Verkiezingen 2025

Schoof heeft er de brui aan gegeven in juni, en er zitten verkiezingen aan te komen. Schoof was niet degene die het kabinet omgegooid heeft trouwens, dat was zoals altijd weer Wilders, die in paniek raakte dat mensen zouden zien dat hij niet doet wat hij beloofd heeft. Ik zal er geen traan om laten dat de huidige kamer eens opnieuw wordt opgeschud, maar tegelijk heb ik er weinig vertrouwen in dat er iets gaat veranderen. We krijgen dezelfde gezichten weer terug.

De afgelopen verkiezingen heb ik verkiezingsgidsen geschreven. Die waren niet erg geliefd, ze werden weinig gelezen, en nog minder gekoppeld vanaf andere websites, maar wie anders beschrijft nou de posities van de partijen tegenover prostitutie? En met hoeveel overheidsgeweld we over ons heenkrijgen, is het belangrijk voor ons om te weten wat de politiek met je stemmetje gaat doen.

Ik let daarbij altijd op wat de partijen gedaan hebben in het verleden, wat ze nu beloven te gaan doen, en voorzover ik mensen ken met een kijkje vanbinnen, wat ze in de wandelgangen bedisselen. Ik zou totaal verpletterd worden onder de hoeveelheid informatie, laat staan de hoeveelheid dingen die ik uit moet pluizen, als ik me niet beperkte tot mijn eigen onderwerpjes. Hoeren, sekswerk breder, privacy, rechtsbescherming, rechten van dissidenten.

Nou heb ik er geen illusies over dat ik erg veel kiezers ga beïnvloeden met mijn politieke stukjes. Zelfs toen ik veel bereik had was dat al niet aan de hand, en nu alleen de mensen die al van me weten me kunnen vinden, is dat nog sterker zo geworden. Dus ik doe het vooral omdat ik er ergens vanuitga dat er toch nog wel een paar mensen wat aan kunnen hebben, en om mijn eigen politieke zoektochten een beetje uiting te geven.

Deze keer schrijf ik geen verkiezingsgids. En dat is niet alleen omdat met de vertraging die ik nu heb met plaatsen, het pas te zien wordt voor mijn lezers als het al november is. En niet alleen omdat het een hoop werk is voor iets wat eigenlijk geen invloed heeft. En zelfs niet omdat ik eigenlijk elke keer kleine variaties maak op wat ik eerder al geschreven heb. Maar vooral door mijn zoektocht deze keer.

Er is altijd al bitter weinig verschil tussen de partijen geweest, en je kon je altijd al afvragen of je wel een partij kon vinden die ècht iets anders wou, behalve een paar stokpaardjes. De politici die niet als dooie visjes met de stroom meegingen waren meestal op één hand te tellen, en werden weggepest, onverkiesbaar opgesteld, of door de pers belachelijk gemaakt zodat ze geen stem meer kregen.

Vorige keer was daar een duidelijke uitzondering op: NSC van Pieter Omtzigt. Omtzigt had wat gezwommen tegen de stroom in, en was daarom op de schopstoel gezet. Maar door een onverwachte foto van een journalist kwam dat uit, op een moment dat iedereen reikhalzend uitkeek naar nieuws over de politiek, en de deuren van de achterkamertjes potdicht werden gehouden. Dus dat werd opeens nieuws, en opeens kregen alle kiezers te zien dat die ene politicus iets ànders deed.

Dat zorgde voor een enorme opkomst van zijn partij, NSC. Die was niet te negeren in de kabinetsformatie. NSC was niet zo anders dan andere partijen, maar Omtzigt was er de baas van, en hij kon laten zien dat hij meer ruggengraat had dan de politici in andere partijen. Nog steeds was hij niet heel principieel of rotsvast als je hem vergelijkt met je vrienden en buren, maar voor een politicus was hij echt heel sterk.

Maar de pers was tegen hem. De politieke media verafgoden de status quo, en zien zichzelf als onderdeel van het establishment, dus die schilderden hem altijd af op de meest negatieve wijze. En omdat veruit de meeste mensen de pers zien als een neutraal doorgeefkanaal, was het meteen ook uit met het draagvlak voor Omtzigt, vooral toen hij niet mee wou doen aan het gekonkel dat de rot is in de politiek, en eigenlijk de hoofdmoot van onze politiek.

Even leek het erop dat de kiezer een verandering had geforceerd in de politiek, door zoveel steun te laten zien voor een verder nogal grijze en vage politicus, alleen omdat hij ruggengraat toonde. Met hoe de partijen meestal aandraven achter wat er populair is, had ik eigenlijk gehoopt dat ze hun politici met ruggengraat en principes naar voren gingen schuiven, inplaatsvan de pluche-plakkers die het makkelijkst buigen om een coalitie heen.

Zo ver gaan de partijen niet voor de stemmen. Kennelijk hebben ze toch nog wel wat principes, ookal zijn dat heel verkeerde principes. En dat hoefden ze ook niet, met hoe gretig de media inhakten op Omtzigt en zijn partij. Er is uiteindelijk dus niets veranderd. En ik zou dus weer een overzicht kunnen schrijven dat heel erg veel lijkt op de vorige verkiezingswijzers die ik heb geschreven.

Natuurlijk moet je dan wel even doorploeteren om te kijken of het nog klopt wat je vorige keer hebt geschreven, of dat er intussen wat is veranderd. En als je die moeite hebt gedaan, schrijf je ook nog wel even op wat voor details je hebt gevonden, ook als het niet zo belangrijk is. Maar deze keer is dat eigenlijk niet nodig. De partijen zijn namelijk allemaal naar elkaar toe gekropen.

De oorlogspraat is ronkend, maar de politieke verschillen in de plannen die de partijen hebben is flink minder dan het was, en dat was al weinig. Niemand heeft lef, niemand heeft een vernieuwende aanpak, niemand heeft een inzicht. En meegaan met de tijden doen ze ookal niet, de veranderende problemen in de wereld hebben nauwelijks invloed op de politiek die in de plannen staat.

Ja, er is nu Yesilgöz inplaatsvan Rutte. En ja, PvdA-Groenlinks is als je fok aan je hoofdgiek binden, het is veranderd in een verwarde meute die het ego van Timmermans overeind houden tot het gewicht van dat ego hun partij plet. En ja, de CDA is een stuk minder prat op zichzelf nadat de meeste van hun mensen wegliepen naar NSC. Maar er verandert verder niets. Zwak en stuurloos links, dom en blind rechts, laf en manipuleerbaar centrum.

Voor de rest zijn CU en SGP verzekerd van hun zeteltjes die ze worden toegewezen vanaf de kansel, Wilders krijgt altijd wel de stemmen van de mensen die maar blijven geloven in zijn slachtofferschap, D'66 is ook weer het meisje op het feest die netjes is en zelfwaarde heeft tot ze drie droge wit achter de kiezen heeft en met een coalitiepartner de plee in waggelt, BBB blijft boze boeren houden die het verder niet zo volgen, en er verandert niets.

Nieuwe partijen zijn de enige hoop, maar het aanbod is klein, en zowel de media als het kiesstelsel zijn tegen nieuwe partijen vooringenomen. Dus dat zit er niet zo in. Ik stem nog steeds Piraten, maar we gaan de vijftienduizend stemmen nog niet halen, en we hebben er tachtigduizend nodig voor een zetel. Ik stem uit principe. En misschien word ik wel verrast.

Maar ik reken op een instorting van NSC, misschien wel tot nul, de PVV die de grootste blijft, VVD die weer wat opveert, en misschien een exodus van GL/PvdA naar D'66. Als dat gebeurt, verandert er dus niets.