Liegen

Toen ik een klein meisje was, was ik nooit op mijn gemak met leugens. Ik was opgevoed met een heel streng idee over dat liegen iets slechts was, hoe goed je bedoelingen ook waren. Ik werd er zelfs een beetje zwijgzaam van, want iemand die de hele tijd niet liegt, is niet erg sociaal.

Ik had meegekregen dat leugens je onecht maakten. Dat een leugen altijd kwaad doet, hoe het ook zit en hoe het ook gebruikt wordt. Dat de waarheid altijd beter is, ook als je door een hele zure appel heen moet bijten. Omdat leugens àltijd uitkomen, en de gevolgen van zo'n leugen àltijd veel negatiever zijn dan de waarheid zou zijn geweest. Dat was best zwartwit.

Natuurlijk is het onzin. Dat begon al duidelijk te worden toen ik een klein meisje was, en ik om me heen zag hoe al die vrome, nette mensen om me heen óók allemaal logen als het ze uitkwam. De enige die ik daar niet op betrapte was mijn opa, maar die zal het ook bestwel hebben gedaan, en bovendien vonden mensen hem nietzo aardig omdat hij niet sociaal was door te liegen netzoals iedereen anders.

Maar ookal zag ik dat er iets niet aan klopte, en dat niemand zich eraan hield, toch durfde ik het idee dat liegen slecht is niet los te laten. Ik bleef een beetje dat stille en verlegen maar toch onbuigzame meisje wat mensen na een poosje nietmeer uitnodigen naar feestjes. Als je niet liegt, trap je mensen namelijk zonder het te bedoelen op hun ziel. Want die denken dat als je rekening met ze hield, je wel een beetje zou liegen om de klap te verzachten.

Toen ik ging studeren, en vooràl toen ik de kraak inging, leerde ik wel hoe belangrijk liegen is. Tegen mensen die je wil bedonderen, tegen mensen die je zich goed wil laten voelen, tegen mensen waar je wat van wil, tegen mensen waarvan je wil dat ze je met rust laten, tegen mensen die je geen pijn wil doen, en vooral tegen jezelf natuurlijk. Liegen is glijmiddel voor alle sociale dingen die je doet. En netzoals glijmiddel ben je snel rauw als je het niet gebruikt.

Ik lieg nogsteeds minder dan de mensen om me heen. Dat is trouwens niet altijd zo geweest. Ik heb een tijd gehad dat ik heel veel loog, en daar eigenlijk gewoon te ver in ging. Toen loog ik ook als het niet nodig was. Ik loog omdat ik het eigenlijk nooit over mijn eigen ik had, maar over het image wat ik wou laten zien. En wat het geld voor me verdiende toen.

Toen zat ik namelijk in het kunstwereldje, en ik probeerde mijn geld te verdienen door mijn objekten te verkopen. Ik wou kunstenares zijn, professioneel, en het lukte me zelfs ooknog. Maar als je dat wil doen, moet je heel goed en beroemd zijn, òf kunnen bluffen en liegen. Ik hou van mijn kunst, maar ik ben geen Queirolo of Brancusi. Als ik geen strakke jonge meid met een hip kapsel was geweest die wist tegen wie ze moest flirten en liegen, had ik mijn boterham niet verdiend.

Nou moet je niet denken dat ik dan een valse insluiper in de kunstwereld was. Zo zit bijna iedereen in de kunstwereld. Het is een bordkartonnen wereldje van ego's en bluf, en het gaat niet om de kunst zelf. Daarom knappen ook zoveel jonge kunstenaars, die hun kunst wèl menen, erop af. Ik draaide gewoon mee in de leugens en in de bluf. En daarmee paste ik perfekt tussen de rest van dat wereldje.

Er zijn vastwel andere wereldjes die zo werken, maar ik heb alleen ervaring in de kunstwereld met dat soort gelieg. Het was slijmen bij handelaren, en met ze flirten om ze je te laten pluggen. Nou ja, flirten, het ging ookwel flink verder dan dat als je het een regelmatig ding wou maken. Als je wil zeggen dat wat ik toen deed eigenlijk al prostitutie was, ga ik je niet tegenspreken.

Ik loog toen zelfs via mijn kunst. Mijn objekten voelden als leugens soms. Ik maakte met heel veel aandacht en toewijding mijn "echte" kunst, waar ik mijn ziel inlegde, maar ik maakte ook kunst voor de verkoop. Dat flansde ik dan in een middag inelkaar. De handelaars en de kopers zagen het verschil niet. Dat deed me in het begin veel pijn, maar als je zo je boterham kan verdienen word je wel praktisch.

Bijvoorbeeld pijpte ik een handelaar die door vastgoedjongens werd benaderd voor kunst in kantoorgebouwen. Ontwikkelaars zijn verplicht een percentage van de bouwkosten aan kunst te besteden als er overheidsgeld bij komt kijken. Dat heet de "percentageregeling," en die heeft een paar jaar mijn boterham betaald. Maar ook puur commerciële jongens kopen kunst om hun pand er hoogdravender uit te laten zien. Het was nooit "mijn" kunst die ik daarvoor leverde. Ik maakte maar wat "interessant" uitziende zooi, en dan was het goed.

Ik maakte vooral betonnen objekten met zelfgebakken keramische tegeltjes in vormen die kontrasteerden met het bouwprojekt. Bij bungalowbouw maakte ik hoge sprieten, bij een hoge kantoortoren was het meer een plompeblad. Als het een strak en recht gebouw werd, maakte ik iets etherisch en organisch, als het een speels gebouw was met ronde vormen maakte ik een rechthoekig en symmetrisch objekt. Het was een middagje schetsen, en na vier koppen koffie was het idee gepiept.

Vergeleken met toen was de prostitutie een enorme stap weg van leugens. Mensen hebben toch het idee dat de prostitutie van de leugens bulkt, en dat alles bij hoeren onecht is, maar eigenlijk is het andersom. Je komt nergens een duidelijkere deal tegen over seks dan in prostitutie. Je weet precies wat je mag verwachten, en precies hoeveel het kost.

Zelfs de seks zelf is minder gelogen. Ja, we faken wat af, maar wat we doen is niet dubbelzinnig. Elke emotie die we uitlokken, elk beeld en elke illusie die we oproepen, die is bedoeld om de wip goed te laten draaien. We zijn niet bezig om te manipuleren met een verborgen agenda. Ik zeg niet dat je de grootste lul hebt omdat ik je zelfbeeld wil bijstellen, ik zeg het omdat je het geil vindt.

We gebruiken veel illusie in het sekswerk. Ook de meiden die daar niet bewust mee bezig zijn. Ook de meid die niet faket, die op haar smartphone gaat zitten spelen in hondjes, die er verder geen flikker aan doet, die maakt illusie. Alleen heel slecht. Ze laat de klant al het werk doen. Ze presenteert zich nogsteeds vantevoren als iemand die ze voor hem niet zou zijn als hij niet zou betalen.

De meiden die het beste met de illusies zijn, die zíét de klant nieteens echt. Die krijgt alleen de illusie te zien, en watvoor vrouw daarachter zit, dat krijgt hij niet mee. Maar de ironie is wel dat die meiden weer heel veel bevrediging krijgen uit het in-de-illusie-gaan-zitten. Dus misschien krijgt hij wel niet hun alledaagse zelf te zien, maar wèl juist de tovenares die in hun diepste binnenste woont. Wie weet.

Met seks wordt er heel veel gelogen. Vooràl buiten de prostitutie. Héél veel vrouwen faken. Heel veel mannen doen alsof ze veel geestelijker aangetrokken zijn dan echt waar is. Allebei de geslachten faken hun enthousiasme en betrokkenheid en aantrekking. Zowel om het meer te laten lijken, als minder. Allebei de geslachten proberen zich beter te laten zien dan ze zijn.

Complimentjes vliegen in het rond bij seksuele relaties, en ze zijn heel zelden gemeend. Ze zijn om de ander op te pompen en meer seksueel zelfvertrouwen te geven, en zo de benen uit elkaar of de pik omhoog te krijgen. En wat de mensen daar verder allemaal aanvast hebben geknoopt, want we hangen veelteveel van ons ego vast aan hoe we seksueel worden gezien. Allemaal veel simpeler en eerlijker in de hoererij.

Om nog maar te zwijgen over leugentjes als "je bent de mooiste die ik ooit heb gezien" of "ik ben aan de pil" of "ik ga bij haar weg." Er wordt tijdens het neuken zoveel gezworen om toegewijd te zijn aan de partners, en nadat het zaad tegen je baarmoederhals is gespat is dat allemaal gebakken lucht.

En klanten weten het. En ze waardéren het. Misschien weten ze het niet op een manier dat ze je het uit kunnen leggen, maar je merkt dat ze snappen hoe de deal is, en dat je uiteindelijk niet al die leugens en al die onzin en bluf rond seks gebruikt voor iets anders dan een fijne illusie, waar je allebei wat aan hebt. Ze weten wat er nep is en wat er echt is, en er loopt niets doorelkaar. Dan weet je waar je aantoe bent, en kan je er gewoon voor gaan.

Sowieso is het niet nuttig in ons werk om op dezelfde manier te liegen als amateurs doen. Als je overal een neppe suikerspin van maakt, komt niets meer aan als iets echts. Als je waarheid en illusie mengt, en zo weinig mogelijk van de werkelijkheid afwijkt, dan kan een kleine suggestie als een bliksem inslaan. Je wil je illusie zo geloofwaardig mogelijk maken, en daarbij hoort dat je nogal tempert hoever je gaat met je leugentjes.

Maar als je dan eens een keer iets vertelt, of een complimentje maakt, dan weten ze ook dat je het zegt zonderdat er wat achter zit. En dan zie je ze opgloeien. En zo vertelde ik een man deze week dat hij een fijne minnaar was, die lekker ongecompliceerd kan seksen. En dat ik dat waardeer omdat het best zeldzaam was. Hij was ontroerd, en hij vond het fijn dat hij wist dat hij het van mij kon geloven.