Bierstukjes en koffiestukjes

Elke week een stukje is bestwel iets wat afentoe een beetje druk zet op je. Soms komt het allemaal zo makkelijk uit mijn pen, en tik ik het zo vlot in mijn laptopje, dat ik me na afloop voel alsof ik zó weer een stukje erachteraan zou kunnen schrijven. Die energie gebruik ik dan om een lastig stukje wat al even in mijn map zit weereens op te halen, en er wat aan te verbeteren.

Ik hou een hele lange lijst bij met ideetjes over wat ik wil gaan schrijven. Dat gaat soms om stukjes waarvan ik vind dat er wat over geschreven moet worden, maar ook over leuke plannetjes voor een simpel stukje, of gewoon iets waar ik enthousiast van word om het uit te leggen aan mijn lezers. Veel van die stukjes komen in één keer in klad, en daarna is het alleen even laten nakijken of ik er geen domme dingen in zeg.

Afentoe heb ik weleens writer's block. Dat betekent dat ik wel wat wil schrijven, maar als ik zit met mijn schrijfblok op schoot, dan komt er helemaal niets uit. Ik heb wel manieren om met een beetje writer's block om te gaan, maar dat gaat soms wel en soms niet. Ik kan truukjes gebruiken om toch aan de gang te blijven, en dan wordt het tenminste geen obsessief probleem. Maar ook als ik me er overheen kan zetten, is het nog steeds geen fijn iets.

Het vervelende van writer's block is dat het ermee begint dat je een beetje tegen het schrijven opkijkt, en dat het daarna nog véél lastiger wordt om met schrijven te beginnen, omdat met writer's block gaan proberen te schrijven alleenmaar veel onmotiverender is. Het versterkt zichzelf, en voor je het weet word ik er zelfs een beetje paniekerig van. Ik vind het maar naar.

Ik zorg er liever voor dat die writer's block niet kòmt. Ik kom in de writer's block als ik een stukje móét schrijven, maar mijn hart niet staat te springen om het te doen, òf als ik wel wìl schrijven, maar niet het stukje wat ik zou moeten schrijven. Dan kijk ik er ook tegenop, en als ik het ga doen met lange tanden, dan is er veel kans dat ik geblokkeerd raak.

Soms ontkom je er dus niet aan, maar meestal heb ik genoeg te kiezen. Het makkelijkste is als ik gewoon moeilijk schrijf omdat ik geen zin heb om te schrijven. Dan gooi ik het stukje wat niet wil lukken in de map, en pak ik mijn lijstje met ideetjes erbij, en voor je het weet heb ik wel wat leuks gevonden. Dan ben ik snel genoeg weer met de eerste regel begonnen, en dan komt de rest er ook zo uit.

Maar als ik altijd zo zou werken, zou ik alleen de lichte stukjes schrijven, en ookal zijn die het populairst, ik zou het toch heel erg missen als ik de moeilijke en zware stukken, waar ik veel tijd aan kwijtben en die ik goed moet organiseren, niet zou schrijven. Het gaat alleen veel moeilijker, en ik moet eerst blad na blad volschrijven met aantekeningen voordat ik kan gaan schrijven aan het stukje zelf.

Tijdens het maken van aantekeningen, en het uitzoeken van alle informatie die ik voor het stukje nodigheb, ben ik grimmig aan het werk, en probeer ik alles gedaan te hebben voordat ik begin met het schrijven zelf, want alles wat ik tegenkom tijdens het schrijven wat nog moet, dat haalt me uit mijn schrijfgevoel, en zorgt dat ik dan er weer helemaal in moet komen, of zelfs opnieuw moet beginnen. Ik bereid me dus grondig voor op zulke stukjes.

Dat doe ik met mijn laptop voor de informatie, mijn kladblok voor mijn aantekeningen, en mijn Nespresso ernaast. Ik drink heel veel koffie tijdens het uitzoekwerk, want ik moet scherp en snel blijven, maar als ik dan ga schrijven aan het eind ben ik wel heel hard, kortaf en zakelijk. Dan schrijf ik makkelijker uit boosheid, en ben ik veel oordelender dan ik normaal ben.

Stukjes waarbij ik zo geschreven heb, maken meestal daarom ook extra rondjes langs mijn nakijkploeg. Ik stuur het naar ze op, en zij zetten hun commentaar erbij. Dan lees ik het zelf, en denk ik ook wel: "Oei, wat ben ik kortaf geweest," en begin ik het te herschrijven. Daarna is het zo anders geworden dat het eigenlijk nog een keer nagekeken moet worden, dus dat doen we dan ook maar.

Andersom heb ik soms een rustige avond, en heb ik een paar pilsjes gedronken als ik opeens zin krijg om te schrijven. Dan sla ik meestal het kladblok over, en begin ik meteen te typen. Dat is dan een stukje wat me op dat ogenblik heel erg aanspreekt, en ik heb de hele tijd tijdens het schrijven een kick, want ik voel me alsof ik de hele tijd op de lijn van mijn verhaal zit.

Dat moet ik misschien maar even uitleggen. Als ik schrijf wil ik mijn lezers iets vertellen, en ze meenemen naar iets wat ik ze wil laten zien. Ik schrijf elk woord om ze iets aan te wijzen, en ze mee te nemen op een gedachtenspoor in mijn hoofd. Normaal vind ik het heel moeilijk om dat te doen, want ik merk snel dat ik niet op die bliksem van begrip blijf, maar afgeleid raak door iets wat uitgelegd moet worden, en dat dat mijn verhaal onderbreekt.

Als ik bier opheb bij het schrijven, heb ik dat gevoel helemaal niet, en gaat het in één keer goed. Dan voel ik me niet alsof ik over een balanceertouw loop, maar heb ik juist het gevoel dat ik moeiteloos de goeie lijn kan volgen. Elke zin komt in één keer te staan, en ik weet aan het eind van elke alinea al wat de volgende moet gaan worden. Het voelt allemaal heel intuïtief, heel anders dan dat ik er normaal voor moet wèrken om het te laten gebeuren.

Na een paar pilsjes schrijf ik alleen nog vooruit. Ik stop niet na elke paragraaf, en ga terugkijken naar wat er al staat, en of dat wel de goede kant opgaat, en of dat wel klopt, maar ik ga rechtdoor ookal heb ik helemaal niet doorgedacht over waar ik eigenlijk heenga. Ik laat mijn vingers gewoon het schrijfwerk doen, en het komt er zo uitgerold, zonderdat ik kritisch denk of voel over wat ik zeg.

De volgende dag ziet dat er vaak anders uit. Ookal ben ik niet dronken, ik heb toch wel een tikkie teveel vertrouwen in wat ik schrijf als ik wat alcohol heb gedronken, en als ik het teruglees zie ik wel wat ik bedoelde, maar is het een boeltje geworden. Maar meestal is dat enthousiasme en die lijn die ik voelde wel inspirerend genoeg om het stukje te herschrijven.

Bierstukjes en koffiestukjes hebben wel iets gemeen, ik moet ze altijd herschrijven. Als ik maar een paar kopjes koffie heb gedronken op een dag schrijf ik het beste. Maar ik heb wel gespeeld met het idee om een koffiestukje nogeens aan te passen als ik wat bier opheb, en omgekeerd. Dat heb ik een paar keer geprobeerd, vooral als ik pils ophad, en ik hoopte telkens dat dat stukjes zouden worden die alle goeie dingen van de twee soorten hadden.

Maar zo ging dat niet. Gek genoeg werkt dat helemáál niet, en wordt het een boeltje. Er blijft van het originele stevige stuk niets meer over, en ik krijg wel het gevóél dat ik een fijne lijn in mijn verhaal maak om de lezers makkelijk mee te nemen, maar als ik het zèlf al lees als ik weer nuchter ben, volg ik het al maar half. En als ik met koffie een stukje aanpak wat ik met bier op schreef, wordt het kaal en droog.

Ik vind het jammer dat ik bierstukjes en koffiestukjes niet samen kan brengen. Maar misschien is dat ookweer nietzo erg, want de stukjes die ik zonder bier èn zonder koffie heb geschreven, krijgen wel de meeste "hits." De bierstukjes geven me de meeste lieve reacties, en de koffiestukjes zorgen weer voor stapels mail, maar mensen vinden ze gewoon minder spannend denk ik.