Antwoord op: De andere kant van prostitutie laten zien

"We denken in Nederland dat de prostitutie maar koek en ei is, vrijheid blijheid, en dat al die vrouwen happy hookers zijn, maar intussen..." of "Het beeld van de goed geordende prostitutie is bekend, maar het wordt tijd om de andere kant van de prostitutie te laten zien" of je anti-prostitutie-conferentie "Andere Kijk Op Prostitutie" noemen: hier hoor je heel veel varianten van.

Het zijn allemaal manieren om te zeggen dat er een heel positieve publieke opinie over prostitutie overheerst, en dat er wel eens wat tegengeluid mag komen, over dat het misschien toch niet allemaal even goed gaat in ons werk. De suggestie is dat we een veel te positief beeld hebben, en dat dat allemaal komt omdat de mensen met ellendeverhalen over ons werk niet genoeg aan het woord komen.

Mijn antwoord is: Wat een gotspe. Er is alleenmaar ellende in de pers, op TV, en dus ook in de hoofden van de mensen. Wat de onderbelichte "andere kant" wordt genoemd, is de enige kant die mensen kennen.

Ik heb maareens wat onderzoek gedaan. Ik kan wel zeggen dat de overweldigende nadruk op ellende ligt, maar met cijfers zie je het altijd beter. Maar zelf heb ik niet zo'n goed idee van hoe je dat moet doen zonder stiekem de boel te verdraaien, en weet ik niet wanneer ik genoeg of te weinig bewijs heb. Daarom heb ik ook mijn statistiekmannetje gevraagd om te helpen, en die deed dat ook. Door het véél moeilijker te maken, vooral.

Hij gaf me telkens meer regeltjes om mee te werken. En ik moest telkens mijn ambities bijstellen. En ik moest telkens definities bedenken voor wat ik beoordeelde, en daar had hij telkens weer commentaar op dat het onwerkbaar zou zijn, en dat ik zusofzo moest bijstellen. Voordat ik aan het werk kon beginnen had hij me al uren en uren werk gegeven, en me meerdere keren zover gekregen dat ik boos opgaf.

Maar ik snap nu wel wat hij bedoelde. Ik begrijp wat hij wou, en ik begrijp waarom ik het zo moest doen. Ik begrijp ook dat de waarde van mijn stukje ervanafhangt. Niet alleen omdat hij het me gewoon heeft uitgelegd, maar omdat ik wel in mijn zoektocht dingen tegenkwam die ervoor hadden gezorgd dat ik opnieuw had moeten beginnen. Hij heeft me met al dat gedoe vooraf uiteindelijk een heleboel werk gescheeld.

En eerlijk is eerlijk, over sommige dingen heeft hij juist alles heel makkelijk gemaakt. Ik was in tranen toen ik de eerste keer ontdekte dat ik een andere resultatenlijst kreeg toen ik dezelfde zoekopdracht in Google deed, een week later. Hij heeft me uitgelegd dat het niet mijn werk wegveegde, en dat ik gewoon doorkon, ookal was er nu wat veranderd in mijn lijst met publikaties om te beoordelen. Dat beurde me lekker op.

Mijn internetgoeroe heeft me ook goed geholpen, want toen ik zuchtte over dat ik zoveel koppelingen te klikken had, heeft hij me een zip-bestand gemaakt met alle pagina's er al netjes gesorteerd in, zodat ik makkelijk het lijstje kon doorlopen. Daar had hij ooknog met een computerprogramma alle dubbele artikelen uitgehaald, want heel veel artikelen zijn eigenlijk gewoon van elkaar geknipt en geplakt.

Wat heb ik nou gedaan: Ik heb op Google gezocht naar àlle uitingen in de media over prostitutie. Niet alleen in de pers, niet alleen op TV, niet alleen op de radio, maar ook op blogs, Twitter en Facebook enzo. Die heb ik gescheiden geturfd, en ik heb elk stukje doorgelezen, en in een duidelijke categorie geturfd. Mensen, wat is dat een werk geweest. En het heeft mijn vertrouwen niet beter gemaakt.

Omdat het zoveel werk is geweest, heeft het lang geduurd. Daarom is het overzichtje wat ik heb gemaakt niet up-to-date. Ik heb mijn data verzameld aan het begin van de zomer, en ik ben sinds toen aan het tellen en turven geweest. Het maakt natuurlijk nietzoveel verschil, want die handvol nieuwe publikaties zijn vooral van hetzelfde laken een pak, maar het hoort erbij om dat netjes openbaar te maken.

Opzet van mijn onderzoekje
Ik ben gaan uitzoeken of het nou klopt dat je alleenmaar positieve dingen over prostitutie hoort in het publieke debat, en er nooit wat aan bod komt over die verschrikkelijke misstanden waar de verbiedertjes altijd over zeuren. Daarom heb ik zoveel mogelijk uitingen uit het publieke debat bijelkaar gelegd, en bij elke uiting die geplaatst in één van de volgende vier categorieën:

• Het verhaal van overtrokken misstanden in de prostitutie komt aan de orde in dit programma ("Ellende")
• Het verhaal van overtrokken misstanden in de prostitutie is het énige beeld wat aan de orde komt ("Alleen ellende")
• Het verhaal van overtrokken misstanden in de prositutie komt aan de orde, maar tegenspraak tegen het beeld van overtrokken misstanden wordt als gelijkwaardig of beter gepresenteerd ("Op tegenspraak")
• Het verhaal van overtrokken misstanden in de prostitutie komt niet aan de orde ("Geen ellende")

Op TV
Laten we maar beginnen met de TV. Dat is het sterkste medium, nog steeds, ookal heeft iedereen er de mond van vol hoe onbetrouwbaar het is. Toch gelooft iedereen stiekem wat ze zien op TV, zelfs al is het helemaal van het padje af. Het plaatje wat ze zien betwijfelen ze niet, alleen hoe ze dat plaatje waarderen verschilt. Maar dat verdient sowieso een eigen stukje.

Ik heb gezocht met de zoekmachines van RTL, SBS en de publieke omroep, maar die zijn allemaal nogal onbetrouwbaar. Ze pakken geen van allen alle programma's, en als je zoekverfijning toepast krijg je ècht veelteweinig resultaten. Ik heb het maar aangepakt zoals ik het aan kon pakken, maar mijn internetgoeroe heeft moeten helpen, want anders had ik bijna de helft niet gevonden.

Op de Nederlandse nationale en regionale TV kon ik bij elkaar 362 uitzendingen vinden waarin prostitutie werd besproken. Vaak was dat maar een klein stukje. Er waren ook veel nieuwsuitzendingen. Daar zitten ook herhalingen bij. Die heb ik er zoveel mogelijk uitgehaald, maar dat was nog knap lastig. Bovendien, hoe tel je hetzelfde stukje in twee verschillende journalen? Het is wel twee keer de mensen eraan blootstellen. Echte herhalingen schrapte ik wel, niemand kijkt twee keer hetzelfde journaal.

Er zit ook fictie bij. Die heb ik ook geteld, en niet apartgehouden. Niet dat het heel veel verschil maakt. In fictie heb je ook vooral de ellendeporno, maar eerlijk gezegd zit het me in fictie minder dwars dan in programma's waarvan ze doen alsof die op feiten zijn gebaseerd. Mensen zijn nog een beetje schuw om je te veroordelen voor iets wat ze uit een soap hebben, ookal halen ze daar meer uit over hun ideeën van de wereld dan ze toegeven.

Ellende: 59
Alleen ellende: 232
Op tegenspraak: 8
Geen ellende: 11

Radio
De radio is ook een medium waar veel mensen naar luisteren, ookal doen ze dat veel minder dan naar de TV. Probeer maareens een gesprek te voeren over iets wat je op TV hebt gezien, veel mensen om je heen zullen het ook hebben gezien, en ze schamen zich soms haast een beetje als je ze vraagt naar hun mening over een programma dat ze "gemist" hebben. Met radioprogramma's ben je eerder een raar wijf als je vraagt of ze dat ook geluisterd hebben.

Ellende: 25
Alleen ellende: 199
Op tegenspraak: 9
Geen ellende: 4

Op de radio heb ik eigenlijk alleenmaar de actualiteitenprogramma's geteld. Je kan anders wel inpakken. Er zijn veel zenders met nieuwsberichten, waar je alleenmaar telkens opnieuw de ANP-itempjes hoort, en die zijn nooit iets anders dan het ellendeverhaal. Die moet je dan van al die zenders elk uur tellen, en dat geeft het niet eerlijk weer. En ik tel dus ook niet de liedjes mee, zoals Roxanne of When The Sun Goes Down. Dat leek me onzin, ookal zijn die wel weer interessant voor een eigen kopje.

Er valt op dat er heel veel éénzijdige ellendeverhaaltjes zijn. Ik denk dat dat komt omdat op de radio dingen korter moeten, en er heel weinig opgevuld wordt. Op TV doen ze nog wel wat aan nuance soms, maar daar is op de radio minder tijd voor. Het rare is wel dat ik juist de omgekeerde indruk had, dat het op TV erger was dan op de radio! Misschien leek dat wel zo omdat je veelmeer gedoe krijgt van mensen die een rotsvaste mening hebben door een TV-programma te zien dan doordat ze een radioprogramma hebben gehoord.

Liedjes
Elk liedje heeft een verhaal, en een verhaal gaat over dingen waarderen. In een liedje over prostitutie zit een waardeoordeel over prostitutie. Ik had dus verwacht dat het wel makkelijk zou zijn om die even snel te verdelen. Je zoekt gewoon de populairste liedjes bijelkaar, kijkt welke er iets over prostitutie zingen, of suggereren, en je bent klaar. Maar zo simpel was het niet.

De meeste gewone liedjes kon ik wel plaatsen. Sommige liedjes waren dronkenmansliedjes waarin een hoer bezongen wordt, sommige waren treurliedjes over het arme wichtje, maar er waren best veel liedjes waar ze niet duidelijk waren of het hier nou echt om een hoer ging, en best wat liedjes waar je je af kan vragen of het nou als satire of sarcasme bedoeld is om het werk zo af te wijzen. Om nog maar te zwijgen over urban muziek.

Urban muziek, zoals hiphop, R&B, gangster rap enzo, heeft bestwel vaak verwijzingen naar "ho's" en "pimps." Ook als de rest van het nummer helemaal niet over prostitutie gaat. En allebei die woorden worden ook regelmatig gebruikt voor mensen die helemaal niets met de prostitutie temaken hebben. Dat is ook lastig voor mij om te zien wat ik ermee moet. Het zijn er ook best veel. Ze wegen dus flink mee. Als ik ze zou tellen, dan.

Ik tel die songs niet. Niet om het één of ander, maar ze zijn gewoon geen liedjes waarin het echt over prostitutie gaat. In de meeste van die liedjes wordt er niets over prostitutie gezegd, en gebruiken ze de term pimp of ho gewoon om mannen en vrouwen mee aan te geven. Er zijn er een handjevol waar echt prostitutie wordt genoemd, en dan is het steevast stoere pooiers die trots zijn op hoe ze hun meisjes uitbuiten. Die tel ik wel mee. En ondanks de vrolijke toon, als het beschrijven van de ellendetoestanden!

Ellende: 0
Alleen ellende: 174
Op tegenspraak: 0
Geen ellende: 22

Boeken
Er komen veel boeken uit waarin prostitutie langskomt. Soms zijn het hele anti-prostitutie-pamfletten, soms is het gewoon een romannetje waar de schrijver laat zien hoe diep het personage is gezonken door hem om te laten gaan met een hoer. Ik heb het maar beperkt tot de Nederlandse literatuur van de laatste vijf jaar, en dan niet eens alleen de grote schrijvers. Wel groot genoeg dat ik genoeg informatie kon vinden óver het boek, want ik ga niet elk boek helemaal lezen!

Ellende: 12
Alleen ellende: 392
Op tegenspraak: 17
Geen ellende: 24

Films
Er komen een hoop films in de bioscoop, en er zijn er nog veelmeer die dat nooit halen. We hebben het over de publieke opinie, dus ik heb het maar gehouden bij de films die in de bioscopen hebben gedraaid. Dat is ook omdat ik niet alle films kan gaan kijken! Films kosten veel tijd, en zo leuk is dat ookweer niet, vooral omdat er toch wel héél veel ellende wordt uitgemolken.

Ellende: 9
Alleen ellende: 411
Op tegenspraak: 0
Geen ellende: 33

Websites
Als je wil tellen wat je verteld wordt door de media, is het nuttig om te kijken naar de media die ik hierboven al afgehandeld heb. Maar met Internet is er veel meer gekomen dan alleen de traditionele massamedia. Nu kan ik bijvoorbeeld met mijn blogje iedereen bereiken die me op Google opzoekt, of een koppeling naar mijn site krijgt. Er wordt heel wat afgeschreven!

Zoveel zelfs dat je hele rare dingen moet doen. Google zegt dan wel dat ze miljoenen websites voor je hebben gevonden, maar als je er duizend hebt bekeken, kapt Google ermee en zegt dat je de rest niet krijgt. Nou kan je duizend zoekresultaten wel genoeg vinden, maar juist de persoonlijke obscure sitejes laat Google dan niet zien, dus ik schakelde mijn goeroe maar in om de rest te krijgen.

Ik heb me maar beperkt tot het laatste jaar. Dat leek me wel een goede termijn, want ik had al letterlijk duizenden websites om doorheen te pluizen. Daar kan natuurlijk wel over gezegd worden dat dan dìt jaar misschien er veelmeer websites waren waar ellende wordt gepredikt over prostitutie, maar wie dat wil geloven verdient het om dan zelf maar door tienduizenden websites heen te lezen uit andere jaren. Ga dat vooral doen.

De meeste websites zijn korte stukjes op blogs en kleine persoonlijke websites, vaak om kort te vertellen dat een bepaald verbiedertjesclubje dat om geld bedelt zó góéd bézig is, en dat ze daarom voor die zieligheidsfabriek een flinke mep geld hebben opgehaald. Daar zijn ze dan trots op. Daar hoort vaak een kort stukje bij over hoe erg de prostitutie is, en ik kan weer zuchtend een turfje zetten.

Er zijn veel porno- en semipornosites die flirten met prostitutie. Er zijn best veel amateurpornosites waar dat ook gebeurt. Die zijn veel hoervriendelijker. Ik heb me wel afgevraagd of je porno nou mee moest tellen of niet, maar ik heb het maar gewoon gedaan. Anders heb ik nog meer grenzen om iedere keer af te tekenen, en mensen zouden daardoor al dat werk in een slecht daglicht kunnen zetten.

Ellende: 1918
Alleen ellende: 7346
Op tegenspraak: 107
Geen ellende: 478

Het zijn grote, indrukwekkende getallen, maar eigenlijk zijn websites het snelste om aan te zien waar ze thuishoren. Je kan vaak binnen een paar tellen al een website beoordelen, en dan kan je door naar de volgende. Het werd een beetje een spelletje om de cijfers zo hoog mogelijk te laten worden, ookal zei zelfs mijn statistiekmannetje aan het eind dat het er niet meer toe deed als ik het nog hoger liet oplopen!

Facebook
Dit was voor mij de makkelijkste. Ik kom namelijk nooit op Facebook, omdat het een ramp is met de privacy. Daar heb ik mijn internetgoeroe voor ingeschakeld, want die kan daar makkelijk bij. Die heeft voor mij Facebook-pagina's "gecrawled en geharvest" waar iets over prostitutie wordt gezegd, en dat was veel makkelijker om door te spitten dan alle andere soorten sites. Gelukkig had hij de duplicaten en de reposts er al voor me uitgehaald.

Ellende: 194
Alleen ellende: 768
Op tegenspraak: 10
Geen ellende: 22

YouTube
Misschien is na Google Youtube wel de belangrijkste site van het Internet. Er is voor iedereen wat wils, en er staat echt heel veel op. En heel veel waarvan ik dacht: "wat moet ik hier nou mee?" Bijvoorbeeld Theo en Thea, met hun stukje over prostitutie. Of al die Roemeense filmpjes over prostitutie, die door hetzelfde zoekwoord tevoorschijnkomen. Ik heb maar gekeken of het iets over Nederlandse prostitutie zei, en ik heb gesorteerd door de meest bekeken filmpjes bovenaan te laten zetten.

Ellende: 199
Alleen ellende: 904
Op tegenspraak: 82
Geen ellende: 31

Twitter
Twitter is een hele grote afwijking. Daar zijn namelijk een aantal hele sterke hoeren die hun mondje roeren. Dat medium is heel goed in reakties op elkaar tonen, en daar kunnen gewone mensen dus met de grote stemmen in debat. Niemand heeft zijn eigen veilige plekje op Twitter, elk gesprek is openbaar. Dat is een heel uniek medium, en omdat het je dwingt om kort te zijn als je schrijft, is het erg op het scherpst van de snede argumenteren.

De verdeling die ik hier kan maken is natuurlijk net anders. Als ik per bijdrage ("Tweet") ga kijken, is er maar ruimte voor heel weinig nuance. Maar door mijn superlieve goeroe kon ik veel makkelijker kijken naar alle accounts die de afgelopen tijd over prostitutie hebben getwitterd, en kan ik zien wat het totaal van hun bijdrages voor plaatje maakt. Dat kostte me veel meer tijd en moeite dan ik dacht.

Ik zou kunnen kijken per account. Sommige mensen schrijven veel meer dan anderen. Dat ziet er soms raar uit. De anti-prostitutie-accounts schrijven ongeveer evenveel als de prostituees zelf, maar er zijn veel minder prostituees die over prostitutie schrijven dan mensen die een commentaartje plaatsen omdat ze wat op TV hebben gezien. Als het gaat om wat mensen tegenkomen, is dat lastig om mee om te gaan.

Op Facebook heb je "plekjes" die je kan tellen. Mensen komen op die facebookpagina's terecht, en krijgen dan de boodschap mee die daar is. Op Twitter werkt dat anders. Daar is het net wie je leest, en dat kan zijn omdat je iemand in je volglijst hebt, of omdat iemand je persoonlijk benadert. Dat is zo makkelijk niet. De meeste mensen lezen vooral hun vrienden en BN'ers, en dan kom je weinig tegen.

Aan de andere kant wordt er veel van elkaar geretweet, en wat een BN'er schrijft kan heel ver komen via vriendennetwerken. En de hoeren aarzelen niet om iemand aan te spreken als die openbaar zich over prostitutie uitspreekt. Dat zorgt ervoor dat ze bestwel veel bereik hebben, door gewoon de gesprekken over prostitutie op te zoeken en zich erin te mengen. Dat maakt het moeilijk. Ik heb het maar gehouden bij het tellen van bijdrages:

Ellende: 1820
Alleen ellende: 2870
Op tegenspraak: 1140
Geen ellende: 1227

Officiële voorlichting
Wat we horen komt niet alleen van personen en bedrijven af, de overheid laat ook heel veel horen via allerlei kanalen. Dat zijn persberichten, uitspraken in interviews, krantjes en antwoorden op kamervragen, burgemeesterstoespraken en open voorlichtingsavonden, politieberichten en OM-publicaties. Daar reken ik ook voorlichtingscampagnes bij die de overheid in het onderwijs verspreidt, want dat noem ik ook openbaar.

Wie het een beetje heeft gevolgd allemaal met hoe de overheid dat aanpakt, zal helemaal niet verbaasd zijn van de resultaten. De overheid heeft namelijk een héle duidelijke houding over het onderwerp, en daar komt niets tussen. Het grootste dilemma was hoe gul ik moet zijn met het verschil tussen "alleen ellende" en "ellende," want het wordt heel snel maar één kategorie bij de overheid.

Ellende: 27
Alleen ellende: 539
Op tegenspraak: 0
Geen ellende: 0

Alles bijelkaar
Nee, ik ga niet alle uitingen bijelkaartellen en dat een overzicht noemen, want dan verdwijnt alles in de grote hoop met websites. Dat zou niet eerlijk zijn. Bovendien zit niemand nu op het puntje van zijn stoel te wachten om te zien welke kant het opgaat als je alles bijelkaar bekijkt. Het is heel duidelijk, verreweg is het verhaal waar de goegemeente in gelooft, het ellendeverhaal, zonder nuance of tegenspraak.

Iets wat ik ookwel interessant vond, was waar de bronnen van die verhalen lagen. Hoeveel eigen ervaringen, hoeveel van anderen, uiteindelijk waar het initiatief vandaankomt voor het verhaal wat ze vertellen. Dat heb ik niet zoveel geturfd dat ik er echt statistiek mee kan doen, maar ik wil het toch wel even laten zien:

Ambtenaren (OM, politie, burgemeester, politici): 719
Zieligheidsindustrie: 1299
Feministische bronnen: 424
Dwepers (mensen die het geil vinden om het slachtoffer
te spelen, bijv. Maria Mosterd) en hun uitgevers: 21
Anders: 8

Het is door de uitkomst van mijn kleine onderzoekje niet meer nodig, maar ik zeg het toch: àls er veel uitingen waren waar hun verhaal niet in wordt genoemd, àls het niet overheerste, dan was dat nòg niet hetzelfde als dat het onderbelicht, ontkend, verzwegen of verwaarloosd werd. Je hoeft niet de hele tijd iets te belijden omdat je het anders zou verzwijgen. Mensen hebben de ellendeporno echt wel gehoord. Drammen is alleen nodig als je weet dat het anders wordt behandeld als de onzin die het is. Mensen die drammen moet je nooit geloven.

Waarom horen we dan toch de hele tijd in boekjes en krantenartikelen de verbiedertjes zeuren dat het allemaal andersom is, en Nederland leeft in een hippiefantasie over dolgelukkige happy hookers? Zij kunnen ook lezen, zij kunnen ook de publicaties tellen. Zij hebben er zelfs het geld voor om het te láten doen. En zo moeilijk is het ook niet om het zelf te gaan doen, als je mijn cijfers niet vertrouwt.

Zet zelf je onderzoek op. Beslis wat je onderzoeksvragen gaan zijn, en doe het niet op je eigen gevoel, maar bedenk iedere keer dat je een oordeel velt over een programma, dat je het zou moeten onderbouwen waar je strengste leraar van school èn de maker van het programma bijzijn. Dat moet je houding zijn. Voor mij hielp dat wel met zorgvuldig zijn, weer een tipje van mijn statistiekmannetje.

Maar dat hebben de verbiedertjes duidelijk niet gedaan. Ookal kan dat best, en doen ze zo graag alsof ze van àlles op de hoogte zijn. Toch praten ze op hoge poten, en bóós, over dat we een vrolijk, romantisch idee hebben van prostitutie, en alles wat daarbijhoort, en dat zij niet gehoord worden, en dat het eens tijd is om de ellendeporno te gaan geloven en verkondigen. Zo boos worden over iets waarvan je zomaar kan zien dat het er niet is, dat is raar.

Als je bedenkt dat het hele verbiedertjescircus een slachtoffercultus is, ligt het opeens erg voor de hand. Ze willen de underdog spelen. Ze willen aandacht, en om die aandacht te krijgen jengelen ze dat ze geen aandacht krijgen, en worden verwaarloosd. Netzoals elk prinsesje dat meer dan tien minuten geen snoep of kadootje heeft gekregen. Ze krijgen alles wat ze willen, maar ze willen meer, en dus doen ze zielig. En dat werkt helaas.