Midlife Crisis

Je hoort best vaak, als mensen denken dat ze weten wat voor soort mannen onze klanten zijn, dat het zielige mannetjes zijn met een midlife crisis. Dat het zielige mannetjes zijn, dat klopt niet. Maar je ziet bestwel eens mannen met een midlife crisis. Daar had ik vroeger allemaal ideeën over, van wat dat inhield, en ik zag ze meestal wel als een soort mannen wat bezig was met iets wat ze niet meer konden.

Het heeft me flink wat jaren gekost om te ontdekken dat ik daar fout mee zat. Mijn kijk erop was namelijk netzoals het in de psychologie-studieboeken staat. Het idee is dat mensen een zingevingsprobleem hebben op middelbare leeftijd, met onopgeloste problemen uit hun jeugd, en bij het aftakelen van hun jeugd gaan proberen zich weer jong te maken door al hun verantwoordelijkheden te ontwijken. Maar als je maar genoeg echte interesse hebt in wat je midlife-crisis-klanten echt meemaken, kan je dat niet volhouden.

Mannen met een midlife crisis hebben meestal al hun hele leven verwachtingen gevolgd. Ze hebben netjes hun taken gedaan, netjes gedaan wat hun ouders zeiden, hebben netjes de opleiding en de baan genomen die van ze werd verwacht, hebben zich netjes volgens de regels van de samenleving gesetteld, netjes een gezin opgebouwd, en zo'n beetje als ze bij die midlife crisis zijn, dan zijn ze er.

Wat de sleutel voor de midlife crisis is, dat verschilt nogal. Ik heb zoveel verhalen gehoord, geen twee zijn precies hetzelfde. Heel weinig hoor je maar echt iets wat in het psychologie-studieboek-plaatje past. Veel vaker hoor ik dat mannen door willen groeien als de rek uit hun leven is. Of mannen die eindelijk zo volwassen en zelfverzekerd zijn geworden dat ze over de maatschappelijke voorschriften voor hun leven heen durven kijken.

Volwassen worden is een belangrijk idee in die mannen. Het is helemaal niet dat ze teruggaan naar de onverantwoordelijke jeugd. Het is juist vaker dat ze eindelijk hun eigen leven in hun eigen hand nemen. En ook, dat ze niet meer alles voor zich uitschuiven. Dat gaat dan meestal om dingen die ze nog gedaan willen hebben, dingen die ze nog meegemaakt willen hebben, en genoegens die de meeste mensen maar laten liggen.

Onze maatschappij ziet het als een goede zede om je genoegen uit te stellen. Mensen die nu uitspatten worden toch als dom en vulgair gezien, mensen die alles opsparen en zichzelf dingen ontzeggen worden gezien als verstandig. Ja, je geld opmaken terwijl je er nog andere dingen mee moet is natuurlijk dom, maar je kan wat je je leven lang spaart ook niet meenemen je graf in. En een vogel in de hand is nog steeds beter dan tien in de lucht.

Sommige mensen hebben een bepaalde wens. Die kan redelijk of onredelijk zijn, die kan dom of slim zijn, maar als het een afwijkende is, voelen veel mensen wel afkeuring van hun omgeving erover. Daarom doen veel mensen het dan toch maar niet. Ze vinden het eigenlijk een beetje dom van zichzelf, zéker als het een boel geld kost. Mannen met een midlife crisis prikken daar juist vaak doorheen, en dat wordt dan meteen het symbool van hun midlife crisis.

Er zijn mannen die het aan me beschrijven als een gevoel van wakkerworden. Opeens zijn ze niet meer in dat kleine doosje van verwachtingen, maar zien ze dat ze heel andere soorten invulling aan hun leven kunnen geven. Luxe, reizen, vrijheid, seks, drugs, rock en roll, het kàn allemaal! In elk geval een beetje, een keertje, of gewoon net binnen budget, en ze hoeven er alleen iets voor op te geven dat nooit echt hun keus is geweest.

Als ze hun ene uitbraakje uit het doosje van verwachtingen hebben gedaan, zitten ze in hun eigen verboden tuin, en vragen ze zich vaak af of ze ooit nog wel terugwillen. Ze hebben terwijl ze in dat doosje zaten al zo lang alles gemist wat ze eigenlijk hadden willen doen. En dan ligt het voor de hand dat ze zich al die dingen herinneren die ze in hun jeugd allemaal hebben moeten laten gaan.

Dat komt dan soms uit als een vent die dingen doet waar je een tiener eerder mee zou zien. Zoals een klant die besloot dat hij wou leren stunten op een skateboard. Hij is in de vijftig. Toen het skateboard stunten in Nederland een beetje populair werd, vond hij zichzelf veel te oud ervoor. Nu gaat hij er toch nog voor. Het is een ellende met blessures voor hem, en hij kan niet meedoen in het jongerencultuurtje eromheen, maar hij lééft. Zo voelt hij dat.

Hij vindt niet dat hij een tiener probeert te zijn. Hij heeft niet het gevoel dat hij bezig is met jongzijn. Hij heeft dat juist van zich afgezet. Ik hoor eigenlijk nooit van al die mannen dat ze weer jong willen zijn, of hun jeugd willen overdoen, of dat soort dingen die ik er in de studieboeken over las. Ik hoor vooral dat ze eindelijk hun dromen willen uitvoeren. Daar hebben ze lang genoeg voor gewerkt.

Soms is het een uitspatting. Dan zijn ze best tevreden met hun leven, maar willen ze wel gewoon wat dingen eens meegemaakt hebben. Dat is niet zo'n verandering. Er zijn ook mannen die kijken naar wat hun leven ze nou heeft gebracht, en zien dat ze op een punt zijn waar al dat conformisme ze de beloning zou moeten geven. Het soort plek waar ze volgens de maatschappij succesvol zijn, en waar ze tevredenheid moeten vinden.

Dat valt zovaak tegen, ook bij mensen zonder midlife crisis, dat ik ervan overtuigd ben geraakt dat de maatschappij heel veel verdriet doet aan mensen door te doen alsof ze het geluk kunnen vinden door maar een "goede" baan, een "goede" relatie en een "goed" huisje-boompje-beestje te hebben. Onze maatschappij gaat zover dat we mensen die ongelukkig zijn ondanks al dat "succes" maar aanpraten dat het aan hèn ligt.

Mannen die hun midlife crisis niet als een uitspatting willen houden, willen meestal dóór, en dan met iets anders. Ze willen nu hun leven inrichten zoals ze het zèlf willen, zoals ze het zèlf hebben bedacht. Dan krijg je mannen die opeens helemaal van carrière veranderen, en hun oude investeringen in werk, relatie, vrienden en huis laten gaan om wat te zoeken wat meer voldoening geeft.

Soms is dat heel mooi om te zien. Mannen die al jaren vastzaten, die losbreken, en die dan een heel nieuw leven beginnen. Soms gaat dat niet verder dan van de ene naar de andere kantoorbaan gaan, maar soms gaan ze hun leven wijden aan een gratis kliniek in Burkina Faso, worden ze boeddhistische monnik in Thailand, of besluiten de beste hallucinogene drugs ooit te gaan maken. Die mensen vinden daar best vaak ook echt hun geluk. Zelfs als ze in de ogen van de maatschappij kapotgaan.

Helaas gaat het meestal helemaal niet zo. We hebben het namelijk over mannen die veeltelang in een keurslijf hebben geleefd, en helemaal niet voorbereid zijn op hun ontsnapping. Ze weten niet waar ze aantoezijn, en ze hebben meestal veelteveel optimisme over hoeveel ze moeten leren om een ander leven te kunnen leven. En de maatschappij heeft ook vaak nog grip. De vogel vliegt zijn kooitje uit, en komt er te laat achter dat er een ketting om zijn pootje zit.

Ze komen vaak met hangende pootjes terug in hun oude leven. Soms terwijl ze veel hebben opgegeven, dat ze niet meer terug kunnen krijgen. De allerbelangrijkste reden, die ik veeltevaak hoor, is de kinderen. Als zo'n man kinderen heeft, worden die maar altevaak gebruikt om hem terug in het keurslijf te krijgen. Zelfs als hij van plan is om een heel nieuw leven te beginnen, zelfs als hij van zijn gezin wegwil, zijn de kinderen altijd nog de manier om hem te laten gehoorzamen.

Veel mannen komen dus met desillusies terug in hun oude leven, en voelen nog heel lang hoe iedereen in hun omgeving ze erop aankijkt dat ze zich voor aap hebben gezet. Die zien het als een dwaasheid, en berouwen het vaak. Dat vind ik onterecht, maar zo gaat het wel vaak. En voor de mensen die in de verhalen van onze samenleving geloven, is het weer een keertje onderstreept dat die verhalen waar zijn.

Als hoer krijg ik wel wat mee van die midlife crisissen. Niet alleen omdat mannen me vertellen over wat er diep in hun hartje zit, op manieren die ze niet zouden hebben met andere mensen, maar ook omdat seks heel vaak een belangrijk ding is wat ze in hun leven missen, en waar ze meer mee willen gaan doen. Ik denk niet dat het het belangrijkste is wat een midlife crisis aandrijf, maar belangrijk is het zeker.

Soms hoor je zo'n man rustig toegaan naar de conclusie, en weet je dat hij langzaam zijn ogen begint te openen, en dat hij gaat zien dat hij al jaren dingen doet door de sleur die van hem verwacht wordt. Vroeger keek ik dan alleen toe, maar tegenwoordig heb ik wel vaak dat ik probeer hem te waarschuwen als ik dingen mis zie gaan. Dat moet wel goed gebeuren, want het is wel pillowtalk. Maar daar komt nog wel een eigen stukje over.

Vaak komt een man pas naar me toe als hij een midlife crisis heeft. Goed, het is niet zo vaak als mensen zeggen, maar het is wel een stukje van mijn klandizie. Dan heeft hij zich losgemaakt van de verwachtingen, en dan gaat hij voor het eerst de hoeren ontdekken. En na wat ramen en wat gedoe, komt hij bij mij terecht. Meestal blijven die mannen plakken, want ze zijn vaak op zoek naar iemand die ze helpt ontdekken, en dat doe ik graag.

Ik heb een aantal mannen die in de midlife crisis hebben gezeten, en die blijven haast altijd klant. De mannen die ontsnapt zijn verdwijnen vaak weer, want die vinden ook wilde seks buiten de prostitutie, en waarom zouden die de hele tijd bij mij blijven als ze de hele wereld voor zich open hebben liggen? Maar de mannen die minder radikaal kappen met hun oude leven blijven wel komen.

De mannen die afgeknapt zijn ben ik vaak aan het troosten, en toch aan het verleiden om wat meer te proberen. Maar daar is het vuur meestal bij geblust. Dat vind ik jammer om te zien, en ik probeer ze toch altijd net dat ene plekje te geven waar ze toch even los kunnen. Bij de mannen waar het beter ging, en die toch weer hun normale leven hebben opgepakt, ben ik vaak een stukje van een spannend geheim, waar ze even vrij man bij kunnen zijn.

Schaam je niet voor een midlife crisis. Het is een heel gezonde reaktie op een samenleving die je probeert af te rekenen op wat je vindt van wat er van je verwacht wordt. En als er iemand in je buurt een midlife crisis heeft, geef die dan even de ruimte. Die heeft het zwaar genoeg. Ik ben blij met mensen met een midlife crisis. Die kijken eventjes door de maatschappij heen, en dat gebeurt veel te weinig.