Verkiezingsgids 2023

Op 22 november zijn er weer verkiezingen voor de Tweede Kamer. De Tweede Kamer is de plek waar alle politieke partijen hun initiatieven en wetsvoorstellen naar voren brengen, en waar het Kabinet zich moet verantwoorden. Het is een belangrijke verkiezing, en voor veel mensen de enige verkiezing waar ze echt interesse voor hebben. De verkiezingen voor de gemeentes en de provincies zijn ook belangrijk, maar daar komen onze wetten niet vandaan. Die worden geboren in wetsvoorstellen die in de Tweede Kamer worden voorgelegd.

Al meer dan een decennium zit de Tweede Kamer muurvast. Allemaal partijen die vastgeplakt zitten aan de macht, en Rutte die als een centrale totempaal dient waar alle aanbidding heengaat, in de hoop dat hij dan macht gaat uitdelen. Teflon Mark die nooit ergens verantwoordelijk voor wordt gehouden, omdat hem wéér vergeven voor wanbeleid misschienwel wordt beloond, en hem niet vergeven voor wanbeleid toch niet door de andere partijen wordt gesteund, en je met lege handen achterblijft.

Nu is Rutte opgestapt. En deze keer niet even demissionair gegaan om gewoon weer premier te worden na de volgende verkiezing, hij gaat wèg. Hij wordt de topman van de NAVO. Dan snap je opeens waarom alles weglachende Rutte zo onkarakteristiek serieus kon worden over Oekraïne, hoe hij opeens zo gretig een voortrekkerspositie nam om de EU zijn verantwoording in het konflikt te laten nemen, en waarom hij zo gul àl onze F16-straaljagers weggaf. Het mag wat kosten, maar het is het waard om de kans te hebben éíndelijk eens wat andere politiek te krijgen.

Er kan eindelijk eens wat veranderen. Er gaat niet veel veranderen, maar het is niet meer zo dat àlles muurvast zit. De kans is natuurlijk groot dat er een nieuwe Rutte opstaat die hetzelfde kunstje flikt dat Rutte ook heeft geflikt, en zich kan verschansen achter de Rutte-doctrine die zo diep in de politiek ingetrokken is, maar als we gaan wachten op een grote, goede kans, zijn we weer decennia verder. We moeten roeien met de riemen die we hebben. Dus stemmen doet ertoe, en we moeten maar weereens gaan kijken wat onze beste optie is. Of de minste van de kwaden.

Je kan natuurlijk naar de Kieswijzers of Kieskompassen gaan om te kijken welke partij het beste bij je past. Dan krijg je wat stellingen waar je kan aangeven hoe erg je het ermee eens of oneens bent. Op basis daarvan word je gematcht aan hoe de partijen zèggen dat ze er zelf in staan. Dat komt vaak niet overeen met hoe ze eigenlijk stemmen in de Kamer, want politieke beloftes zijn niets waard.

Die beloftes zijn smoezen om je stem los te peuteren, niet iets waar ze ooit aan gehouden kunnen worden. Er wordt zonder aarzelen vanàlles beloofd waarvan de politici best weten dat ze het nooit waar kunnen of willen maken. Er wordt vanalles beloofd wat ze als eerste als wisselgeld inleveren als er een "compromis" moet worden gesloten in een achterkamertje. En er wordt vanalles beloofd waar ze eigenlijk geen interesse in hebben, omdat ze weten dat het stemmen trekt. Laat daar je stem maar niet vanafhangen.

Zelfs met wat de partijen ècht willen moet je oppassen. Niet alleen omdat veel partijen zich laten verblinden door ideologie, en denken dat de toverij van een vrije markt of meer macht geven aan het woekerende overheidsapparaat hun ideaal vanzelf gaat bereiken als er maar genoeg aan toegegeven wordt, maar vooral ook omdat de politiek als het op bestuurlijk beleid aankomt het onderspit delft tegenover het ambtenarenapparaat. Lees dit stukje maar.

Kijk ook niet naar de polls en peilingen. Die zijn al zóvaak natgegaan, dat het verbazend is dat iemand ze nog serieus durft te nemen. Meestal gaat het om stukjes manipulatie om sappig nieuws te krijgen voor de mensen die de verkiezingsrace zien als een race, waarbij het spannend is hoe de partijen zich naar de hoogste scores vechten. Joournalisten kunnen daar makkelijk pakkende stukjes over schrijven, dus de media vinden die polls superbelangrijk. Maar voor jou zijn ze nutteloos.

Wat je ook uit je hoofd moet zetten is het idee, wat je op school erin gestampt hebt gekregen, dat de partij die je aan zetels helpt ook invloed gaat hebben in verhouding met hoeveel zetels hij heeft. Uiteindelijk wordt er namelijk een coalitie gevormd die een meerderheid heeft, en al zijn beleid vantevoren in achterkamertjes bijelkaar gekonkeld heeft, en is die verhouding tussen het aantal zetels helemaal zoek.

Dat zou wèl gebeuren met een minderheidskabinet. Dus een kabinet dat geen meerderheidscoalitie achter zich heeft staan, en dus een deel van de oppositie moet zien te overtuigen dat hun voorstel wijs is, voordat ze hun zin krijgen. Dat zou betekenen dat de debatten in de Tweede Kamer er ècht toe zouden gaan doen! Geen van de grote partijen wil een minderheidskabinet, ze gruwen ervan. Alles wat geen achterkamertjespolitiek is, vinden ze "onwerkbaar."

Er is ook wat rel geweest over dat sommige partijen hun programma niet hebben laten doorrekenen door het CPB. Dat is traditie, en daaruit "blijkt" dan vaak dat sommige partijen het opvallend goed doen in de economie ondanks geldsmijterij naar dingen die geen geld op gaan leveren, en bezuinigen op dingen die we toch nodig gaan hebben. Die voorspellingen komen trouwens nooit uit, voorzover je die al na kan gaan.

Dat komt omdat het CPB rotsvast gelooft in economische theorieën die nooit bewezen zijn. Dat is nietzo raar, want economie is niet een harde wetenschap waar beproefd en gecontroleerd wordt. De wetenschappers in mijn hulpploegje vinden economie helemáál geen wetenschap. En de econome in mijn hulpploeg is het eigenlijk wel met ze eens, al ziet ze wel meer nut in de studie economie dan alleen de pseudo-wetenschap. Is het dan zo onredelijk om een ambtelijk orgaan af te wijzen dat pseudowetenschappelijke beoordelingen doet van je programma?

Als je de neiging hebt om te kijken naar de budgets van de partijen, en hoe ze invulling willen geven aan economisch beleid, dan kan het geen kwaad om eens te gaan kijken naar hoe realistisch het idee is dat ergens meer geld in steken ook echt zorgt dat het dan daarmee beter gaat, en ergens geld uit wegtrekken ook echt betekent dat het ten onder gaat. Geld stoppen in gratis kinderopvang zorgt niet dat er opeens overal gekwalificeerde kinderjuffen ontpoppen, netzoals ik je kan vertellen als iemand die haar brood in de cultuurwereld verdiende, dat daar wat minder subsidie misschien wel heel gezond is.

Iets anders wat ik via mijn studie wel begrepen heb, is dat je vooral niet teveel moet kijken naar al die stoerdoenerij over het klimaat. Het klimaat is een enorm probleem, dat wereldwijd aangepakt moet worden, en daar moeten we ons deel aan hebben. Helaas is het probleem zo groot, en moet er zovéél gebeuren om het tij te keren, dat we onze hele wereld, onze hele manier van leven om moeten gooien als we willen voorkomen dat het erger wordt.

Met een paar windmolens zijn we er niet. Met elektrisch rijden los je niets op. Met stoppen met vlees schiet je niets op, en dat zeg ik als iemand die telkens hardnekkig weer vegetariër wordt. Ik hoor van mijn professors hoe enorm het probleem is om het gevaar af te wenden. Als ik hoor van andere wetenschappers uit andere vakgebieden, hoor ik alleenmaar méér deuren dichtslaan.

En intussen zijn politiek en pers bezig met dikdoen over verbeteringen die niet echt bestaan, en vooral komen uit handig de verantwoordelijkheid op een ander afschuiven, of anders tellen hoeveel je vervuilt, of doen alsof je uitstoot niet bestaat omdat je hem afgekocht hebt. Veel grafiekjes eindigen in 2019 of 2020 omdat dan de uitstoot in Nederland een duik neemt, met alle aktiviteit die tot stilstand kwam vanwege iets wat ik niet mag noemen vanwege de censuur. De klimaatsceptici en de klimaatfanaten zijn allemaal met hetzelfde bezig, en de veranderingen waar ze over kissebissen doen er allemaal niet toe, omdat ze veel te klein zijn. Voor je stem maakt het niet uit, je kiest altijd voor een partij die geen flikker eraan doet. Maar de media kloppen het op alsof jij voor de keus staat.

Sowieso moet je een beetje door de media héén lezen. Je moet kijken naar waarover geschreven wordt, niet hoe de media het brengen. Niet alleen omdat die hun eigen agenda's en voorkeuren hebben die ze als vooroordeel door de berichtgeving heenspekken, maar ook omdat de gemiddelde politieke journalist hopeloos overbluft wordt door een geoefende politicus met mediatraining. En vooral omdat de media vooral bezigzijn met verkiezingsnieuws presenteren zoals het scoort, zoals het verkoopt. Een commentaar op een eerder verkiezingsstukje zei het heel goed:

Mijn ouders kiezen altijd "om te winnen". Die gokken op een partij, en als die partij wint, zijn ze euforisch dat ze hebben "gewonnen". Waar die partij voor staat doet er niet toe, het is een sportwedstrijd voor ze. Ik denk dat vele mensen zo stemmen als je kijkt naar hoe de verslaggeving op TV gaat.

Alle partijen die in de Kamer zitten, kunnen niet anders dan zich in de kaart laten kijken. Alle debatten zijn genotuleerd, en alle stemmingen zijn gearchiveerd. Je kan het zó nagaan wat een partij echt heeft laten zien. Dat is het enige wat ertoe doet, en al die ronkende beloftes en voornemens kan je dan links laten liggen. Je kan zelfs online zelf invullen wat jij zou hebben gestemd in de Kamer, om te zien welke partij het meest met jou meegestemd zou hebben. Dan ga je ook snel zien hoe weinig ze zich houden aan wat ze beloven. Kijk hier maar.

Een heleboel dingen dus die je niet voor je beslissing moet gebruiken, omdat ze onbelangrijk zijn, machteloos, of pure nep. Maar dat maakt het wel makkelijker om te beslissen op basis van wat wèl ertoe doet. Want het is niet alleenmaar cynisme en futiliteit wat ik te melden heb. Ik heb wel wat dingen waar ik een lans voor wil breken, die er echtwel toe doen.

Ten eerste is met Rutte een groot deel van de andere kopstukken van zijn regime opgestapt. Er komen dus nieuwe koppies op de TV, en die moeten hun weg vinden. Daarvoor kijken ze naar wat stemmen trekt, en wat jij stemt is daar deel van. Als je op zo'n nieuw kopstuk stemt, voelt die zich gesteund om door te gaan op de oude voet. Dan verandert er dus niets. Als jij stemt op een partij of partijtje dat zich bezighoudt met wat jij belangrijk vindt, dan gaan die nieuwe koppen zich daarmee bemoeien, omdat ze hopen dat jij volgende keer dan op hèm stemt.

Als tweede heb je Omtzigt. Over zijn partij ga ik het nogwel hebben verderop, maar hij heeft veel meer gedaan dan alleenmaar deelnemen als politicus. Omtzigt heeft zijn rug rechtgehouden in de tochwel sleazy coalitie. Dat heeft nogal stof laten opwaaien. Omtzigt ging tegen de mores van de politiek in, en hij zou danook uitgerangeerd worden. Mensen met een ruggengraat wil de politiek niet, dat gaat tegen de achterkamertjescultuur in.

Toen uitlekte dat Omtzigt uitgerangeerd moest worden, juist toen iedereen op het netvlies had dat hij een eerlijker soort mens was dan de rest, was de publieke opinie opeens op de hand van Omtzigt. Dat schokte de politiek, en die wisten niet hoe ze daarmee om moesten gaan. Omtzigt heeft daarmee niet alleen zichzelf en zijn nieuwe partij heel populair gemaakt, maar de andere partijen moeten nu ook over de brug komen. Al die politici voelen nu de druk ook een ruggengraat te nemen.

Er zijn dus bewegingen in de politiek, en als we handig stemmen, kunnen we die een stukje de goede kant opkrijgen voordat het weer vastloopt. Het is al heel lang niet meer gebeurd dat er beweging in zat. Bij de vorige verkiezingen was er ook potentie voor verandering, maar toen heeft iedereen toch weer de oude partijen de Kamer in gestemd, en was er dus helemaal geen druk op de partijen om te veranderen. En dat deden ze dus ook niet. Deze keer moeten we die fout niet maken.

De manier om verbetering te stimuleren is door de partijen te laten zien dat we geen genoegen meer nemen met het gedrag van de politieke partijen die er nu zitten. Omdat al die partijen die daar zitten eigenlijk één pot nat zijn, en vooral proberen hun eigen hobbies erdoor te krijgen door met elkaar te konkelen, is het sterkste wat je kan doen op een nieuwe partij stemmen die nog niet in de Kamer zit.

Stemmen op een nieuwe partij wordt je een beetje lastig gemaakt. Niet alleen door officiële regels, zoals dingen als kiesdrempels, die bedoeld zijn om gevestigde grote partijen een voordeel te geven, maar ook doordat de media meewerken met de grote partijen door partijen "van buiten" niet serieus te nemen. Ze worden een beetje lacherig behandeld àls ze al behandeld worden, en niet met hetzelfde respekt behandeld.

Je ziet hetzelfde bij de kieshulpen die je kunt gebruiken op internet. Alleen partijen die al zetels hebben worden door de kieshulpen genoemd. Dat uitsluiten van partijen van buiten de Kamer is waarom het zo moeilijk is voor nieuwe partijen om mee te kunnen praten, ze krijgen geen eerlijke kans. Afsplitsingen die al in de Kamer zitten hebben dat probleem niet. Die hebben al pluche, dus die worden al serieus genomen. Of dat nou terecht is of niet.

Dat betekent wèl dat een nieuwe partij in de Kamer voor veel opschudding kan zorgen. Niet alleen omdat die van buiten de politieke kaste komen, en dus niet braaf met de mores meedraaien, maar ook omdat de zittende politici héél goed weten dat voordat er een nieuw geluid de Kamer inkomt, dat groot genoeg in de samenleving moet zijn om over die drempels in media en kiesstelsel heen te komen. Dan zien ze dat de dam doorbreekt. En dan gaan ze wel meelullen met wat ze horen.

Ons politieke stelsel is ziek, dat is me elk jaar weer duidelijker geworden. En de manier om daarmee om te gaan is niet door te blijven doen alsof het stelsel goed werkt. Het is ook niet door je boos te maken over dat het ziek is. En het is ook niet door te proberen het stelsel "beter te maken," hoe je dat ook zou willen doen. Dat is allemaal verloren moeite. De enige manier om ermee om te gaan, is de zieke neigingen voor het goede te gebruiken.

Dus die onzinnige gewoonte van politici om niet te kijken naar hoeveel steun een partij heeft door te kijken naar hoe groot hij is, maar te kijken naar de waan van de dag door te kijken naar hoeveel groter of kleiner hij is geworden, kan je gebruiken door mee te stemmen met een verandering. Dan kijk je niet waar een partij voor staat, maar naar hoe de rest van de Kamer naar die partij kijkt.

Maar altijd heb je wel je stem bij een partij neergelegd. En die gaat hem gebruiken. Ook als je hem "strategisch" hebt neergelegd als boodschap, als proteststem, of als steun voor een bepaald sociaal geluid. Het is dus van heel groot belang om te kijken naar wat die partij gaat doen als je hem groot gemaakt hebt. En ook, hoe betrouwbaar die partij daarmee blijkt te zijn geweest. En dat moet je per partij bekijken.

Per partij:

VVD
Ondanks alle geblunder, gelieg, en hardnekkig de wal het schip laten keren tijdens de afgelopen dertien jaar, is de VVD nogsteeds de grootste partij. De VVD is meesterlijk in het laten vallen van hun verantwoordelijkheden, en zich overal met een Rutte-grijns vanafmaken. Onder de Rutte-doctrine is de transparantie van de overheid tot een dieptepunt gedaald.

De VVD, de partij die het heeft over je eigen broek ophouden en participatie, zorgt ervoor dat steeds minder mensen hun eigen broek op kunnen houden, en steeds minder mensen kunnen participeren. Tegelijk houdt de VVD zijn eigen broek niet op, en participeert de Rijksoverheid steeds minder. Om budgets rond te krijgen zijn pensioenfondsen en woningbouwverenigingen gestript, Rijkstaken op het bordje van gemeentes gelegd die daar maar het budget voor moeten zoeken, en wordt de burger opgeroepen het zelf maar uit te zoeken.

Ook heb je met de VVD een partij die alles bij de generaties van de toekomst neer wil leggen. De kosten voor hun mismanagement van wat ik niet bij naam mag noemen van begin 2020 tot begin 2023, hebben ze allemaal zestig jaar voor zich uitgeschoven. Onderwijs is jaar na jaar afgebroken om centjes van nu te sparen, ten koste van Euro's over dertig jaar. En ook deze ronde wil de VVD weer op onderwijs gaan bezuinigen.

De VVD is zo gewend aan macht, dat ze de middelen van de macht graag uitbreiden. Raar voor een liberale partij, maar hier zie je weereens dat beloftes en gedrag weinig met elkaar temaken hebben in de politiek. Ze praten mooi over het beschermen van de rechten van de burger, over privacy, en over zelfbeschikking, maar ze maken al die dingen steeds meer kapot. Ze zijn de partij van Teeven, zelfs nu Teeven opgerot is.

Soms lijkt het alsof je daar wat nuance in moet zien, bijvoorbeeld door hoe de Autoriteit Persoonsgegevens tanden is gegeven, of door het opzetten van de AVG, maar als je gaat kijken zie je al snel dat alles wat de VVD voor goeds heeft gedaan als het om het beschermen van rechten van burgers gaat, uit Brussel komt. De VVD buigt voor Brussel, maar anders hadden ze alles gewoon van tafel geveegd.

Gaat het om hoerenrechten, dat heeft de VVD als uitgangspunt dat hoeren moet kunnen, maar dat we makkelijk wisselgeld zijn om de CU of andere hoerenhatende partijen mee om te kopen. Of meer, dat onze rechten een kluif zijn om naar die partijen toe te gooien zodat ze hun bek vol hebben terwijl de VVD het regeren doet. Met al die jaren in het kabinet zijn ze door de mentaliteit van de ambtenaren meegenomen, en zit de kleinzieligheid er diep in.

Als je van plan bent om VVD te stemmen, vind ik dat echt verbijsterend.

D'66
D66 is een demokratiserende partij die het referendum heeft afgeschaft en er níéts voor in de plaats heeft laten komen, D66 is een onderwijspartij die het onderwijs heeft helpen afbreken, D66 is een linksliberale partij die sleepwetten en andere schendingen van de rechten van de burger heeft ingevoerd, D66 heeft zo'n beetje alles wat D66 beweert belangrijk te vinden keihard omgedraaid als het op hun gedrag aankomt.

Dat is wat ik in hun campagnes zo verwarrend vind. Soms lijkt hun slogan wel te zijn: "Stop D'66, stem D'66!" Waar ze campagne mee voeren laat zo duidelijk zien dat ze wéten dat hun gedrag in de Kamer schadelijk is, en dat ze wéten dat het anders moet. Maar als hun ruggengraat zo zwak is dat ze tòch voor het pluche zwichten en lijnrecht tegen hun geweten ingaan, wat heb je dan aan ze?

Zoals ik eerder al schreef: D'66 is best sympathiek, maar vooral in principe. In de praktijk zijn ze zwak, hebben en geven ze geen weerstand, en zijn ze gewoon machtverslaafd. Hun principes zijn beter dan de andere reguliere partijen, maar ze hebben netzomin ruggengraat als het erop aankomt. Je kan op ze stemmen, maar je weet dan vantevoren niet aan wie ze die stem doorverkopen.

In de campagne zet D'66 groot in op klimaatbeleid. Dat is raar voor een partij die demokratiserend heet, in een land waar zoveel afbraak is gedaan aan de burgerrechten, maar dat is wat D'66 nu belangrijk vindt. En als je erover leest, zie je vooral borstklopperij van de lijsttrekker over hoe effektief zijn beleid is geweest op klimaatgebied. Terwijl het vooral op papier er goed uitziet, en vooral als je niet erg goed je best doet om kritisch te lezen. Als je al niet wist dat al die klimaatdóélen al een druppel op de gloeiende plaat zijn.

D66 is sympathiek van opzet, maar ze regeren liever vanuit hun ivoren toren dan dat ze kijken naar de schade die ze aanrichten. Hun beloftes en interviews zijn genant en bizar als je ze naast hun beleid van de afgelopen jaren neerlegt. Ze zijn zwak, en met hoe ijdel hun huidige lijsttrekker is worden ze alleenmaar nog zwakker. Een stem aan D66 kan overal wel terechtkomen.

Je zou zeggen dat D'66 wel een lans wil breken voor hoerenrechten als je hun programma's leest van de afgelopen verkiezingen. Maar niets blijkt minder waar. We zijn wisselgeld om de CU mee te kopen. De rechten van klanten, of uberhaupt de rechten van mensen die bezig zijn met seks buiten gezapige relaties om, krijgen van D'66 geen steun. Alles mag kapot, en D'66 glibbert weg van het probleem.

GroenLinks + PvdA
Toen ik hoorde dat GroenLinks en de PvdA samen verder zouden gaan, dacht ik eerst dat het een grap was. Het is ook zo onwaarschijnlijk. Een groeiende jonge progressieve partij die samengaat met het zinkende wrak van een conservatieve salonsocialistenpartij. Een partij van onbezwaarde idealistische jongeren die nog niet wìllen beseffen hoe ingewikkeld het allemaal is om hun linkse idealen te realiseren, die fuseert met een partij van dwarsliggende ambtenaren, dynastieën, schnabbels en gesmoes.

De combinatie is ook raar. Zo gek veel overlap in het stemgedrag van die partijen is er niet. PvdA heeft meer overeenkomst met Volt als het op stemgedrag aankomt dan met GL, en GL heeft meer met PvdD gemeen dan met PvdA. Waarom zouden die partijen willen samengaan als wat ze nastreven in de Kamer zo verschilt? Hun zwaartepunten verschillen, hun cultuur verschilt, en hun richtingen verschillen.

Het enige wat GL en PvdA echt gemeen hebben is de ego's. Alle politieke partijen barsten van de egotrippers natuurlijk, maar de PvdA en GL hebben wel een opvallend heftige lijst met zelfoverschattende lijsttrekkers gehad. Klaver met zijn obsessie om Obama na te doen, Asscher en Samsom die wel even dachten dat ze met pure verwaandheid de kiezer wel konden overtuigen, ego is er heel veel. Misschien hebben ze daar wel hun overeenkomst gevonden.

Ik heb lang geleden bestwel vaak voor GroenLinks gestemd, en ik heb zelfs voor ze geflyerd toen ik nog een kraker was. Ik werd nooit politiek betrokken, want stiekem was GroenLinks best een slangennest vanbinnen. Er zaten bestwel veel mensen daarbinnen die het woord "sovjet" geen vieze smaak vonden hebben. En ook nu komen er weer ideeën over "raden" tevoorschijn, dus er zal niet zoveel veranderd zijn.

De fusie van zo'n jonge, vitale partij met een stervende partij met doortrapte bonzen gaat zoals je kan verwachten. De bonzen komen onverklaarbaar aan de top, en de vitaliteit wordt gebruikt om die bonzen op te stuwen. Het kopstuk is nu Frans Timmermans, een man die heel lang in de EU heeft gewerkt aan het uithollen van het demokratisch gehalte van Europa, en aan het gebruiken van de EU om ideologische onzin door te drukken.

Zijn ego is niet kleiner dan zijn voorgangers. Hij probeert met zijn Kerstman-uiterlijk vertrouwen te wekken, maar altijd schemert zijn arrogantie door. Timmermans kan goed spreken, en de meeste politici kunnen daar niet aan tippen. Maar hij is te arrogant om te zien waar hij moet stoppen, en hij gaat makkelijk over grenzen van geloofwaardigheid heen. Als mensen hem zien praten, kan hem dat flink wat stemmen kosten.

Als mensen in zijn verleden gaan graven, om te zien wat hij echt heeft gedáán, komt hij er nog bekaaider vanaf. Hij is een ouderwetse neocon, van het soort dat de PvdA tegen de VVD aan liet schurken. Hij doet nu alsof hij links is, maar zijn daden zijn altijd rechts geweest. Hij was minister van buitenlandse zaken tijdens Rutte 2, waar hij een aktieve rol speelde om de investeringen in de toekomst af te breken. Niet erg GroenLinks. Heel erg PvdA.

Wat beleid aangaat is de PvdA altijd druk bezig geweest een onderklasse te scheppen die zo'n beetje verplicht is op ze te stemmen. Of ze het nou bewust deden of niet, PvdA-beleid zorgde ervoor dat de minima altijd een extraatje kregen, zodat meer dan het minimum verdienen een achteruitgang in inkomen betekent. Dus dat mensen gevangen zitten op het minimum. Waar ze dankzij de PvdA comfortabel konden blijven hangen. Dat is heel cynisch, maar wel waar.

GroenLinks heeft nooit iets voor elkaar gekregen, want ze zijn altijd te idealistisch geweest en te weinig praktisch. Ze zijn onderdeel van de politieke elite, dus ze krijgen wel de baantjes en de schnabbels, de burgemeesterschappen en de lobbyvoordeeltjes. Ze hebben wel vooral méégestemd met de kabinetten Rutte, inplaatsvan oppositie te voeren. Dus je hoeft niets van ze te verwachten.

Je zou zeggen dat GroenLinks zich heftig verzet tegen de inperking van burgerrechten, maar ze letten vooral op hun stokpaardjes. Als het niet om homo- of feministenrechten gaat, vinden ze het wel best als de burger meer beloerd, bespeeld en bestraft wordt. De PvdA heeft daar ook nooit doekjes om gewonden, die zijn overtuigd van de grote goede overheid die het burgertje tegen zichzelf gaat beschermen. Vadertje staat weet het beter.

De PvdA is altijd anti-hoer geweest, en heeft dat in wetsvoorstellen en beleid duidelijk laten voelen. Ze zijn ideologisch niet zo anti-hoer als de Christelijke partijen, maar ze zijn wel het effektiefste geweest in hoerenbestrijding. Hun hoerenhaat komt niet uit religie, maar vooral uit ambtelijke kleinburgerlijkheid. GroenLinks heeft een kleine maar aktieve kern feministische hoerenhaters. Voor hoeren is GL-PvdA alleen een vijand.

Timmermans heeft goede connecties, dus we zien hem veel in de kranten en op TV. De vragen die hij krijgt zijn niet gevaarlijk, en de voorzetjes die hij in debatten krijgt zijn goed op hem afgestemd. GroenLinks-PvdA gaat deze verkiezing elke stem krijgen die ze maar mogelijk kùnnen krijgen. We gaan wat te doen krijgen met deze partij, die oververtegenwoordigd gaat zijn deze ronde.

PVV
Over de PVV kan ik kort zijn, want die zijn al jaren niet verder gekomen. Het is de partij van het Marokkaantje pesten, en veel meer doen ze niet. Ze hebben het idee dat hoeren vaak Marokkaanse vriendjes hebben, of dat Marokkanen vaker pooiers zijn, dus vanuit dat oogpunt kijken ze naar ons, en stemmen mee met repressieve wetgeving. Dus voor de hoerenrechten hoef je ze ook niet te hebben. Als het aankomt op burgerrechten kiezen ze liever voor crimefighting dan voor mensen netjes behandelen.

CDA
Het CDA van nu is een nieuw CDA. Het oude CDA was een vastgeroeste Christelijke middenpartij, het meest conservatieve stukje Nederland, dat vooral niets nieuws wou en alles vast wou houden. Ze waren er vooral opuit om Nederland te laten fossiliseren, met het idee dat we dan rijk en vooraanstaand zouden blijven. Met de Bijbel in de hand, maar niet met de Bijbel open, zoals Opa het altijd zei.

Maar daar is verandering in gekomen. Ze hadden ooit Omtzigt als Kamerlid, en die ging zich verzetten tegen de ergere vormen van gekonkel. Omtzigt liet zien dat hij ruggengraat had. Voor een politicus zelfs best véél ruggengraat. Dus werd hij de partij uit gepest. Omtzigt is zijn eigen splinter begonnen, en werd een luis in de pels van de herenclub die ons parlement is.

Omtzigt heeft voor een breuk in het CDA gezorgd. Kort gezegd is iedereen met een ruggengraat of met principes het CDA uit. Wat er overblijft is het cynische klokhuis van de rotte appel, een stuk kleiner maar ook een stuk geschikter voor het parlement. In een huichelachtige omgeving doen huichelaars het goed.

Het CDA is altijd hoerenhatend geweest, maar niet zo erg als je zou denken. Ze hebben ook niet veel op met burgerrechten, maar ze zijn niet zo aktief met afbreken als andere partijen. Dus je hebt niets aan ze, maar je zou wel erger kunnen stemmen. Behalve als het nieuwe CDA erger blijkt te zijn, wat best eens zou kunnen. Klanten moeten het ook niet van het CDA hebben, die worden als criminelen weggezet.

SP
Een paar jaar geleden was de SP een andere partij dan hij nu is. Toen was hij een groeipartij. En een partij met sterke geesten, zoals Nanneke Quik-Schuijt. Een partij die simpele principes had, maar wel op die principes gericht was. Dat is mislukt, de grote groei bleef uit, en langzaam werd de partij minder relevant. Helaas, want ookal ben je het niet met ze eens, ze waren wel altijd een goed en helder tegengeluid. Dat is nodig.

De SP is van een partij van redelijkheid over hoeren veranderd in een hoerenhatende partij, die meeschrijft en meestemt aan hoerenhaat-wetgeving. Als het aankomt op het beschermen van privacy en burgerrechten zijn ze maar heel weinig geïnteresseerd. Niet raar voor een partij die op het Maoïsme is gebaseerd, en die altijd geflirt heeft met Sovjet-politiek.

Forum voor Democratie
FvD is een platform voor ijdeltuit Thierry Baudet. Hij kan lullen alsof hij heel ontwikkeld is, ookal is dat snel door te prikken, en hij probeert boosrechts voor zijn karretje te spannen door verontwaardigd te doen over wat de boze Nederlander allemaal wordt aangedaan. Aan Thierry heb je niets. Zijn standpunten zijn warrig, en zijn stemgedrag is best onvoorspelbaar als puntje bij paaltje komt, en belangrijke onderwerpen aan bod komen.

Als crimefighters-partij is FvD natuurlijk helemaal geil op de mensenhandelhype. Er wordt minder gekeken naar de branche, dus pure hoerenhaat is eigenlijk niet de nadruk, maar ze zien hard handhaven in de scene wel als een manier om veel Marokkanen in de cel te kunnen zetten, en dat is populair. Onze vrouwen redden enzo.

Partij voor de Dieren
Het begint bij me te dagen dat de PvdD vooral zijn stemmen krijgt van mensen die de politiek nietzo snappen, en er nietzo mee bezigzijn. Die zien al die dilemma's, al die ingewikkelde problemen, en die hebben daar ook geen mening over. Maar dieren, dat is simpel. Ze zijn vóór dieren. Dieren zijn lief en aaibaar, en mensen vaak toch niet. Je hoort vaak dat dieren beter zijn dan mensen. Vooral van mensen die nooit op een boerderij gewerkt hebben.

Het klinkt als een linkserige hippie-partij. Maar dat is het dus niet. Het is een aartsconservatieve partij, heel top-down en met een vijandige sfeer naar afwijkende mensen toe binnen de partij. Dat vinden mensen soms moeilijk te geloven, maar het sluit honderd procent aan bij wat ik meegemaakt heb toen ik een dierenrechten-aktiviste was. Dat wereldje zit vol met mensen met een heel strenge en boze leer, waar je snel vijand van bent als je ze niet genoeg steunt.

De Partij voor de Dieren heeft ook best een sterke Christelijke onderstroom als het op hun moraliteit aankomt. Je moet dus ook niets van ze verwachten als het aankomt op hoerenrechten. Kijk je naar burgerrechten en privacy, dan zie je dat ze die beschermen tegen maatregelen waar dierenaktivisten last van hebben, en oninteressant vinden als het gaat om dingen waar dierenaktivisten niet tegenaanlopen.

Het stemgedrag van de PvdD is altijd tegen hoerenrechten geweest, en tegen de rechten van klanten. Ook de sekswetjes kunnen op steun van de PvdD rekenen. Ze spreken zich er bij debatten weinig over uit, maar zo'n stem is uiteindelijk belangrijker dan wat ze zeggen.

ChristenUnie
De CU is de kartrekker geweest voor heel veel hoerenhaat, waaronder de WRP en de WRS. Het is hun belangrijkste hobby, en ze zijn bereid om heel veel in te leveren in onderhandelingen als de hoeren maar voor de bijl gaan. We worden duur gekocht door de CU en goedkoop verkocht door de andere partijen, dus we zijn telkens de lul. Ze zijn ook een tegenstander van veel burgerrechten, dus het is een heel schadelijke partij.

Volt
Ik heb de afgelopen jaren nogal verschillende meningen gehad over Volt. Aan de ene kant zijn ze heel goed bezig met echt progressief beleid uitdokteren, en hebben ze een frisse blik, aan de andere kant lijken ze soms corpsballen die als een kip zonder kop maar wat doen. Hun programma over hoeren is heel positief, maar hun stemgedrag laat zien dat ze in de mensenhandelhype geloven, en onze rechten daar meteen voor in de prullenbak smijten.

Ze hebben ook een schandaaltje gehad wat ze nogal onmenselijk en politiek korrekt afgehandeld hebben. Mensen meteen afserveren op beschuldigingen, vaag seksueel ongemak meteen als seksueel geweld afdoen wat moet betekenen dat er seksuele misdaden waren gepleegd, heel #metoo. Of het achteraf terecht bleek laat ik in het midden, dat weet ik ook niet, maar ze hadden het beter af moeten handelen, en niet meteen moeten gaan schandpalen.

Ik weet het niet met Volt. Ik kan ze niet vertrouwen, maar ik word wel vrolijk van hun partijprogramma. Maar ik word een beetje verdrietig van hun stemgedrag. Maar ik word wel blij van een progressieve partij. Maar ik word wel verdrietig van de corpsballerige oogkleppen. Maar ik word wel blij van hun blik op hoerenrechten en seksualiteit. Maar ik word wel verdrietig dat die de deur uitgaan als de mensenhandelhype aanklopt. Maar ik word wel blij van hun Europese ambities. Maar ik word wel verdrietig dat ze daar niet de voorwaarde aan hangen dat de EU demokratischer moet worden. Enzovoorts.

Juiste Antwoord 21
JA21 is een rechtsig partijtje dat boosrechtse mensen aantrekt. Ze klagen vooral, en hebben voorak reaktionaire politiek in gedachten. Het is een conservatief zootje dat zich vooral door progressieve bewegingen bedreigd voelt. Niet alleen gekkies die voor niets tegen Nederlandse kultuur aan staan te schoppen, maar gewoon àlles. Je kunt ze eigenlijk het best zien als FvD zonder de ijdeltuit bovenaan. Al denk ik dat het een kwestie van tijd is voordat er een ijdeltuit de macht grijpt in JA21.

Het programma van JA21 heeft heel weinig te zeggen over de dingen die ik belangrijk vind. Het stemgedrag is een beetje stuurloos, maar ze zitten wel altijd aan de kant van de repressie, de crimefighters, en de boze burger. Voor hoeren geen goed nieuws, voor burgerrechten ook niet zo, maar ze doen het minder erg dan sommige andere partijen als het op privacy aankomt.

SGP
Christengekkies die naar de dominee luisteren om te horen op wie ze moeten stemmen, stemmen SGP. Dat betekent dat de SGP nauwelijks krimpt, maar ook nauwelijks groeit. De SGP kan doen wat hij wil zolang ze de dominees maar aan hun kant houden. Leiders van de SGP zijn dus ook opvallend eerlijk en open over wat ze doen, en dat is wel verfrissend. Jammer alleen dat hun idealen zo verwerpelijk zijn, hun honger om je seksualiteit te beheersen zo diep is, en hun hoerenhaat zo sterk.

DENK
DENK is een zwabberend partijtje dat vooral nog bestaat omdat ze een duidelijk verlicht islamitische aanwezigheid in de Kamer zijn, en islamitische Nederlanders zich daarin herkennen. Behalve opkomen voor de islammitische Nederlander hebben ze geen duidelijke richting. Ja, er zijn patronen in hun stembeleid, ze hangen links en ze hangen naar staatsingrijpen, maar verder is er nietzoveel waarvan je opaan kan.

Hoeren hebben bij DENK niets te zoeken, al zijn er véél ergere partijen. De burgerrechten zijn bij DENK niet heel erg in gevaar, maar ze zijn ook bepaald geen voorvechters. Pas als het om buitenlandse zaken gaat, seksualiteit of over integratie, komt er gekkigheid naar buiten.

50plus
Ik kan gewoon knippen en plakken uit mijn vorige kieswijzer: Deze partij vindt mijn Pa genant. Hij vindt dat zijn generatie, de Babyboomers, al veelteveel invloed hebben gehad sinds de jaren '60, en dat er dan nu een partij is die doet alsof die generatie, die nogsteeds de meerderheid van de politieke zetels heeft, in de verdrukking is, genant. Het hele programma van de partij draait erom dat er veel voor ouderen, en vooral de babyboomers moet worden gedaan, en dat ze niet mee moeten hoeven trekken met de hele samenleving nu het moeilijker gaat.

50PLUS houdt zich nietzo bezig met hoerenrechten en met privacy. Computers zijn moeilijk, en het seksuele vuurtje is bij ouderen op een lager pitje gegaan. Het is lekker crimefighten in een heksenjacht, dus met de mensenhandelhype doen ze hartstochtelijk mee, maar zich echt bezighouden met hoerenhaten doen ze nou ook weer niet. Het is geen initiatiefnemer van repressie, maar wel een meeloper.

Verder is de partij niet heel veel met andere dingen bezig, maar ze zijn wel PVV-achtig repressief, zijn nogal van het harde straffen en makkelijk veroordelen, en hebben geen idee waar burgerrechten over gaan. Privacy is zo'n beetje een vies woord als je met ze in gesprek gaat. Geen optie behalve voor babyboomers die ècht geloven dat ze tekort worden gedaan.

Boer Burger Beweging
Een boze boeren partij met een sjagrijn als lijsttrekker. Als de boeren niet zo slecht waren behandeld in de afgelopen decennia, als de politiek niet zo onder een kaasstolp zou zitten en meer werkelijkheidsbesef zou hebben, als niet intussen de onzin van het beleid bij elke Nederlander duidelijk zou zijn, zou deze partij geen schijn van kans maken. Het is geen partij die wat nuttigs gaat doen, of waar verstand in zit. Maar het is een onvermijdelijke partij als je zo met je boeren omgaat.

De BBB heeft geen interesse in burgerrechten of in hoeren, maar ze doen mee met hoerenhaat en ze stemmen mee met het uitgummen van burgerrechten. Je komt geen inzichten van ze tegen, ze zijn niet echt aktief, maar hun stem telt wel, en sloopt onze rechten steeds een stukje verder.

Bij1
Bij1 is een partij die gebouwd is op het moderne politiek korrekt denken zoals het overwaait uit Amerika. De toon is hetzelfde, de termen zijn hetzelfde, de praats is hetzelfde, maar het land is niet hetzelfde. Het past dus ook niet altijd. Ze zijn vaak bezig om problemen te bestrijden die er niet zijn, en problemen die er wèl zijn worden in het Amerikaanse kader geplaatst. Dat maakt ze minder effektief.

Bij1 schrijft goede dingen over prostitutiebeleid. Maar tegelijk geloven ze in de mensenhandelhype, en hebben ze in het verleden meegestemd met ontzettend schadelijke wetgeving. Ze geloven in #metoo, in #believeher en consent-toestanden, en die zijn minstens zo schadelijk als wat ze zeggen tegen te willen gaan. Het is een warrig zootje, en ik kan ze niet vertrouwen.

Piratenpartij - de Groenen
Ik heb een zacht plekje voor techneuten, en de Piratenpartij is een techneutenpartij. Een partij van superpraktische techno-nerds met een lust naar vrijheid en avontuur, die individuele ontwikkeling en privacy vooropstellen in een wereld waar bedrijven en overheden onweerstaanbaar verleid worden om die ontwikkeling en privacy af te knotten.

Die partij is nu gefuseerd met De Groenen, een kopie van de Duitse Die Grünen, een partij die uit ontzettend onpraktische boze natuurconservatieven bestaat, die denken in onpraktische idealen, een bijna communistisch soort gemeenschapszin nastreven, en die zich tegen de technologische wereld afzet en terug wil naar de kleinschalige leefwijze zonder al de techniek die onder het moderne leven zit.

Ik snap er niets van. Allebei de partijen hopen zo samen een zeteltje te kunnen krijgen denk ik, maar wat gaan ze met dat zeteltje doen dan? In ieder geval geen goede indruk maken bij de helft van hun achterban, dat is duidelijk. Het programma is slechter dan vorige keer, en duidelijk uit het Engels vertaald van de Engelse versie van de partij, met alle verwijzingen naar Engelse problemen in de Engelse politiek die daarbij horen.

De lijsttrekker is niet heel veelzeggend. De grote kans was met Ancilla, maar sinds die gewipt is komen ze met de ene na de andere zwakke kop. Het is superjammer dat ze zichzelf vorige verkiezing zo hebben verneukt, want deze poging is alleenmaar zwakker. Jammer, want ze hebben belangrijke dingen te zeggen, en zijn onderdeel van een belangrijke Europese stroming.

Hun ideeën over burgerrechten zijn heel zuiver, hun ideeën over hoerenrechten zijn ook oprecht. Over seksualiteit en wat daar voor wetgeving over zou moeten zijn moet je natuurlijk net niet nerds hebben, maar ze staan open voor iets anders dan de doorsnee moraliteit. Dat bevalt me allemaal heel erg goed natuurlijk!

Belang van Nederland
BVNL is een partij die ontstaan is uit de Groep Van Haga. De stichter is Wybren van Haga. Van Haga is begonnen bij de VVD, zoals veel van de boosrechts-partijen, is overgelopen naar FvD, en is daar na een ruzie over iets kleins afgesplinterd met twee anderen. Nu doet hij met de verkiezingen mee met BVNL.

De partij richt zich op rechtsboze mensen, zoals er wel meer zijn in dit lijstje. Ze willen minder EU, ze willen meer soevereiniteit, ze flirten met een Nexit, ze willen harder straffen, ze willen bijsturen wat voor gedachtengoed er rondgaat in het hoger onderwijs, en ze willen meer toezicht op de grote internetmediabedrijven. Dat laatste vooral omdat het niet bevalt dat die een linkse bias hebben in hun censuur. En natuurlijk op immigratie. Nederlandse identiteit enzo.

Als je gaat kijken naar het stemgedrag van de fraktie lijken ze redelijk stuurloos over de meeste dingen. Waar ze zich niet boos over maken hebben ze niet echt een mening over. Ze stemmen een beetje mee met het VVD-achtige gedachtengoed over de meeste dingen, maar het is eigenlijk precies zoals je kan verwachten van boze afgesplitste mannetjes. Ik denk dat ze het gaan moeten hebben van mensen die zomaar ergens een stipje op het stembiljet inkleuren, en de titel van hun partij wel mooi vinden.

BVNL heeft weinig eigens te melden over hoerenrechten. Ze stemmen natuurlijk heel crimefighterig mee met alles wat ons beperkt, en willen liefst dat de mensenhandeljagers een blanco cheque krijgen. Over seksuele rechten maken ze zich ook niet druk, en ik denk dat dat vooral is omdat ze denken dat "hun soort mensen" daar tòch niet mee temaken gaan krijgen. Als het aankomt op privacy en burgerrechten willen ze die graag ondergeschikt maken aan crimefighten.

Nieuw Sociaal Contract
Dit is de interessantste nieuwkomer op de kieslijst. Dit is de partij van Pieter Omtzigt. Omtzigt is afgesplitst van het CDA nadat die hem nogal openlijk en onbedoeld openlijk schofterig hadden behandeld. Hij werd aan de kant gezet omdat hij teveel ruggengraat liet zien tijdens de kabinetsperiodes van het CDA. Hij liet het niet ongezegd als er iets tegen de afspraken inging, als er iets tegen de normen van de Kamer inging, of als iets gewoon gekonkel was. Dat haatte het CDA natuurlijk.

Omtzigt is inderdaad een politicus met ruggengraat en principes, in elk geval voor een politicus. En dat is zeldzaam. Zo vaak zie je dat iemand de politiek ingaat met principes en een ruggengraat, en die meteen bezwijkt voor het zieke parlementscultuurtje. Heel soms houdt iemand nog een tijd zijn ruggengraat terwijl hij in de Kamer zit, maar iemand die òpstaat vanuit de Kamer met een ruggengraat, zoals Omtzigt, is héél zeldzaam.

De man staat voor zijn principes. Maar wat zijn die principes dan? Zijn stemgedrag en zijn partijprogramma blijken aardig overeen te stemmen, wat zeldzaam is in de Kamer. Hij is een aartsconservatief, hij lijkt vooral op 50PLUS met zijn gedrag. Hij is vooral bezig met vasthouden aan de goede dingen, en niet toestaan dat alles verder afkalft, maar hij kijkt niet naar vernieuwing als een oplossing voor dingen die onhoudbaar zijn.

Mensen kijken naar Omtzigt als een man die de poltieke cultuur trotseert, dus die ook hopelijk de politieke cultuur kan bijsturen of omverwerpen. Dat kan hij niet. Dat wìl hij eigenlijk ook niet. Hij wil alleen dat de politieke cultuur vasthoudt aan oude waarden, inplaatsvan de satire van zichzelf die hij geworden is sinds de neoliberalen begonnen met meer en meer in achterkamertjes te doen, wat de kabinetten Rutte steeds verder doorgedreven en óverdreven hebben.

Een stem op Omtzigt is een signaal dat je de verziekte politieke cultuur niet meer pikt. Maar het is ook een stem op een conservatieve partij die nog het meest lijkt op het CDA van Lubbers. En dan met een man die dat door wil drijven ook als je principes in het echt best eens fout zouden kunnen uitpakken. Want Omtzigt blijft een oude politicus, die in de Haagse kaasstolp woont. Al heel wat jaren.

NSC is niet anti-hoer. Maar ook bepaald niet pro-hoer. Ze zijn seksueel conservatief, maar niet zo opdringerig als het CDA. Hun stemgedrag is erger dan hun standpunten, want ze stemmen wel altijd mee met de repressieve initiatieven die er over ons rondgaan. Tegelijk heeft Omtzigt er respekt voor als de Raad van State kritiek heeft over onzinnige of onrechtsstatelijke wetsvoorstellen tegen ons. Het kan erger. Maar ook veel beter.

Splinter
Deze partij heeft een duidelijke naam, en die zegt precies waar de partij voor staat. De partij is het persoonlijke projekt van Femke Merel van Kooten-Arissen, die de Kamer inkwam voor de PvdD, afsplinterde, met 50PLUS samenging, afsplinterde, toen met de Partij voor de Toekomst samenging, en nu is afgesplinterd. Je kan hopen dat ze niet van haar eigen partijtje af gaat splinteren.

Splinter heeft in zijn programma de mond vol van dat ze duidelijke taal spreken, maar eigenlijk staat er weinig in waar je wat mee kàn. Zo duidelijk zijn ze niet, behalve in dat ze het belangrijk vinden dat seculiere waarden worden behartigd. Of dat nou inhoudt dat ze een Franse Laïcité nastreeft of gewoon tegen Islamitische heilige huisjes wil trappen zoals de PVV graag doet, is moeilijk om helder te krijgen.

Hun positie over hoerenrechten en burgerrechten is dus ook onduidelijk. Over privacy krijg je ook geen doortimmerd beeld. Eigenlijk alles wat ik belangrijk vind, vinden zij niet belangrijk genoeg om over na te denken. Ik voorzie dat ze vooral mee gaan gaan in de hype, zoals de meeste partijen doen. En dat hebben we niet nodig.

Libertaire Partij
De LP is zo'n klassieke libertarische partij die je in elk land en in elke verkiezing wel ergens ziet opduiken. Helemaal vol van een Ayn Rand achtige overtuiging dat vrijheid tot een ideale verhouding tussen de mensen gaat leiden, omdat de principes van de vrije markt alles wel op gaan lossen, ook buiten die vrije markt. En ook even negerend dat de vrije markt een ideaal is dat niet bestaat, en niet kàn bestaan.

Libertarische partijen leven altijd in een filosofische wereld, en negeren of ontkennen dat soms dingen centraal moeten worden geregeld omdat je anders teveel tragedy of the commons krijgt. Ze willen dat de vrije markt dat maar oplost, en dat die vrije marktpartijen in het voordeel van die vrije markt blijven handelen, ook als ze door monopolievorming veelteveel macht krijgen. Het is onrealistisch, maar het is tenminste niet wéér een partij die boze mensen probeert op te jutten.

Je zou zeggen dat libertaire partijen heel open zouden staan voor hoeren. Heel zelfregulerend, zelf de productiemiddelen beherend, seksuele vrijheid, open markt, enzovoort. De praktijk is meestal anders. Niet dat ze aktief tegen het idee van hoeren ingaan, maar ze willen ons vooral niet zien, en ze willen vooral niet over of mèt ons in debat. Ik heb er een hard hoofd in dat dat deze keer anders zou zijn.

LEF
LEF is een jongerenpartij, oorspronkelijk afgetrapt door publieke zender BNN, en hun programma draait vooral om gratis geld. Ja, het is genuanceerder dan dat, maar niet heel veel. Ze willen een fors basisinkomen, ze willen studieschulden kwijtschelden, ze willen gratis geld naar jonge mensen. Als investering in die jonge mensen. Dat is ergens sympatiek, maar ook heel onhaalbaar. En dat willen ze niet zien.

Al hun punten apart bekeken zijn die wel extreem, maar met genoeg hervormingen en genoeg doordacht ingevoerd wel haalbaar. Waar het misgaat is dat ze dat doordenken, en vooral van alle veranderingen en omstandigheden die nodig zijn voor die idealen, helemaal weglaten. Het zijn idealen, waarbij ze lijken te denken dat je met een pennenstreek de werkelijkheid kan veranderen, en de wereld er wel omheen zal plooien.

Het doel van de partij is om te zorgen dat de politiek meer gaat leven onder jongeren. Waarom je dat zo zou willen doen, door ze al vanaf het begin te laten zien dat de verkiezingen kunnen worden gebruikt voor ikke-ikke-politiek, dat is onduidelijk. Maar zelfs voor naïeve jongeren is dit toch wel een beetje vergezocht, en ik kan me niet voorstellen dat ze veel resultaat gaan krijgen.

Over hoerenrechten is er niets duidelijk, maar jongeren zijn daar meestal opener over dan oudere volwassenen. Vaak gunnen ze ons wel wat. Dus wie weet? Ik reken er alleen bepaald niet op dat ze initiatief zouden nemen, of tegen de stroom ingaan. Daarvoor is hun interesse te casual, en daarvoor liggen we te ver van hun zwaartepunten af.

Samen voor Nederland
Samen voor Nederland is geboren uit een beweging die sceptisch is over iets wat ik niet mag noemen. Daar houdt het positieve wat ik over ze kan zeggen ook meteen op. Ze zijn klimaatontkenners, ze zijn anti-immigrant, ze zijn tegen steun aan Oekraïne, ze willen harder straffen, ze zijn crimefighters, en ze willen niet alleen een Nexit, ze willen "de EU ontmantelen."

Hoe ze tegenover hoerenrechten staan weet ik niet. Crimefighters zijn meestal tegen hoerenrechten, maar Laurens Buijs was vroeger lid, en die heeft wel nuttige dingen gezegd, en is op de bres gaan staan voor hoeren. Dus wie weet? Aan de andere kant is Buijs wel opgestapt, dus het kan zijn dat het juist helemaal mis is.

Nederland met een PLAN
NLmeP is een partij die vooral de nadruk legt op het samenkomen van de kulturen binnen onze multikulturele samenleving. Ze hebben het over diversiteit in de top van politiek en bedrijven, ze leggen de nadruk op buurtvaders, en ze willen buurthuizen. Verder is het vooral overheidssteun aan kleine bedrijfjes wat de klok slaat. Opvallend genoeg voor een partij die zo op de diversiteit is willen ze ook immigratie afremmen.

Ze zijn te naïef voor een doortimmerd idee over hoerenrechten, privacy, burgerrechten, of seksuele vrijheid. Bovendien willen ze de diverse groepen niet voor het hoofd stoten, zo te zien.

PartijvdSport
Nee, ik heb niet te snel getypt, dat is hun naam. De "vd" kan volgens de partij zelf staan voor "voor de" of "van de." Dat maakt ze niet uit. Het is een one-issue-partij, in een tijd dat er grote politieke opruiming plaats moet vinden. Hun uitgangspunt is dat sport supergoed is en meer moet worden gepromoot. Ze doen alsof niemand anders geld naar sport stuurt, en ik zie ze ook niet klagen dat het meeste geld voor sport opgevreten wordt door profvoetbal.

Over horizontale profsport, burgerrechten, privacy en seksuele vrijheid hebben ze geen standpunt. Ik denk dat als ze in de Kamer komen ze gewoon meestemmen met wat het lekkerste klinkt, en dat is voor ons eigenlijk nooit goed nieuws.

Politieke Partij voor Basisinkomen
Als laatste hebben we de PPvB, die in maar acht kieskringen meedoet. Het is een partij die al een poosje aanmoddert, en nooit echt van de grond komt. Als je hun programma leest, lijken ze nog het meest op LEF: ze willen gratis geld uitdelen. Een basisinkomen is geen gek idee, en het wèrkt, en het heeft voordelen boven wat we nu hebben, maar het is een grote stap, die goed doordacht moet worden. En dat gebeurt bij de PPvB niet. Ze schrijven alleen vaagheden.

Over hoeren hebben ze geen beleid. Over eigenlijk alles behalve het basisinkomen blijft het bij algemeenheden. Ik verwacht er niet veel van.

Conclusie
Nou, jullie hebben wat te lezen gehad. Er is geen enkele partij waar ik alleen maar lovende dingen over kan zeggen. Er zijn bestwel veel partijen waar ik héél kritische dingen over kan zeggen. Een goede keus ligt niet voor de hand. Zelf heb ik de neiging om Volt te kiezen als ik een optimistische bui heb, en als ik een pessimistische bui heb zou ik eerder voor de Piratenpartij kiezen. Allebei is niet optimaal.

Maar ga stemmen. Ook als je het niet met me eens bent. Vooral als je normaal niet stemt. Vooral als je inziet dat er geen ideale partij is. Vooral als je ziet dat de parlementskultuur ziek is. Want we krijgen niet veel kans om invloed te hebben, en dit is één van die kansjes. Ik hoop dat je hier wat aan gehad hebt. En dat ik het stukje eindelijk geplaatst krijg. En dat dat nog gebeurt voor de verkiezingen.