Soaps

Ik heb een haat-liefdeverhouding met soaps op TV. Aan de ene kant vind ik ze ontzettend manipulatief en een totale tijdverspilling, waar eigenlijk niets interessants in gebeurt, maar aan de andere kant kan ik er wel hartstochtelijk verslaafd aan raken. Vooral als ik iemand heb om samen mee te kijken. Ik ga er dan helemaal ìn zitten, en de spanning blijft voor mijn gevoel dan maar oplopen.

Vroeger op school waren er altijd wel andere meisjes, soms zelfs vaste groepjes, waarmee je de verwikkelingen in zo'n soap kon bespreken. Dat ging dan tijdens het middageten, in een groepje aan een tafel, op gedempte toon alsof je geheimen aan het uitwisselen was. Het was één van de dingen waarmee ik goed mee kon doen met mijn leeftijdsgenootjes, en dat maakte het nog aantrekkelijker natuurlijk.

Het hielp me daarbij flink dat ik openlijk naar zo'n soap kon kijken bij me thuis. Mijn ouders vonden het prima dat ik TV keek, en dat was echt niet zo voor alle andere meisjes bij mij op school. Veel van die ouders deden liefst alsof ze geen TV hadden, die was dan ergens weggestopt in een kast, en niemand van de kerk mocht ervan weten. Die meiden misten vaak afleveringen, en ik kon ze dan bijpraten. Dat maakte me afentoe best het middelpunt van zo'n kliekje.

Als bakvis zie je nog niet hoe manipulatief en gekunsteld het allemaal toegaat in die soaps. Je krijgt juist het idee dat je een geraffineerd spel bekijkt, waar mensen op vele lagen met elkaar omgaan vanuit hun verschillende karakters. Dat het allemaal nogal dom is, en nogal onrealistisch, dat begrijp je nog niet, omdat je er de ervaring niet voor hebt. En ook niet dat het éígenlijk geen verhaal is, maar alleen een cliffhanger die voor je uit blijft schuiven. Een belofte dat het ooit een leuk, bevredigend verhaal wòrdt.

Ooit was er iets gebeurd dat me had moeten waarschuwen om het allemaal niet zo serieus te nemen. Er was een meisje geweest dat met haar ouders een paar maanden naar het buitenland ging, en in die tijd kon je nog niet streamen wat je zou missen. Dus voor haar werden de uitzendingen op videoband opgenomen, voor wanneer ze weer thuiskwam. Dat liep snel op, en het meisje dat de opnames deed, verzuchtte wel dat haar ouders vonden dat ze veel banden in beslag nam.

Toen dat meisje uit het buitenland terugkwam, sloot ze direkt weer aan bij ons kliekje, en wou meepraten over de verwikkelingen in de soap. Maar ze kon niet in één keer alle afleveringen bingen, dus ze liep achter. Zij was vol spanning, met rode oortjes, aan het vertellen over wat ze had gezien, en op dezelfde manier aan het raden naar hoe het zou aflopen als we altijd deden.

Maar de dingen die zij nog moest zien, wisten wij al. En we wisten dus ook dat àlles waar zij vol van was, ofwel nergens heen zou gaan, ofwel met een sisser af ging lopen, ofwel onbelangrijk ging worden omdat het volgende soapprobleem eroverheen zou gaan. Ze irritèèrde ons zelfs, en er werd over haar gedaan alsof ze dom en vervelend was. Achter haar rug om natuurlijk, we waren pubermeiden.

Dat waren dus wèl allemaal dingen geweest waar wij óók ontzettend opgewonden over waren geweest. En waar we langer dan zij mee bezig waren geweest. Maar voor ons was de onthulling van alles al voorbij, en na die onthulling was er niets interessants meer van over. Die soaps zijn boeiend door de suggestie van méér. Niet alleen dat ze suggereren dat er meer seks is dan ze laten zien, maar ook dat er meer verhaal is. Of aan zit te komen.

Ik ben afgeknapt op soaps. Dan bedoel ik dus, ik trapte telkens weer in de soap-valstrik, en dan was ik er een tijdje hélemaal door opgeslokt, en kon ik me geen beter gebruik van mijn tijd voorstellen dan met mijn trui over mijn knieën naar die soap staren, en dan knapte ik wéér af op een soap als ik voor mezelf niet langer kon volhouden dat het déze keer wèl ergens heen zou gaan. Dat zijn nogal wat rondjes geweest.

Naar onzin kijken op TV kan helemaal geen kwaad, maar het kost wel tijd. En als je teveel tijd hebt, dan is het prima. Maar ik heb in mijn leven éígenlijk nog nooit een periode gehad dat ik echt teveel tijd had. Ik had altijd plannen, en altijd dingen die sowieso wel moesten, en daarvoor had ik nooit genoeg uren in een dag. Dan wordt het wel dom als je zo'n soap voor laat gaan boven iets wat echt wat aan je leven zou bijdragen.

Je leert er ook niets van. Van goeie films kan je tenminste nog goede kulturele beelden meenemen, of in ieder geval snappen waar andere mensen naar verwijzen over wat zij erin gezien hebben. Van goede verhalen leer je wat, of dat nou gaat over je eigen waarden, over hoe andere mensen dingen zien, of over wat een goed verhaal maakt wat andere mensen van je willen horen. Soaps geven je niets van die dingen.

Toen ik besloot om volwassen te worden, was soaps afzweren één van de dingen die ik mezelf beloofde. En het was nog best een moeilijke, want ookal kijk je niet meer naar GTST of Goudkust, je gaat als je oplet zien dat bestwel veel TV eigenlijk hetzelfde soort iets is. En als je kritisch gaat kijken naar wat je allemaal verteld wordt via de TV, wordt dat alleenmaar nog erger.

Eigenlijk heeft àlles wat een vaste tijd heeft en elke keer met een nieuwe aflevering komt wel iets soaperigs. Je gaat echt proeven dat ze hard werken om elke week weer iets te verzinnen om het programma mee te vullen. De wekelijkse talkshows, de steeds slappere comedy-shows, de themaseries over huizen oplappen of mensen helpen met hun budget, na de eerste afleveringen is alles wel gezegd en moeten ze er een soap van maken.

Datzelfde geldt ook voor het nieuws. Dat is geen grapje, geen overdrijving. Er gebeurt heel veel in de wereld, en dat is voor heel veel mensen belangrijk, maar eigenlijk is het meeste nieuws onbelangrijk voor de meeste mensen. En dat is de aantrekking ook ergens. Kijk maar naar hoeveel mensen zich opwinden over gekke uitspraken van de Amerikaanse president, terwijl ze nieteens kijken naar hun sufferdje in de brievenbus, terwijl daar veelmeer nieuws instaat wat ècht met hun eigen leven temaken heeft.

Het nieuws is vooral boosmaakporno. Dat ga je heel duidelijk zien als je gaat zoeken in het sekswerknieuws, en wat daar ècht achterzit. Je gaat ook zien dat het belangrijke nieuws, wat mensen echt aangaat, en waar ze van zouden moeten weten om het demokratische proces geen schijntje te laten zijn, nauwelijks naarvoren komt in de nieuwsmedia. De nieuwskanalen begrijpen best dat dat het soort ongemak bij hun kijkers en lezers opwekt wat niet verkoopt.

Over het nieuws heb ik al vaker geschreven, en dit zou voor niemand eigenlijk nog erg nieuw moeten zijn. Dat ik het een soap noem is misschien nieuw, maar ik denk dat de meeste mensen intussen wel begrijpen hoe dat eigenlijk gewoon zo is. Misschien komt er ooit een eigen stukje over, als er genoeg mensen blijken te zijn die niet begrijpen hoe dat zit.

De laatste paar jaar word ik wel weer meegezogen in soaps. Ik moet me er echt van lostrekken, want ik kijk mee met mijn huisgenote, en die hangt àltijd voor de buis, met de ene na de andere soapige soap voor haar neus. En dan nieteens alleenmaar als die soap "op" is, want tegenwoordig stream je die zooi ook. Het is nog steeds moeilijk om weerstand te geven, en ik merk hoe gemanipuleerd ik raak. Ik kan echt een beetje boos op mezelf worden, dat ik ergens diepvanbinnen er toch telkens weer intrap.

Soaps op TV kan ik afzweren, en dat probeer ik ook te doen. Maar ik krijg ook een andere soort soap mee. De soaps van klanten. Als een klant een vaste klant wordt, gaat hij bijna altijd wel over zijn leven vertellen. Dat zijn ook vaak soapige verhalen, want ze gaan over intimiteit, spanningen tussen mensen, geheimen, emoties, relaties, en het belangrijkste: er zit nooit èchte beweging in.

Toen ik nog een groentje was, en mijn eerste vaste klantjes kreeg die tegen me aan begonnen te vertellen over al die soapige dingen uit hun leven, ging ik proberen om te helpen. Ik ging ze advies geven, ik ging ze proberen op te peppen om er wat aan te doen, en om de boel weer vlot te trekken. Dat leverde me meer irritatie op dan resultaat. Ik geloof niet dat ik ooit een man van zijn soap af heb gekregen.

Want echte mensen hebben met soaps gemeen dat ze eindeloos om de hete brij heen kunnen draaien. Er is een probleem of een spanning in hun leven, maar om daar wat aan te doen is er verantwoordelijkheid voor nemen. En er zijn weinig mensen die niet al vinden dat ze zoveel verantwoordelijkheid al hebben als ze aankunnen. Uiteindelijk blijven mensen in hun comfort hangen, ook als dat betekent dat ze niets doen aan wat ze dwarszit.

Pas als de irritatie zo erg wordt dat het zijn comfort kapotmaakt, komt zo'n man in beweging. En als er dan genoeg meegeveerd wordt om zijn comfort weer binnen bereik te laten komen, holt hij weer terug. Spijkers met koppen slaan is verantwoordelijkheid nemen, of het is een onbescheidenheid, het is je eigen onvrede blootstellen aan de wereld. Makkelijker om het in je hartje op te sluiten en te laten rotten. Mensen draaien om de hete brei heen. Of om het putje.

Maar dat is niet het enige wat mensen tegenhoudt. Jouw eigen leven omgooien betekent ook andere mensen hun leven omgooien, of in ieder geval er flinke veranderingen in brengen. Dat voelt alsof je je opdringt, alsof je voor jouw eigenbelang anderen schade doet. Dat is een grote drempel. Zo'n grote drempel dat veel mannen het niet vinden kunnen om hun leven veel beter te maken, als het iemand anders leven ongevraagd een beetje slechter maakt.

Tegenwoordig is het minder. Ik had in mijn konijnenholletje mannen die langskwamen om vooral hun hart uit te storten. Maar dat doe je niet zomaar met een escort. We hebben toch een andere rol. Ik heb soms nogwel dat ik terugdenk aan klanten die ik nu niet meer zie, en dan vraag ik me af hoe het met die soaps van ze afgelopen is. Of ze er ooit wat aan veranderd hebben, en hoe dat dan gegaan is. Al weet ik dat de meeste nooit wat zullen hebben veranderd.

Ik luisterde, zonder te oordelen, zonder er iets aan te willen veranderen, en ik bleef altijd geduldig. Dat is wat bij mijn rol paste, dat is hoe dat werkt. Als ik hoorde dat hij viste naar wat antwoord, naar wat reaktie, dan had ik altijd wel wat. Nooit ècht ongemeend, maar ik liet ook niet het achterste van mijn tong zien. Ik wees wel altijd in de richting die me goed leek, maar de hoofdtoon van mijn verhaal was altijd wel dat ik gewoon begreep dat het moeilijk was.

Dus ik hoorde elke paar weken weer een aflevering over de man die stiekem verliefd was op zijn getrouwde secretaresse, maar voor altijd zijn afstand zou houden. En haar alleenmaar op een hoger en hoger voetstuk zette. Die man probeerde ik wat nuchterheid bij te brengen, en dat hij moest herkennen dat het alleenmaar een verliefdheid was, niet iets wat het diepste doel van zijn leven was.

Ik hoorde jarenlang een soap over een man die spijt had dat hij een ex had gedumpt, en hoe ze allebei naar elkaar bleven hunkeren ookal waren ze intussen allebei met een ander getrouwd. Ik hoorde aan hoe een klant een soap had met zijn afglijdende alkoholistische moeder, die steeds verder van de werkelijkheid afdreef, terwijl hij tegen beter weten in steeds meer van haar leven voor haar regelde.

Maar vooral hoor je natuurlijk veel hetzelfde, als een soort achtergrondgeluid. Eindeloze verhalen van mannen die niet gewaardeerd worden door een baas die niet snapt wat ze doen. Eindeloze verhalen over zeurende vrouwen die niet snappen dat hij al op zijn tandvlees loopt. Eindeloze verhalen over dat de mannen niet snappen hoe het kan dat ze nog stééds niet uitkomen met hun geld, ook na de zoveelste loonsverhoging. Eindeloze verhalen over hoe ze nogsteeds met heel hun hartje van hun vrouw houden, die hem niet meer ziet staan. En altijd weer zorgen over of hun puberkinderen niet ontsporen.

Als escort hoor ik het minder. Niet alleen omdat je als escort toch wat meer afstand houdt dan als thuisontvangster, maar ook omdat je als thuisontvangster een soort stilstaande stabiele onveranderbare positie hoort te hebben, terwijl mannen van escorts toch verwachten dat we dynamischer zijn, en dat we ergens vandaankomen en nog ergens heengaan. Een escort moet onderdeel van een verhaal zijn. Wij zijn de reizigers die bij de klant komen buurten.

Omdat je in de ogen van de klant iemand anders bent, krijg je ook de verhalen anders mee. Sowieso krijg je minder te horen, en willen ze juist meer van jou horen, met allemaal spannende arcs enzo waar zij even in kunnen gaan zitten. Maar na het spuiten komen hun verhalen toch wel, en dan merk je dat ze zich groter houden tegen een escort dan tegen een thuisontvangster, en de verhalen worden toch voorzichtiger. Dat is jammer.

Dat zijn de soaps van binnen het werk. Sommige meiden hebben er de kutschurft aan, en vinden het supervervelend als een klant zoiets naar ze opent. Die kunnen dan niet wachten tot hij ophoepelt, omdat ze zich er vreselijk aan irriteren. Voor mij is het anders. Ik heb er wel wat mee. Het is niet hetzelfde als een soap op TV, het is natuurlijk niet gelikt inelkaar gezet, maar het doet juist wat die soaps proberen te suggereren. Je kijkt in op iemands leven.

En misschien is mijn blog ook wel soapig voor sommige mensen. Ik probeer altijd wat interessants te behandelen, ik wil graag telkens iets te schrijven wat ik nog niet eerder heb geschreven, maar misschien denken al die mensen die soap-achtige series maken over tieners ruilen of hotelletjes in Spanje beginnen dat ook wel. Ik hoop het niet natuurlijk, maar wie weet.