Antwoord op: de waarheid ligt in het midden

Als ik of andere hoeren in discussie gaan over de verhalen die over ons werk worden verteld, en vooral als we dan niet zomaar ons laten piepelen, komt vroeger of later de dooddoener: "De waarheid ligt ergens in het midden." Dat klinkt dan reuze redelijk, en alsof er heel genuanceerd wordt omgegaan met hoe complex het onderwerp is, maar intussen is het vooral een manier om de discussie te laten stranden.

Het is een spreekwoord, en daaraan kan je al zien hoe diep het in onze cultuur zit. De Nederlandse cultuur is een compromiscultuur, en we vermijden extreme posities als de pest. Extremen zitten altijd fout, en daar komt alleenmaar onheil van. De gezapige middenmoot krijgt uiteindelijk altijd het gelijk. De extremen kunnen maar beter naar de middenmoot toetrekken, anders vallen ze buiten de boot.

Die cultuur van toenadering zoeken lijkt heel afgewogen, alsof hij aan iedereen ruimte geeft. Maar dat is niet zo. Inplaatsvan uitzoeken wie er nou gelijk heeft, en waar die waarheid nou eigenlijk ècht ligt, wordt erover gesoebat en onderhandeld. En waarheid is nou net iets puurs, wat je niet onderhandelt of versjachert. Die moet je vìnden.

Maar zo gaat het niet. Er zijn verschillende ideeën over wat er waar is, en op zijn Hollands moeten de verschillende groepen het danmaar eens worden. En dat wordt gedaan met polderen, koehandel, sjacheren, of hoe je het maar noemt. Er worden belangen uitgewisseld, liefst in achterkamertjes. Er wint niet iemand omdat ze kan laten zien dat ze gelijk heeft, er wordt een compromis gesloten.

Nergens zie je dat zoveel als in de politiek. En politici zijn er danook heel goed in. Vooral een Eberhard van der Laan is een perfekt voorbeeld. Hij doet graag alsof hij een soort overdonderde professor is, maar hij is de van der Laan van het advocatenkantoor Kennedy van der Laan. Het is een lieve-opa-act die hij opvoert, want hij is een hele agressieve onderhandelaar die niet op een truukje meer of minder kijkt om zijn zin te krijgen. Doen alsof hij wel wìl onderhandelen, maar het eigenlijk onmogelijk maken is daar één van.

Als je met zo'n politicus gaat praten, merk je al snel dat die geen aandacht hebben voor wat je informatie is. Ze willen weten wie jij bent, wat jij wil, of er mensen zijn die naar je luisteren, en hoeveel je ervoor moet hebben om die mensen te vertellen dat die politicus hun steun moet hebben. Luistert er niemand naar je, dan is het alleen interessant als ze een slogan namens jou kunnen gebruiken.

Zogenaamd hebben de mensen van de waarheid in het midden nooit tijd om op de informatie en het bewijs in te gaan. Maar ze hebben wel eindeloze tijd om tijd te rekken terwijl ze zeuren dat je maar niet wat toegeeft, en ze niet tegemoetkomt. Maar zodra je dan als goede wil wat opgeeft, is dàt meteen de nieuwe begìnpositie, en begint het spelletje gewoon van voorafaan. Wil je dat dan boos terugnemen, dan ben jij de slechterik die escaleert en radicaliseert.

De mensen die veel met "de waarheid in het midden" zwaaien geven zelf geen centimeter prijs. Ze brengen hun eigen mening alsof het al een enorme stap naar jou toe ìs, en gebruiken zoveel mogelijk woorden die jij ook gebruikt in jouw standpunt, zodat het er een beetje naar klinkt. Ze geven vooral grif toe dat ze al die dingen die jij belangrijk vindt ook zouden wìllen. Maar die dingen gaan ze niet toegeven om ook te dóén.

Buiten de politiek kom je het ook genoeg tegen hoor, maar daar is het niet zo'n geraffineerd spelletje. Daar vraag je je niet nog weken af hoe je nou precies gedold bent. Het is een hele verleidelijke fout om te maken, omdat extremisten er zo'n boeltje van maken, en je dus liever in het midden van de meningen blijft. Maar het blijft wel een veel gemaakte logische fout.

Mijn antwoord is:

Nee, de waarheid ligt niet altijd in het midden. Zelfs niet meestal. Als het je echt om de waarheid zou gaan, zou je gaan zoeken waar hij ligt, en niet erover onderhandelen. Ik ga niet sjacheren over wat waar is om anderen tegemoet te komen of zogenaamd "in hun waarde te laten", alsof je met waarheidsvinding iemand geweld aandoet. Ik laat me ook niet met frustratie na frustratie manipuleren om danmaar wat toe te geven. Want als het om de waarheid gaat, trekt die zich ook niets aan van hoe gefrustreerd ik word.

Als ik zeg dat ik niet zwanger ben, en jij zegt dat ik zwanger ben, dan ben ik niet "een beetje zwanger."

Als ik een fietsendief aanspreek omdat hij op mijn fiets springt, en hij vindt het geen diefstal is mijn fiets ook niet "een beetje" gestolen.

De waarheid ligt waar hij ligt. En daar helpt geen lieve moeder aan.