Antwoord op: Onzichtbare mensenhandel

Het stukje van vandaag gaat over een hele groep dingen die we in discussies over mensenhandel heel vaak tegenkomen. Het kunnen uitspraken zijn dat er meer expertise nodig is bij politie en justitie om mensenhandel op te kunnen sporen, over dat mensenhandel een moeilijk te vinden delict is, dat mensenhandel een onzichtbare misdaad is, en natuurlijk dat het wel lijkt alsof we mondig, blij en open zijn, maar dat dat alleen zo lijkt omdat je niet de kennis hebt om te zien dat we achter die glimlach psychisch kreupele reddingsdingetjes zijn.

Dit is weer iets wat we telkens tegenkomen, en waarvan ik het pervers en bizar vind dat mensen het zonder blikken of blozen gelóven. En niet alleen de ongeïnformeerde mensen die nooit over prostitutie hebben nagedacht, maar vooràl mensen die met prostitutie en prostitutieregelgeving temaken hebben. Dat die zichzelf overtuigen om dat soort dingen te geloven, niet alleen ondànks dat ze betere informatie hebben, maar juist om òm te gaan met die betere informatie en tòch in hun onzin te blijven geloven, dat vind ik bitter.

Als ik veel graaf kom ik eigenlijk alleenmaar tegen dat het een manier is om kritiek te ontwijken. Als je beweert dat er ontzettend veel misbruik, dwang en uitbuiting is, dan is het raar dat het maar niet kan worden gevonden, ondanks de hele agressieve opsporing die op ze afkomt. Ze moeten verklaren waarom de razzia's mislukken, en waarom de opdringerige en ingrijpende controles droog brood opleveren.

Je ziet het iedere keer. Massale "controles" op de meiden, waarbij hun hele leven ondersteboven wordt gehaald, hun spullen en geld afgepakt, en zijzelf urenlang onder druk gezet en verhoord, leiden haast nooit tot meer dan wat dwaalsporen. In plaats van de conclusie te trekken dat hun vooroordelen dan dus kennelijk niet kloppen, wordt er iets sinisters verzonnen waarom ze niets vinden. Het is er wel, maar het is zo geraffineerd verstopt, zeggen ze tegen de pers. En die slikt dat.

Ze moeten aan de mensen die door de straten lopen, en vooràl aan de grote groepen mannen die weleens een hoer van dichtbij hebben gezien, wijs kunnen maken dat wat ze met hun eigen ogen zien niet klopt. Anders is het contrast met de misèreporno waar de zieligheidsindustrie en de verbiedertjes hun bestaansrecht vandaanhalen wel erg pijnlijk. Ze leunen daarbij heel zwaar op autoriteit. Je komt deze uitspraak dus ook vooral tegen bij politiek, politie, justitie, de Rapporteur en autoritaire sektes als Fier Fryslan.

Je hebt twee soorten. Dat mensenhandel moeilijk te vinden is, en dat mensenhandel moeilijk te bewijzen is. De eerste komt met verhalen dat de meiden superieure actrices zijn die de ernstigste wantoestanden met een glimlach kunnen verstoppen, zonderdat ze het nodigvinden om de motivatie die we daarvoor zouden moeten hebben echt te beargumenteren, en de tweede is vooral als er een verdachte niet zoveel straf van de rechter krijgt als het OM wou, en daarover gezeurd moet worden.

Het is weer een manier om onterecht onze kant van het verhaal te negeren. Maar deze is uitgebreid naar dat je niet alleen wat we zèggen moet negeren, maar zelfs wat je aan ons zíét. Je moet vooral niet een eigen standpunt opbouwen, en al helemáál niet zelf uit gaan zoeken hoe het is, want dat kàn je helemaal niet, je moet gewoon luisteren naar wat de verbieder je vertelt, want die is de enige die het kan zien.

Eigenlijk gaan ze zo ver, dat iedereen die niet uitverkoren is, geen oordeel mag hebben over of een meid gedwongen is. Daar hoort zij niet bij, daar hoort haar baas niet bij, daar horen haar collega's niet bij, daar horen alléén de mensen bij die vinden dat het wèl mis is, want die kunnen het herkennen, want die zien het immers bij haar. De anderen die het niet zien, die zijn onbekwaam, anders hadden die het wel gezien. En wat zijn er weinig mensen bekwaam.

Het is net als de nieuwe kleren van de keizer. Het sprookje waar niemand durft te zeggen dat de keizer bloot is, omdat de mensen geloven dat je de kleren wèl kan zien als je dat maar waardig bent. Maar zoals alle sprookjes is er een ongeloofwaardig stukje aan: dat is waar het kind ziet dat de keizer bloot is, en de mensen dan wel durven te lachen. In het echt zou het kind gewoon meewarige blikken èn een standje krijgen. Iedereen weet toch dat de keizer niet bloot naar buiten zou gaan.

Natuurlijk wordt het erger gemaakt doordat veel mensen ook eigenlijk niet wìllen geloven dat we eigenlijk gewoon sekswerkers zijn zonder duistere maffia achter ons die via internationale netwerken ons dwingen om te doen wat we echt niet leuk kùnnen vinden. Ze vinden het populaire denkbeeld over prostitutie veel makkelijker te geloven. Want wie wil er nou betaald worden om wilde seksavonturen op touw te zetten? Het kan toch niet leuk zijn om te doen?

Het idee dat mensenhandel zo moeilijk te zien is, en zo perfect wordt verstopt, leidt er alleenmaar toe dat mensen gaan proberen om het te zien waar het niet is, en zichzelf gaan diskwalificeren als ze het niet zien. Ik vind dat slecht. Niet alleen omdat ze daarmee zich gewoon laten piepelen, maar ook omdat ze daardoor helemaal onkritisch worden over wat er met ons gebeurt. In een democratie is dat heel gevaarlijk.

Bij klanten is het verhaal opeens helemaal anders, trouwens. Die worden de hele tijd bedreigd met straf als ze geen aangifte doen, want die zien het dan schijnbaar weer wèl, maar die melden dat dan zogenaamd niet. Hoe die daar meer zicht op zouden hebben, ookal betálen de klanten juist voor een illusie, dat legt niemand uit. Er kan niet afgeweken worden van het beeld van de onzichtbare mensenhandel, behalve als je er lekker klanten mee kan demoniseren.

Het hele verhaal gaat ook het raam uit, als de overheid, die normaal het sprookje van de onzichtbare mensenhandel predikt, opeens gaat eisen dat exploitanten en verhuurders het in een gesprekje van een uurtje vantevoren wèl moeten kunnen herkennen, en dat als ze dat niet lukt, ze hun vergunning en hun toko kwijtzijn. Het is niet alleenmaar dezelfde overheid die dat zo willen regelen, het zijn zelfs dezelfde mènsen in die overheid!

Wat nog veel gevaarlijker is, komt als je het tweede aspect bekijkt, namelijk dat dit idee wordt gebruikt om te zeggen dat mensenhandel moeilijk te bewijzen is omdat je het niet kan zien. Daar zit namelijk een héle lange staart aan. Het is om te beginnen natuurlijk dezelfde onzin als die ik hierboven beschrijf, maar het wordt ingewikkelder omdat er nuances aanzitten, en er een heel justitie-circus op gebouwd is.

Omdat mensenhandel zo'n vage term is, waar zoveel onder kan vallen, waar heel veel bijzit dat gewoon niemand kwaad doet, is het inderdaad zo dat die onschadelijke vormen erg lastig op te sporen zijn. De taxichauffeur die een hoer uit Kerkrade naar haar klant in Herzogenrath brengt is daarmee schuldig aan mensenhandel, maar daar komt niemand mee naar de politie. De bordeelhouder die een nieuwe meid vertelt hoeveel ze kan verdienen als ze bij hem gaat werken precies zo. Die is dan immers ook meteen een mensenhandelaar, want dat telt als dwang.

Maar laten we eerlijk zijn. Dat is niet de soort van mensenhandel waar we aan denken als we zeggen dat de mensenhandel moet worden bestreden. Dan denken we aan onheilspellende spierbundels die met een korte grom en een klap tegen het achterhoofd een doodsbang meisje een kamertje injagen waar ze een wildvreemde moet bevredigen. Die vorm van mensenhandel is niet alleen veel zeldzamer dan mensen willen geloven, maar hij is ook niet zo onzichtbaar als het fabeltje wil zeggen.

Ik heb er al eerder over geschreven, een meid in zo'n situatie heeft helemaal geen motivatie om daar stil over te blijven, en helemáál niet om erover te liegen. Dat maakt het niet alleenmaar zichtbaar, maar zelfs iets wat niet te verstoppen is. Al de verhaaltjes en smoesjes over hoe de slachtoffers ingepakt worden en je daarom mag wegkijken van wat die zelf zeggen en doen zorgen er alleen voor dat je het denkbeeld veilig kan houden tegen informatie van je reddingsobject.

Bleef het maar bij bespottelijke fabeltjes die worden gebruikt om mensen te laten twijfelen aan wat ze zelf kunnen zien en navragen. Dat was al slecht geweest, begrijp me goed, maar het heeft een nog véél kwalijker gevolg dat dit stukje dogma van de verbiedertjes als een feit wordt geaccepteerd door de publieke opinie. Het wordt als algemeen bekend féít behandeld dat mensenhandel expertise vereist om te kunnen worden gezien, en dat gespecialiseerde rechters nodig zijn omdat gewone rechters over de mensenhandel heenkijken.

De specialisatie van rechters houdt in dat ze emotionele verhaaltjes van de zieligheidsindustrie te horen krijgen, en de patronen die daarin voorkomen als dogma te leren krijgen. Daar wordt dan heilig in geloofd, en omdat het hier gaat om een feit van algemene bekendheid, hoeft die niet te worden onderbouwd als een rechter tot vonnis moet komen, en hoeft dat dus ook niet bewezen te worden. Delen van het plaatje mogen rechters als bewezen beschouwen.

Zo hoeft een rechter de moeilijke, want ongeloofwaardige, kronkels van het mensenhandelplaatje niet bewezen te krijgen, en heeft hij ook geleerd daar vooràl geen moeilijke vragen over te stellen, want dat geeft aan dat je niet genoeg expertise hebt, en het is geméén. Ze moeten gewoon maar weten dat het er is. De mensenhandelwet heeft geen hoge drempels, en met het denkbeeld in het hoofd hoeven ze alleen van het èchte verhaal weg te gommen wat daar niet in wil passen.

Misstanden zijn niet onzichtbaar. De prostitutie is niet gesloten en ondoordringbaar. Meiden met problemen hebben helemaal geen reden om dat te verstoppen, eerder het omgekeerde. We zijn geen topactrices die als een geoliede machine politie, justitie, controleurs, klanten, buren en vrienden misleiden. En het fabeltje dat al deze dingen wèl zo zijn, is schadelijk, want het wordt gebruikt om een klucht van onze rechten te maken. Als je maar wil kijken, zie je alles wat er echt ìs.