Probleem met geen probleem

In mijn vak kom je vanalles tegen. Niet alleen omdat je op plekken komt waar andere mensen niet komen, en omdat je dingen doet die andere mensen niet doen, maar ook omdat mensen je opzoeken die je anders nooit zou zien. En die mensen vertellen dingen aan je die ze nooit aan iemand anders dan een hoer zouden vertellen. En zonder op te scheppen, niet aan een hoer die niet zo haar best ervoor doet als ik.

Ze zeggen weleens dat hoeren tegelijk maatschappelijk werkers zijn. Daar zit wel wat in. Niet eens alleen voor mannen die alleen bij ons terechtkunnen. Ook mannen die alleen bij ons terecht wìllen. Er zijn best wat mannen die alleen bij een hoer hun verhaal doen, omdat wij zo netjes van hun wereld afgescheiden blijven. Vooral als ze dingen hebben wat ze weten dat niet geaccepteerd wordt.

Dat levert soms hele ongemakkelijke tafereeltjes voor me op. Vroeger was dat veelmeer dan nu, want ik heb geleerd om breder te kijken, en dat iemand die iets opbiecht niet betekent dat ik dan voor of tegen moet kiezen. Meestal moet ik gewoon luisteren. Advies hoeven ze vaak nieteens. Maar als ze wel advies willen, denk ik wel met ze mee. Het is altijd een beetje bij jezelf blijven, en nooit teveel buiten mijn boekje gaan, maar de kleine dingen die ik kan helpen doe ik wel.

Eigenlijk is er maar één ding dat veel belangrijker is dan àlles: je moet niet afwijzen. Ze verwachten dat je terugschrikt, ze raar vindt, en afstand neemt. En dat mag je niet doen. Als je dat doet, gaat alles mis, en krijg je nooit meer zijn vertrouwen. Waarschijnlijk zie je hem nooit meer. En als je het niet doet, dan heb je meestal al iets voor hem gedaan wat alles goedmaakt.

Ik kom dus vanalles tegen. En dat is iets wat mijn werk zo interessant maakt. Ik heb veel dat gewoon een beetje van me afvalt als de klant weer weg is. Er zijn vooral veel klachten over hoe hun relatie werkt, en dat ze weg zouden gaan als de kinderen er niet waren. Ik hoor veel over eenzaamheid. Ik hoor veel over zorgen. En angst, ook. Mannen hebben ook behoefte om te vertellen wat ze dwarszit, aan iemand die ze intiem vertrouwen. En daar hoor ik wel bij. Soms als enige.

Natuurlijk kan ik niet in één stukje alle aspecten behandelen wat klanten met me bespreken. Daar kan ik heel veel stukjes over schrijven, nu kies ik het maar over één ding daarvan te hebben, wat ik telkens terug heb zien komen. Er zijn best mensen, niet heel veel, maar genoeg dat het me opvalt, die problemen ermee hebben dat ze ergens geen problemen mee hebben. Die verwachting dat iets ze dwars hoort te zitten, zit ze dwars.

Soms gaat het om kleine dingetjes. En dat zijn dingen die ik echt niet als enige hoor. Mannen die ontslagen zijn en thuiszitten, en zich er een beetje voor schamen dat het een vakantiegevoel voor ze is. Mannen die een vrouw hebben die weer is gaan werken, en dat eigenlijk wel fijn vinden omdat die opeens veel minder aandacht voor ze heeft. Mannen die een ouder verliezen, en daar niet door geraakt worden. Meestal verrassen ze zichzelf ermee.

Maar dit stukje gaat over grotere dingen.

Een klant die ik al jaren kende, bleef na een bezoekje even hangen. Hij had iets op zijn lever, en hij wou er graag over vertellen. Ik moest nog verschonen voor de volgende klant, en het was al laat geworden. Ik kon hem dus niet laten bijboeken. Ik drukte hem op zijn hart dat we het er volgende keer over konden hebben, als hij wou. Het was iets waar hij iets berustends over had. Hij was teleurgesteld over het moment.

Dat begrijp ik wel. Soms is het moment dat je de moed en het goeie gevoel hebt om ergens over te beginnen iets wat maar afentoe komt. En als er dan iets tussenkomt, voelt dat bestwel als een teleurstelling. Hij voelde zich geweigerd, ookal vocht hij ertegen. Dat zorgt dan wel dat ik me er ook niet lekker over voel achteraf. Je wil je klanten toch geven wat ze echt nodighebben, en hier was het gewoon niet iets dat kon.

Ik was blij dat hij in ieder geval niet gewoon verdween. Dat kan na zo'n incident heel makkelijk. Er zijn genoeg andere hoeren. Hij maakte gewoon weer zijn volgende afspraak. En dan moet je beslissen of je nou wel of niet erover begint. Als je het niet doet, lijkt het alsof je het niet interessant vond, maar als je het wel doet verpest je misschien juist de sfeer omdat hij zich voelt alsof je druk op hem zet.

W vertelt me dan dat ik subtiel hints moet maken, die hij makkelijk kan negeren als hij wil, maar dat is iets wat heel moeilijk is. Daar ben ik niet geraffineerd genoeg voor. Gelukkig was het niet nodig ook, want hij begon al met uitleggen voor ik mijn voordeur dichthad. En we hebben er al onze tijd aan opgemaakt. Ik denk niet dat hij er echt expres voor kwam, maar hij was blij met wat hij kreeg.

Hij vertelde zijn verhaal. Dat ging over hem en zijn moeder toen hij nog een klein kind was. Zijn moeder was gescheiden en eenzaam, en als ze dronken was kroop ze bij hem in bed. Ze behandelde hem een beetje als de man van het huis. En als ze nuchter werd, zweeg ze erover, en deed ze alsof het nooit was gebeurd. Dat was iets waar hij met zijn vrouw niet over kon praten, want die begreep het niet. En zijn psycholoog ook niet.

Wat hem dwarszat als jongen was niet dat zijn moeder voor seks bij hem kwam, maar dat ze deed alsof het niet bestond achteraf. Het was niet iets van hun samen, en hij voelde druk om te doen alsof het niet bestond. Dat was wat het probleem toen voor hem was. Het opgescheept zijn met een geheim, waardoor het ook iets van hèm werd. Maar nu had hij een groter probleem. Dat was dat mensen van hem verwachtten dat hij last had van de seksuele dingen die waren gebeurd.

Dat zorgde dat hij zich slecht voelde. Hij had het gevoel dat hij abnormaal was. Hij had er een probleem mee dat hij dáár geen probleem mee had. Hij voelde zich pervers omdat hij niet overstuur en getraumatiseerd was. En als hij vertelde dat wat hem wèl dwarszat was dat zijn moeder van hem verwachtte dat hij deed alsof het niet gebeurde, dan werd hij alleen maar vreemder aangekeken.

Omdat dat hem de hele tijd werd aangepraat voelde hij zich alsof hij afwijkend was. Hij vertrouwde zichzelf er niet door. Hij wou normaal zijn, en daarom probeerde hij zichzelf aan te praten dat het hem dwarszat. En omdat het hem niet dwars had gezeten, voelde hij zich medeplichtig aan iets waarvan hij wist dat het slecht was, ookal voelde hij het niet zo. En daar verbond hij aan dat hij misschien wel pedofiel was.

Allemaal onzin natuurlijk. Maar dat krijg je er niet in met een gesprekje. Dat moet je léven. Zijn grote probleem was dat hij geen problemen had met zijn ervaringen. En dat kwam best hard aan. We hebben er soms over gepraat. Later verdween hij, en ik heb hem nooit echt overtuigd. Hij was een hele fijne, gewone klant, en hij zag zichzelf als een gevaarlijke freak. Dat vind ik erg jammer.

Een andere klant was verleid tot seks door een leraar op school. Daar had hij twee jaar sekscontact mee. Hij was gewoon hetero, maar de homoseks met die leraar ervoer hij niet als iets ergs. En nu nog steeds niet. Daar heeft hij weer grote problemen mee. Terwijl het niets is wat hij zich aan zou moeten trekken. Hij heeft therapie gehad, die hem probeerden aan te praten dat het ongezond was om je er niet rot over te voelen.

Maar het zijn niet alleen klanten. Ik ben iemand bij wie mensen graag hun hartje luchten, en ik heb een vriendin die lang geleden door twee van haar vrienden is verkracht. Dat was geen dubbelzinnig verhaal, ze hebben in een dronken bui haar overweldigd terwijl ze huilde dat ze niet wou. Die twee zijn geen vrienden meer, maar ze heeft geen aangifte gedaan, en het zit haar ook niet meer dwars.

Ze heeft er alleen de eerste maanden last van gehad, maar nu vindt ze zichzelf een freak. Ze heeft het idee dat een gewelddadige verkrachting je mentaal "hoort" te beschadigen. Ze kan er tegen niemand zomaar over beginnen, want ze schaamt zich enorm als die mensen heel veel medelijden gaan hebben en haar zielig vinden, terwijl ze er eigenlijk overheen is. Haar moeder blijft haar bijvoorbeeld vertellen dat "de klap nog wel komt."

Die vrouw heeft het nog wel erger dan die mannen. Die zit er af en toe helemaal doorheen. Niet van die verkrachting, maar van de onzekerheid die ze krijgt van die verwachtingen over hoeveel invloed het heeft. Ze haalt zich vanalles in haar hoofd, over dat het haar schuld is, of dat ze het uitgelokt moet hebben, of dat ze gewoon pervers is.

Haar moeder heeft haar naar een therapeut gestuurd, en zij weet niet wat ze die vrouw moet verkopen. Ze wil niet dat het een grote toestand wordt, maar die therapeut laat ook maar niet los. En die brengt weer verslag uit, over een meerderjarige, aan haar moeder. Ik vind niet dat dat kàn, trouwens. Ze verzint tics om die therapeut maar te bevredigen. En ze schaamt zich ervoor dat die niet echt er zijn.

Een andere vriendin heeft een man die vreemdgaat. Hij doet stiekem, maar hij kan er niets van, en zij weet van elk slippertje het fijne. Ze leest soms de Whatsapp van zijn scharrels, omdat ze wil weten of hij van plan is met zo'n meid weg te lopen, maar eigenlijk doet het haar niet veel. Ze houdt van hem, ze is intiem met hem, en ze is gelukkig met hem. Ze weet alleen wel dat ze zich heel boos hoort te maken over zijn slippertjes.

Zij veroordeelt zichzelf heel hardvochtig daarover. Zij vindt dat ze kennelijk niet genoeg van hem houdt om pijn te voelen als hij gaat stoeien met een poes buiten de deur. Zij vindt het vernederend dat ze zich niet vernederd voelt. Zij ziet zichzelf als iemand zonder gevoel, terwijl haar gevoelsleven verder gewoon hélemaal normaal is. Ze zit buiten de normen, en ze veracht zichzelf omdat ze gelukkig is als ze dat niet hóórt te zijn.

Dit is een raar probleem, en ik haal het nu even naar voren omdat ik het zelf ook heb. En ik heb gehoord door mijn blog, dat er zàt andere meiden precies hetzelfde probleem hebben! Het is bij die klanten en vriendinnen heel herkenbaar, juist omdat het bij hoeren soms ook op dezelfde manier erinhakt. De hele wereld denkt dat je ergens erg van hoort te lijden, en die druk ga je voelen.

Het is makkelijker gezegd dan gedaan om je maar niets aan te trekken van wat mensen om je heen vinden. Vooral als het niet gaat om een paar mensen, of zelfs om veel mensen, maar om haast iedereen. En als de mensen die de uitzondering zijn, ooknogeens sociaal zelf vaak afwijkend zijn, van hoeren tot hippies, dan is het iets wat erg aan je kan knagen. Ik merk dat wel. Dat is ook denk ik de belangrijkste reden dat ik het zo belangrijk vind om me ertegen uit te spreken.

Zelfs als je wéét dat je het bij het goeie eind hebt, dan is het nog steeds een druk die je voelt. En die druk wordt nooit minder. Deze mensen van buiten de business zitten gevangen in het relatiedenken, en in alle regeltjes over seks. Ze zijn er ergens vaak nog een beetje bang voor. En daarom zetten ze zichzelf gevangen. Ik heb het niet omdat ik mezelf gevangen zet, maar omdat ik gewoon voel hoe de wereld over me denkt.

Er zijn hele harde tantes die de publieke opinie gewoon in zijn gezicht kunnen uitlachen. Ik ben niet zo. En ik weet nieteens zo zeker of die harde tantes er ècht helemaal geen probleem mee hebben. Maar ik voel wel die druk om mee te gaan. Ik denk dat dat bij mens zijn hoort. En die druk is om me ellendig te voelen. Dat is niets voor mij. Ik ben niet zoiemand die een slachtofferrol aanneemt om maar lekker in het denkbeeld te passen.