daar hebben ze niets mee gedaan, terwijl het volgens mij wel een goede oplossing is.. Het enige is dat we dan een goede interim bestuurder moeten vinden, maar dat zou toch moeten lukken met alle contacten van vooral [...] en Mieke van den Burg (de voorzitter van de Vereniging Vrouw en Recht, waar ik ook in het bestuur zit).
(...)
"Het is duidelijk dat de Olifant cs liever met een Marc Kramer in zee gaat dan met een coöperatie. Dit zal ook gelden voor de Wegra. Zij zullen willen blijven verdienen aan de exploitatie van de boten en wij hebben geen zak met geld te bieden. Dit is iets waar eigenlijk alleen de gemeente invloed op kan uitoefenen (onteigening, in beslagname, andere locatie?).
(...)
"Wij kunnen alleen zorgen dat we klaar staan om de exploitatie over te nemen zodra de mogelijkheid zich voordoet."

Aldus Marjan Wijers op 12 juli 2013.

Dit is geschreven twee weken vóór de sluiting van de laatste boten. Eind juli 2013 geeft Marjan Wijers al aan dat de aspirant exploitant Marc Kramer van Midned ook een uitbuiter is want: "....hij wil ook winst maken."

Winst maken. En wat is daar nu verkeerd aan? Moeten we van Marjan Wijers misschien terug naar de tijd van de kolchozen en
sovchozen? En waar baseert Marjan Wijers het allemaal op? Suggestieve aannames en vermoedens misschien? De huurprijs van de te heropenen boten zouden hetzelfde blijven. Ook Marjan Wijers, Dick Spel en Mieke van der Burg hebben huurcontracten
aangeboden gekregen van Midned, maar lieten Marc Kramer zes weken wachten op antwoord. Zij lieten niets meer van zich horen omdat zij (zo bleek later) waarschijnlijk voorkennis hadden over het voornemen van de gemeente om in overleg te gaan
met het waterschap om te bezien welke mogelijkheden er waren tot het intrekken van de ligplaatsvergunningen. Marjan Wijers, Dick Spel en cum suis wisten toen al dat hierover op het hoogste bestuurlijke niveau (burgemeester en dijkgraaf) overleg plaats vond.

Hierover later meer.

In een mail van de coöperatie van 13 oktober 2013 schrijft Dick Spel:

Moreel dilemma in dit dossier:
Enerzijds: het Zandpad moet zo snel mogelijk weer open. Honderden vrouwen zitten zonder inkomen, zijn prooi geworden van mensenhandelaren en uitbuiters, moeten uitwijken naar werkplekken ver weg en onder erbarmelijke omstandigheden. Het is
moreel onverantwoord om het openen van het Zandpad te vertragen.
Anderzijds: een vergunning verlenen aan een nieuwe exploitant betekent het huidige beleid met mensenhandel en uitbuiting voortzetten. Nieuwe exploitanten gaan uitbuiten en de huidige eigenaren blijven ook verdienen. Het wordt nog slechter voor
de vrouwen. Mijn advies is: boten mogen niet meer open en wij moeten al onze politieke connecties gebruiken om dit te voorkomen. Vrouwen kunnen zich alleen aansluiten bij één coöperatie of kleine coöperaties.

Zó zeg,.....in minder dan vijf minuten heeft Dick Spel zijn/het moreel dilemma in dit dossier opgelost. Per decreet - zo lijkt het wel - en zonder scrupules worden de 330 Utrechtse sekswerkers met één pennenstreek door Dick Spel geslachtofferd. De vrouwen kunnen zich alleen aansluiten bij één coöperatie of kleine coöperaties. Dit doet mij erg denken aan "You're either with us or against us". Dat bleek later óók op drijfzand, valse aannames en ronduit leugens gebaseerd, aangezien in deze periode (oktober 2013) Caja van Tolie samen met vier andere sekswerkers de coöperatie (de Macha's) verlieten, bleef er maar één Macha over.

Ja, u leest het goed, één Macha.

De reden voor het vertrek van Caja en de anderen was dat de Macha's niet door de Utrechtse sekswerkers zelf werd geleid, maar door Marjan Wijers, Dick Spel, Mieke van der Burg, Hans de Nie en de Haagse escort Roos Schippers.

Aangezien de Macha's van bovengenoemde personen de huurcontracten van de te heropenen boten niet mochten tekenen, was een definitieve breuk tussen de sekswerkers en de zogenaamde deskundigen onvermijdelijk. Caja van Tolie wilde zelf gaan exploiteren en richtte Freya Exploitatie BV op. Zij heeft huurcontracten van Wegra en de Hardebollenstraat. Daar Marc Kramer op 12 november 2013 een vergunning zou krijgen om de twaalf boten te openen, vond er koortsachtig overleg plaats tussen Marjan Wijers en haar "deskundigen" om dit te voorkomen. Er werd contact gezocht met raadslid Bouchra Dibi (PvdA) die op dat moment prostitutie in haar portefeuille had. Hans de Nie – adviseur van de Macha's – maakte naar aanleiding van een bijeenkomst van de PvdA die gehouden werd op 11 oktober 2013 – ernstig bezwaar tegen de nieuwe exploitant en vond dat er door de gemeente Utrecht geen nieuwe vergunningen meer mochten worden afgegeven.

Hans de Nie schrijft hierover in een mail van 12 oktober 2013:

Ik maak ernstig bezwaar tegen de oplossing dat er nieuwe exploitanten worden gezocht die een vergunning krijgen op de boten die eigendom zijn van mensen die zich op de door de burgemeester geschetste wijze hebben gedragen, Deze nieuwe exploitanten zullen marionetten zijn van de eigenaar die de inkomsten blijft toucheren.
Het zegt niets of deze exploitanten een schone lei hebben en door de zware toetsing komen, want de eigenaar heeft er natuurlijk wel voor gezorgd dat dat zo is.
Het verlenen van een vergunning aan deze nieuwe exploitanten wordt door mij dan ook gezien als een indirecte vergunning aan de eigenaar van de boten en dus een beloning op slecht gedrag.

In diezelfde periode (oktober 2013) komt uit intern mail verkeer van de coöperatie naar voren dat Marjan Wijers en cum suis via de politiek er onder andere voor hebben gezorgd dat het waterschap de ligplaatsen van de boten zouden opzeggen.

Dick Spel schrijft over dit onderwerp in een mail van 13 oktober 2013:

De gemeente heeft bij mijn weten niet het voornemen om de ligplaatsvergunningen van Wegra bij het waterschap juridisch aan te vechten. De gemeente heeft gezegd in overleg te zijn met het waterschap om te zien welke mogelijkheden er zouden zijn voor het waterschap om, op verzoek van de gemeente of op eigen initiatief, de ligplaatsvergunningen in te trekken (bijvoorbeeld omdat de exploitatievergunning is ingetrokken). Dat lijkt juridisch nogal ingewikkeld en vereist een goede samenwerking en goed vertrouwen tussen waterschap en gemeente. Op het hoogste bestuurlijke niveau (burgemeester en dijkgraaf) vindt hierover overleg plaats.

Hoe kan het zijn - zo vraag ik mij af - dat Dick Spel (die namens de coöperatie op dat
moment nog maar één Macha/sekswerker vertegenwoordigt) wist van het overleg op het hoogste bestuurlijke niveau (burgemeester en dijkgraaf)? Alle andere belanghebbenden wisten helemaal van niets.

Het antwoord op mijn vraag kan ik nu zelf geven. Onlangs (maart 2015) kreeg ik via Twitter een intern schrijven van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden toegestuurd. Het betreft beantwoording van schriftelijke vragen.

ex art. 40 Reglement van Orde

Vraag 8
Onze fractie vindt het ongepast dat de leden van het algemeen bestuur dergelijke informatie uit de pers moeten vernemen. Moet uit het achterwege blijven van deze informatie worden geconcludeerd dat het algemeen bestuur pas wordt geïnformeerd
nadat de overeenkomsten zijn getekend waarmee het AB voor een fait accompli zou zijn gesteld?
Antwoord:
De burgemeester van Utrecht heeft HDSR op 18 oktober gevraagd zijn verzoek in eerste instantie strikt vertrouwelijk te behandelen. Uiteindelijk is de gemeente Utrecht om haar moverende redenen ermee naar buiten getreden zonder dat wij daarvan op de hoogte waren. Mocht het komen tot bestuurlijke afspraken met de gemeente dan wordt u, gelet op de politieke gevoeligheid, per omgaande geïnformeerd.

13 december 2013

Wilt u het nog duidelijker?

Inmiddels ging Hans de Nie samen met Mieke van der Burg op afspraak naar de gemeente om bezwaar te maken tegen de voorgenomen vergunningverlening aan Marc Kramer van Midned. Dit is echter vanuit de gemeente Utrecht nooit met Marc Kramer besproken. Een week vóór de vergunningverlening (begin november 2013) krijgt Marc Kramer van Midned geheel onverwachts van Burgemeester Wolfsen te horen dat het beter is om een landelijke BIBOB-procedure op te starten. Marc Kramer ging hiermee akkoord. Begin december 2013 kwam als donderslag bij heldere hemel voor alle belanghebbenden - behalve dan voor de "deskundigen" van de Macha's - het nieuws via RTV Utrecht naar buiten dat het waterschap de ligplaatsvergunning van de boten had opgezegd.

Na ruim 68 jaar prostitutie op het Zandpad worden de booteigenaren gesommeerd om de boten vóór 3 maart 2014 weg te slepen.
Wel nu, de boten liggen er nog steeds en er is nog immer hierover een juridische strijd gaande. En weer was daar er een storm van kritiek.

Op 19 december 2013 resulteerde dit onder andere in een motie (2013/M99) waarop deUtrechtse raad het college opdracht gaf de ramen op het Zandpad en de Hardebollenstraat weer in gebruik te nemen. Maar in dezelfde raadsvergadering werd er vervolgens een nieuwe APV geïmplementeerd welke tot gevolg had dat de heropening van het Zandpad en de Hardebollenstraat bestuurlijk kapot werd gemaakt.

Toeval?

De vergadering van 19 december 2013 was de laatste raadsvergadering van Aleid Wolfsen als burgemeester van Utrecht. De ramen en boten die hij gesloten had, moesten van de raad weer open maar konden vervolgens niet open door diezelfde raad.

Een klucht? Of is dit alles de "gewone" gang van zaken voor de Utrechtse politiek?

Hoe het ook zij, tot op heden is de motie (2013/M99) nog niet uitgevoerd. Dat mag duidelijk zijn.

Op 6 januari 2015 dienen Marjan Wijers, Dick Spel en Mieke van der Burg (die nog maar één Macha/sexwerker vertegenwoordigen) de notitie "Verder met het Zandpad" in.

Samengevat:
* Huren blijven hetzelfde (niet afwijken van de reguliere huurprijzen)
* Alleen coöperaties (is dit geen monopolie? BvB)
* Daardoor geen mensenhandel
* Er is geen uitbuiting meer
* Nooit meer exploitanten

Maar hoe kunnen deze zogenaamde deskundigen zo stellig beweren dat gedwongen prostitutie, mensenhandel, uitbuiting en pooier-isme niet zal/kan voorkomen in een coöperatie als de Macha's? En was er eigenlijk wel sprake van mensenhandel, uitbuiting, gedwongen prostitutie en pooier-isme op het Zandpad? Immers, tot op heden is naar mijn weten geen enkele exploitant, booteigenaar en/of personeelslid van het Zandpad veroordeeld voor gedwongen prostitutie, mensenhandel, uitbuiting en pooier-isme. Zelf ben ik van mening dat als men maar vaak en hard mensenhandel, gedwongen prostitutie en uitbuiting roept, men het op een gegeven moment ook daadwerkelijk gaat geloven. Met als eindresultaat: tunnelvisie.

Alle betrokken partijen die op enigerlei wijze actief met de sluiting van het Zandpad en de Hardebollenstraat te maken hebben gehad, hebben - in meer of mindere mate - van deze tunnelvisie last gehad. Zoals daar zijn: Bureau Mensenhandel, B & W, de gemeenteraad, politie, justitie, het OM en de media. Maar vergeet vooral niet de eindeloze lijst van zogenaamde hulpverleners en adviseurs, veelal gesubsidieerde clubs/personen die met de bestrijding van mensenhandel en (gedwongen) prostitutie te maken (denken te) hebben - en daarmee (in sommige gevallen riant) hun boterham verdienen. Allemaal waren het - of zijn het - Tunnelvisie Zandpad Kijkers. Met alle nare gevolgen van dien voor de 330 sekswerkers.

De vraag blijft of Marjan Wijers, Dick Spel en Mieke van der Burg bezoldigd of onbezoldigd deze coöperatie zouden gaan leiden? Op dit moment is Marjan Wijers samen met haar "deskundigen" druk bezig in Amsterdam. Daar wil men ook een coöperatie in de trant van de Macha's oprichten. Maar waarom zou het in Amsterdam wel lukken waar het voor Marjan Wijers en haar volgers in Utrecht zo jammerlijk mislukt is? Zijn de sekswerkers in Amsterdam mogelijk van een ander kaliber als die uit Utrecht? Of staat voor Marjan Wijers in Amsterdam de subsidie kraan misschien wat wijder open dan het - tot voor kort - voor haar in Utrecht het geval was?

Proud, een onlangs te Amsterdam opgerichte belangenvereniging voor sekswerkers, krijgt adviezen van SWexpertise waar Marjan Wijers óók als "deskundige" adviseert. Marjan Wijers is de spin in het web van vele, met (grote sommen) subsidie geld ondersteunde projecten, stichtingen, verenigingen, coöperaties en organisaties - nationaal en internationaal - die op enigerlei wijze met (gedwongen) prostitutie, mensenhandel, uitbuiting en vrouw en recht te maken hebben. En het is onder andere deze Marjan Wijers - te samen met die andere "deskundigen" én de gemeente Utrecht - die ervoor gezorgd heeft dat er 330 sekswerkers niet meer terug konden keren naar hun legale werkplek in Utrecht.

Marjan Wijers en haar mede "deskundigen" hebben de afgelopen 2 jaar hoogstwaarschijnlijk geen zorgen gehad over hoe ze de huur of hypotheek moesten betalen. Dat is niet zo vreemd gezien hun gestaag groeiende inkomen uit subsidie- en consultancy- geldstromen die wekelijks, maandelijks of jaarlijks hun kant op komen. Dit is een zuur gegeven voor de 330 sekswerkers die brodeloos in Utrecht achterbleven, terwijl Marjan Wijers en gevolg reeds met de staart tussen de benen richting Amsterdam vertrokken waren.

Marjan Wijers en haar "deskundigen" hebben - al of niet bedoeld en al of niet naar eer en geweten gehandeld - in Utrecht een spoor van vernieling achtergelaten met dramatische gevolgen voor de 330 Utrechtse sekswerkers. Het valt nog maar te bezien hoe het in Amsterdam gaat aflopen. Veel succes daar!

Maar wat was nu the smoking gun die er uiteindelijk toe geleid heeft dat het Zandpad door de driehoek politie in eerste instantie gesloten werd? Welnu, dat is een vrouw. Een sekswerker op het Zandpad.

In Utrecht heb je de voorziening Huiskamer Aanloop Prostituees (HAP) die onder de paraplu van (jawel, daar is er weer een...) stichting de Tussenvoorziening valt. Hier kun je binnenlopen voor contact met andere prostituees, een gesprek met een medewerker of arts, advies of gewoon voor een kopje koffie. Gezellig!

Maar een gesprek met een van de medewerkers van HAP - onder het genot van een gesubsidieerd kopje koffie - is niet altijd even vrijblijvend voor de dames van het Zandpad als gedacht. Zo had de sekswerker in kwestie vijf à zes jaar geleden een geheel vrijblijvend gesprek met een medewerker van het HAP. De medewerker van het HAP zag dat de sekswerker haar been gedeeltelijk in het gips had.

Op de vraag van de HAP medewerker waarom de sekswerker nog in deze toestand aan het werk was, antwoordde de sekswerker dat er toch geld verdient moest worden, met of zonder gebroken enkel. Een aantal jaren later werd dezelfde sekswerker door een HAP medewerker op het Zandpad al werkend aangetroffen terwijl de sekswerker reeds een aantal maanden zwanger was. De in verwachting zijnde sekswerker vertelde dat ze nog een paar weken wilde werken om vervolgens naar haar geboorteland terug te keren om daar te bevallen van haar kind.

Deze vrijblijvende gesprekken resulteerden - tezamen met jarenlang onderzoek naar misstanden in de raamprostitutie door de politie in samenwerking met het Openbaar Ministerie - in een ronkende (geheime) bestuursrapportage. Deze is opgesteld door de politie op verzoek van de gemeente. En weer wat later zijn de media er flink mee aan de haal gegaan.

Sekswerker(-s) met gebroken been wordt/worden gedwongen te werken op het Zandpad!

Hoogzwangere sekswerker(-s) wordt/worden gedwongen om te werken op het Zandpad!

Aanvankelijk deed men het nog voorkomen dat dit alles betrekking had op meerdere sekswerkers. Later bleek dat het hier nota bene één en dezelfde sekswerker betrof! Beide gevallen, werken als sekswerker met een gebroken enkel om vervolgens een jaar of drie, vier later als sekswerker te werken terwijl je een aantal maanden zwanger bent zijn niet bepaald ideaal, nee. Echter, het mag toch algemeen bekend zijn dat de arbeidsongeschiktheids- en inkomensverzekeringen voor een zzp'er in Nederland onbetaalbaar zijn? En dat veel zzp'ers in Nederland beide verzekeringen om deze reden dan ook niet hebben? Zo geldt dat ook voor veel sekswerkers. En dan is het nog maar de vraag of een sekswerker überhaupt zulke verzekeringen kan
afsluiten. Zie maar eens als sekswerker een bankrekening te openen.

De dame in kwestie was geheel vrijwillig aan het werk. En deze dame was ten tijde van haar zwangerschap geregistreerd bij de gemeente Utrecht. Dat was namelijk sinds oktober 2011 verplicht. Alle sekswerkers in Utrecht moesten een bewijs van registratie van de gemeente Utrecht bij zich dragen en deze te alle tijde kunnen tonen wanneer daar om gevraagd werd. Deze registratieplicht voor sekswerkers was enkel en alleen in Utrecht ingevoerd, nergens anders in Nederland was er een gemeentelijke registratieplicht voor sekswerkers. Deze registratieplicht is op instigatie van de toenmalige burgemeester Mr. A. Wolfsen in oktober 2011 ingevoerd. Anders gezegd: alle 330 sekswerkers waren werkzaam op het Zandpad en de
Hardebollenstraat met goedkeuring - registratie - van de gemeente Utrecht.

Op 6 maart 2015 verschijnt er in het AD Utrechts Nieuwsblad een artikel met de
aanhef:

Terugkeer prostitutieboten Utrechtse Zandpad uitgesloten

In dit artikel komen burgemeester Van Zanen, politiechef Johan van Renswoude en plaatsvervangend hoofdofficier van justitie Heleen Rutgers - de driehoek politie - aan het woord.

Het artikel opent met een uitspraak van de burgemeester:

De sluiting van raamprostitutie aan het Zandpad en de Hardebollenstraat in Utrecht was onvermijdelijk. De bedrijven van alle exploitanten zijn zo verrot dat ze, volgens burgemeester Jan van Zanen, het recht op een vergunning verspeeld hebben. De kans dat er ooit nog prostituees achter de ramen van de bootjes op het Zandpad zitten, acht hij dan ook uitgesloten.

Een boude uitspraak van de burgemeester.
De bedrijven van alle exploitanten zijn zo verrot dat...

Kan Van Zanen dit onderbouwen? Nou nee... Integendeel, zo blijkt later in ditzelfde krantenartikel.

Plaatsvervangend hoofdofficier van Justitie Heleen Rutgers zegt:

...dat er per prostitutiebedrijf tientallen aanwijzingen over betrokkenheid bij mensenhandel, uitbuiting en afpersing is geconstateerd...

Welnu, vervolgen die hap, zou ik zeggen.
Nou nee...
Want even verderop in het artikel zegt Heleen Rutgers:

Van geen van de betrokken bedrijven zijn medewerkers vervolgd voor strafbare feiten, terwijl in de bestuursrapportage die is opgesteld door de politie in samenwerking met het Openbaar Ministerie wel wordt gesteld dat medewerkers van de bedrijven zich schuldig maakten aan (het mogelijk maken) van mensenhandel.

Dus de medewerkers worden niet vervolgd voor strafbare feiten hoewel er door de bestuursrapportage wordt vastgesteld dat medewerkers van de bedrijven zich schuldig maakten aan (het mogelijk maken van) mensenhandel.
Begrijp ik het nog?
Nou nee....

Het artikel vervolgt met:

Volgens officier van justitie Rutgers is na de sluiting van de raamprostitutie 'nut en noodzaak' van individuele vervolging van sleutelfiguren bij de exploitanten wel afgewogen. "Daarbij telt de vraag of we de schaarse recherchecapaciteit inzetten om jarenlang te investeren in mogelijke bewijsmiddelen waarvan we al weten dat het ongelofelijk ingewikkeld is. Of zeggen we, die capaciteit kunnen we beter investeren in acute signalen van mensenhandel die zich in onze hele regio nog heel vaak voordoen."

Wat een kletspraat.
Mijns inziens heeft het er alle schijn van dat justitie de bewijsmiddelen over deze sleutelfiguren simpelweg niet rond heeft kunnen krijgen. Immers, justitie zou geen seconde getwijfeld hebben om direct tot vervolging van deze sleutelfiguren over te gaan - mits justitie over voldoende bewijsmiddelen zou beschikken. En juist dit - overgaan tot vervolging - is tot op heden niet gebeurd. En zou de reden - van het niet rond krijgen van wettig en overtuigend bewijs - mogelijk kunnen zijn: daar waar niets (aan de hand) is, zult gij ook niets vinden?

Het artikel vervolgt:

De mogelijkheden om tot succesvol vervolgen over te gaan, is volgens Rutgers erg ingewikkeld. "Je hebt daarvoor wettig en overtuigend bewijs nodig. In het bestuursrecht kan volstaan worden met aanwijzingen daarvoor. Bij het strafrecht zouden we verklaringen nodig hebben van bijvoorbeeld prostituees. Dat is niet eenvoudig. Ook is technisch bewijs moeilijk rond te krijgen."

Juist ja.
Lukt het niet via het strafrecht?
No worries mate!
We hebben altijd nog het bestuursrecht.
Want daar kan je wél lekker aan de slag met iets heerlijk vaags als aanwijzingen.
"Werkelijk fan - tas - tisch!"
"Graag gedaan, meneer de burgemeester."
Prettiger kunnen we het niet maken, wél makkelijker!

Verderop in het artikel zegt Van Zanen:

"Prostitutie, wat je er ook van vindt, hoort bij de stad. Ook raamprostitutie. Ik ben er dan ook honderd procent van overtuigd dat er weer raamprostitutie terugkomt. Maar het duurt wel verdomd lang. En daar baal ik van"

Dit siert de burgemeester, maar in de gemeenteraadsvergadering van 16 januari 2015 over het Nieuwe Zandpad zegt Van Zanen:

We willen alles op een unieke en nooit eerder vertoonde manier regelen,
maar het is ingewikkeld.
Ik kan geen garanties geven.
En we hebben ook geen alternatief als dit weer mislukt."

En na het lezen van het AD Utrechts Nieuwsblad artikel van 6 maart 2015, durf ik hier en nu te beweren dat geen enkele ondernemer nog bereid is om ruim 4 miljoen Euro te investeren in het Nieuwe Zandpad. Want als het zwaard van Damocles hangt boven het Nieuwe Zandpad de gerede kans dat op ieder moment van de dag de driehoek politie kan besluiten om alles weer dicht te gooien, enkel en alleen op basis van aanwijzingen.

Heleen Rutgers in het zelfde AD Utrechts Nieuwsblad artikel :

"Het gaat niet om bestrijding van prostitutie, maar om bestrijding van
mensenhandel en uitbuiting van vrouwen."

Ja, die is lekker. Die houden we erin.
Ik kan werkelijk niet begrijpen hoe Heleen Rutgers dit - het gaat niet om de bestrijding van prostitutie - met droge ogen kan verkopen aan de 330 Utrechtse sekswerkers welke achteloos geslachtofferd zijn voor én door de bestrijding van mensenhandel en uitbuiting van vrouwen? Ogenschijnlijk heiligt het doel de middelen bij "de driehoek politie" van Utrecht en worden de 330 Utrechtse sekswerkers klaarblijkelijk als collateral damage beschouwd.

Toen wij in de zomer van 2013 - nog vóór de sluiting van de laatste boten - van de toenmalige burgemeester Mr. A. Wolfsen de toezegging kregen dat nieuwe exploitanten zich konden aanmelden om exploitatievergunningen aan te vragen om raamprostitutie in Utrecht weer mogelijk te maken, kregen alle belanghebbenden weer het gevoel dat het met het Zandpad en de Hardebollenstraat toch nog goed zou komen. Met als gevolg dat de storm van protesten snel was geluwd. "Over een paar maanden zijn het Zandpad en de Hardebollenstraat weer open", zo dachten wij.Er was weer hoop.

Met de wetenschap van nu, kunnen we concluderen dat alle belanghebbenden in de zomer van 2013 hopeloos in de val zijn gelopen. Het was een zoethoudertje vanjewelste - dat tot de dag van vandaag stand houdt.

Tenslotte wil ik graag van de gelegenheid gebruik maken om alle deelnemers van de Nationale Denktank Toekomst Exploitatie Raamprostitutie - vergadering van 4 juli 2013 te bedanken voor jullie goede inzet die dag. Want het was op déze vergadering dat het kille startschot klonk die het einde inluidde van het Zandpad. De 330 sekswerkers van het Zandpad en de Hardebollenstraat zullen jullie nooit vergeten.
Het zijn de Denktank-deskundigen tezamen met de gemeente Utrecht die de 330 Utrechtse sekswerkers pardoes op straat hebben geschopt en daarmee tevens het maatschappelijk en algemeen belang van een prostitutiezone in een grote landelijke stad als Utrecht de nek hebben omgedraaid.

Barbara van Brakel
(De mails waar ik uit citeer of naar refereer, zijn sinds oktober 2014 in mijn bezit.)