Antwoord op: De slachtofferkaart trekken

Vandaag geef ik antwoord op iets wat iedereen wel kent: mensen die de slachtofferkaart trekken. Dat zie je al gebeuren vanaf dat je klein kind bent. Mensen komen te hulp aan slachtoffers, dus als je doet alsof je een slachtoffer bent heb je meteen gewonnen in elke discussie. Of dat nou je zus is die gaat huilen als je je snoep niet af wil geven, of dat het gaat om de voorbeelden in dit stukje, het is hetzelfde.

De slachtofferkaart is vooral een manier om een discussie om te gooien. Je bent aan het praten over feitelijke, logische en inhoudelijke dingen, en opeens komt de slachtofferkaart en gaat het alleen nog maar over de emotie. Ga je dan nog door met proberen de inhoud te bespreken, dan ben je een onmens want er is hier een slachtoffer dat hulp moet.

Het is een slap iets om als argument te gebruiken, dus zo kom je het ook haast nooit tegen. Het is eerder alsof je een potje aan het hardlopen bent op het schoolplein, en als je gaat winnen gaat je tegenstander liggen en janken. Die is "gevallen." Nu heb jij niet gewonnen, en je kan ook niet zeggen dat ze zelf is gaan liggen want dan ben je een zielig slachtoffer aan het afkatten.

Bij volwassenen wordt het natuurlijk niet zo duidelijk gebracht. Ja, behalve op het voetbalveld dus, daar kennen we het allemaal wel als een plaag. De "schwalbe" is zo duidelijk de slachtofferkaart trekken dat het gewoon haast een grap is geworden. Maar we zien het overal, al hebben sommige mensen er wel een stuk meer een handje van dan anderen. Slachtoffer zijn is een respectabel iets, want iedereen wil de underdog steunen.

Het zal niemand verbazen dat je deze heel veel hoort van mensen uit de zieligheidsindustrie. Die hebben hun hele werk en leven, en niet te vergeten hun inkomen, te danken aan dat mensen zielige slachtoffertjes willen steunen. En kritisch kijken naar de zieligheid waar ze hun industrie van maken willen ze liefst zo snel mogelijk afkappen. Daarvoor werkt de slachtofferkaart trekken wel voor mensen die toekijken, ookal werkt het niet voor mensen die niet meer in de fabeltjes geloven.

Lang niet altijd is het de spreker die het slachtoffer beweert te zijn, als die de slachtofferkaart trekt. Heel vaak wordt die voor een ander getrokken. Dat merkte ik heel vaak toen ik schreef over pooierrelaties en loverboys. Dan wouden mensen niet op argumenten ingaan, maar vonden ze dat ik niet mocht schrijven wat ik schreef, want daarmee deed ik die arme slachtoffertjes pijn. Vooral als wat ik schreef liet zien dat er misschien helemaal niet zoveel slachtofferigs aan ze wàs.

Niet dat de grote monden zelf zich niet als slachtoffer afbeelden. Als zo'n mediapersoonlijkheid wordt aangesproken op de onzin die hij over ons vertelt, dan wordt er geklaagd over "de seksindustrie die in je nek springt," of over "geterroriseerd worden," of "als moraalridder te kijk worden gezet." Allemaal zieligdoenerij omdat ze opeens niet meer de enige zijn die aan het woord zijn. En dat nadat ze zèlf mensen gemarginaliseerd hebben.

Arme Tijs.
Wat particulieren met wat honderden volgers die 'op hem duiken' als hij over ze praat.
Hij heeft alleen een omroepje.
Arme Tijs. https://t.co/xoE4G8fvJJ

— KanStaandPijpen (@KanStaandPijpen) September 30, 2016

Het is veel delicater als je in discussie moet met mensen die beweren dat ze zelf slachtoffer zijn geweest van verschrikkelijke dingen in de hoererij. Je hebt snel de neiging om door alle onzin heen te prikken, omdat je al kan zien dat ze nep zijn. Ik heb namelijk nog geen echt geval meegemaakt waar ik mee in debat moest. Maar als je niet éérst laat zien dat er niets van hun verhaal klopt, dan werkt de slachtofferkaart voor die mensen heel erg goed.

Jij komt namelijk over als iemand die een slachtoffer aanvalt door haar gewoon tegen te spreken. Alsof je vantevoren al hebt geoordeeld dat je haar niet wìl geloven, en daarom haar afkat. Dan kan je nog zulke goeie argumenten hebben, maar dan heb je het vantevoren al verloren omdat niemand meer kijkt naar jullie discussie als een discussie, maar als iemand die een arm slachtoffer komt pesten. En dus wordt er naar argumenten niet meer geluisterd.

Die professionele slachtoffers trekken dus zo snel ze kunnen de slachtofferkaart. Die hebben vaker met het bijltje gehakt, en willen geen discussie laten ontstaan. Daar hebben ze immers ook niets aan. Het verhaal wat ze willen uitbaten is onversneden in de media gekomen, en alles wat wordt veranderd kost ze alleen aandacht, en meestal geld. Alleen rel vinden ze nogwel leuk, want dat levert meer aandacht op, maar dan moet het niet over de inhoud gaan.

Als je praat met sommige professionele slachtoffers kom je een toontje tegen wat heel duidelijk maakt dat ze precies weten hoe de slachtofferkaart werkt, en dat ze echt bóós op je worden als je niet in die valkuil trapt. Dan word je alles genoemd wat mooi en lelijk is, en doen ze niet eens de moeite om slachtofferig te blijven doen. Want ze vinden dat zij aan de eisen van het slachtofferschap hebben voldaan, en jij dus verplicht bent mee te gaan in hun verwachtingen.

Dat gaat allemaal om mensen met wie je wel in discussie kan gaan, maar die het eigenlijk niet waard zijn. Mensen die ervoor hebben gekozen om hun brood te verdienen aan verhalen over slachtofferschap, die willen niet kijken naar wat er allemaal niet klopt aan hun verhalen. Ze weten best dat die verhalen kunstmatig zijn. Soms hebben ze die verhalen zelf verzonnen, en meestal van collega-prof-slachtoffers overgenomen. Dus wat ga je met de waarheid bereiken? Ze weten hem al, en willen hem niet.

Het is een veel groter probleem bij mensen die eigenlijk met de zieligheidsindustrie niets te maken hebben. Die sluiten zich af van argumenten door de slachtofferkaart te trekken. Die trekken ze niet voor zichzelf, maar om "op te komen voor de slachtoffers." Daarmee stoppen ze helaas hun oren dicht. Die slachtofferkaart is ze gegeven door de ellendeporno in de media, en daar kan je door de slachtofferkaart dus maar heel moeilijk tegenin zodat ze na gaan denken.

Meestal is het nieteens kwade zin waardoor buitenstaanders dat doen. Goed, er zijn er bestwel wat die bezig zijn om hun favoriete rukfantasie te beschermen, maar de meeste mensen hebben echt medelijden met de meisjes waarover ze verteld werden. Ookal denken ze niet net dat beetje door om te begrijpen dat het verhaal wat ze werd verteld toch wel rammelt. Die houden met de slachtofferkaart wel een bord voor hun kop. Dat blijft wel domheid.

Waar je het meest tegenaanloopt is mensen die denken dat de verhalen van het OM of van de reddingsindustrie echt uit de mond van echte slachtoffers zijn gekomen. Die vertrouwen dat ze daar niet over worden voorgelogen, want de reddingsindustrie zal toch niet liegen en het OM is boven alle twijfel. Ik spreek dus niet de industrie tegen, maar ik spreek de slachtoffers tegen, en dan is het mijn woord tegen dat van de slachtoffers.

Dat is de puurste en eerlijkste manier dat deze fout wordt gemaakt. Die mensen geloven eerlijk wat ze verteld is, en ze komen op voor mensen die in het nauw zitten. Dat denken ze tenminste. Die kunnen soms best aan het twijfelen worden gebracht, als je kan voorkomen dat die slachtofferkaart wordt getrokken. En daarvoor is het dus heel belangrijk dat je in het begin vooràl niet tegen de slachtofferverhalen in lijkt te gaan.

Het blijft natuurlijk niet puur en eerlijk. Er zijn zat mensen die hun idee hebben meegekregen uit een stuk emotieporno in de media, en dus méévoelen met het verhaal. Die voelen dat alsof ze het kennen, en alsof het hùn verhaal is geworden. Zo werken de media nou eenmaal. Die gaan hun gevoel beschermen, en voelen zich zelf ook aangevallen. Die doen dan alsof het ze om de gevoelens van het slachtoffer gaat, maar intussen voelen ze zich gewoon zelf aangevallen.

Dat klinkt heel raar, maar kijk maareens om je heen hoeveel je het ziet. En als je dat hebt gedaan, kijk maareens naar jezelf, om te zien dat jij het ook doet. Want het is gewoon een menselijke zwakte. Iedereen leeft zich in in verhalen, en doet daarna nog steeds alsof ze objektief en afstandelijk zijn. Terwijl ze gewoon hun hartje hebben verpand aan het eerste verhaal wat ze emotioneel betrok bij het onderwerp. Zo zijn we nou eenmaal geschapen.

Met die mensen kom je met logica helemaal nergens. Je kan ze zoveel feiten en bewijzen geven als je wil, maar ze voelen zich alleenmaar meer aangevallen. Het enige wat je kan doen is ze zover krijgen dat ze kritisch naar het verhaal gaan kijken, en dat is héél moeilijk, of een geiler en emotioneler verhaal ervoor in de plek vertellen. Dat is eigenlijk oneerlijk, want dan gebruik je alleen de fout die ze maken voor jezelf.

Er is er ook eentje die nogwel wat intellectueler is. Dat is dat je aan "victim blaming" doet als je niet meedoet met de slachtofferverhalen. De meeste argumenten die tegen de slachtofferverhalen inwerken zijn namelijk vooral dat de passieve rol van het meisje in wat er gebeurt, en dat alles tegen haar zin ging, niet klopt met hoe mensen werken, of met hoe de wereld werkt. Dat wordt snel gezien als dat je het meisje verantwoordelijkheid in de schoenen schuift.

Ik noem dat intellectueler, omdat het vooral uit de intellectuele hoek vaak zo wordt gezien. Die hebben een soort eigen slachtoffercultus, waarin mensen die vrouw zijn, een kleurtje hebben, homo zijn, moslim zijn of een andere erkende slachtofferminderheid zijn, niet verantwoordelijk mogen worden gehouden voor dingen die ze doen omdat die dingen zouden komen door hun slachtofferschap. Dat is in Amerika al heel lang van kracht, en in Nederland zie je het nu ook veel.

Het is geboren in de feministische theorie over verkrachting. Dat zijn twee thema's die ik al eerder beschreef. Daar beslisten feministen op een bepaald moment dat verkrachting altijd een gewelddaad van de patriarchie is, en als vrouw heb je daar geen macht over. Dus iedereen die commentaar heeft op hoe een vrouw zichzelf in de nesten werkte, waren bezig om een slachtoffer de schuld te geven van haar slachtofferschap.

Nou is verkrachting een smerige misdaad, en doe je nooit iets om verkracht worden te "verdienen," maar om dat op deze manier dan uit te breiden naar dat je als slachtoffer nooit iets kan hebben gedaan wat meewerkt aan je slachtofferschap is wel heel kort door de bocht. Vooral als dat wordt opgehemeld tot een soort principe waar je niet over kan discussiëren. En als dat ooknog naar andere dingen uitbreidt, zoals hier, dan zijn we van het padje af.

Als je namelijk het slachtofferschap van de verhalen bekijkt, zitten er enorme gaten in het verhaal, en ook enorme gaten in de achtergrond die bij het verhaal verzonnen is. Kijk bijvoorbeeld maareens naar wat de politie, het OM en de reddingsindustrie allemaal willen laten geloven over loverboytechnieken. Als je aanwijst dat die niet werken, en het meisje dus zèlf er toch aan meegewerkt moet hebben, dan vinden ze dat victim blaming. En dat màg niet.

Dat gaat er dus nieteens om of het wáár is. Het gaat erom dat als je slachtofferschap niet als puur passief slachtofferschap behandelt, dat je dan een regel hebt gebroken over hoe je mag discussiëren. Dat leidt er natuurlijk toe dat de slachtofferkaart hier gewoon een blanco cheque is om alles te kunnen zeggen. Want alle soorten kritiek zijn victim blaming, en dat is taboe verklaard.

Maar dit is een antwoordstukje, en dus hoort hier een antwoord op. En dat is: als je in een discussie komt waar je de slachtofferkaart moet trekken, dan ben je geen goede discussie aan het voeren. Je bent niet eerlijk naar een beargumenteerde overtuiging aan het werken. Je probeert de discussie te ontsporen. En dan had je òf niet aan de discussie moeten beginnen, als je zo zwak en geknakt bent, òf je hebt gewoon geen argumenten en je probeert je tegenstander emotioneel te bedotten. En in beide gevallen doe je iets helemaal verkeerd.