Antwoord op: Het is ook een moreel oordeel om...

Als je in discussie bent met mensen over wat het prostitutiebeleid in zou moeten houden, hoef je meestal niet met veel argumenten te komen voordat ze niets meer hebben om tegen je in te brengen. Toch geven ze hun positie dan haast nooit op. Want uiteindelijk blijkt wat ze voor argumenten hadden, opsmuk te zijn voor een moreel oordeel. En morele oordelen hebben geen last van argumenten.

Het is al een hele klus om iemand toe te laten geven dat hun oordeel eigenlijk alleen moralisme is, maar als je dat dan nog voorelkaar krijgt, hoor je bestwel vaak dat zij danwel een moreel standpunt hebben, maar dat wat ik doe óók een moreel oordeel is, want zoals zij het fout vinden, vind ik het goed. En omdat ik dus ook een moreel standpunt heb over prostitutie, zijn onze standpunten gelijkwaardig.

Nou, zo is het niet hoor.

We hebben het over een discussie of iets moet mógen. Nieteens of het iets góéds is, maar alleen of het volgens de maatschappij moet mógen. Of je het af hoort te keuren is niet iets waar ik heel erg mee in discussie ga, zolang er nog een grote publieke beweging is die ons liever helemaal afknijpt. Als het gaat om iets mogen, dan is het namelijk een groot verschil aan welke kant je staat, wie er meer te overtuigen heeft.

Je hebt eigenlijk twee grote kanten van mensen die met moraal bezigzijn. De mensen die vinden dat alles moet mogen behalve als er een reden is om dat niet zo te laten zijn, en de mensen die vinden dat iets alleen moet mogen als de moraal zegt dat het moet mogen. Die mensen gebruiken zinnetjes als "moet alles maar mogen" of "alles moet maar kunnen" of "moeten we dat wel willen." Als de moralist het niet zelf nodigvindt, ziet ze niet in waarom het moet mogen.

Wat we als samenleving goed en slecht vinden, en vooral die dingen die we niet willen of kunnen verbíéden maar waar we wel afkeuring over voelen, noemen we "de zeden." Dat is een breder begrip dan wat er wel en niet màg. Het gaat om wat we netjes vinden, en om wat we goed of juist af te keuren vinden. De zeden zijn nietzo persoonlijk, en we doen alsof de zeden iets is wat je in de hele samenleving vindt, en overal hetzelfde is.

Zo is dat natuurlijk niet, want moraliteit verschilt heel veel tussen verschillende mensen, en het is altijd eigenlijk ook een heel vaag idee. Een lijstje zeden opschrijven is best lastig. Als iemand in de trein op de vloer spuugt, vinden we dat meestal wel onzedelijk. Maar er zijn ook genoeg mensen die dat niet vinden. En iemand daarop aanspreken vinden we dan óók meestal weer tegen onze zeden, want dan bemoeien we ons met die ander. Op een manier die we onzedelijk vinden.

Naast de zeden, dus de ongeschreven en niet-duidelijke regeltjes van de maatschappij, of tenminste de regeltjes waarvan we voelen dat de maatschappij ze wel zal hebben, heb je ooknog de ethiek. Dat is weer heel wat anders. Dat gaat over wat goed en slecht is, wat goed te keuren of af te keuren is. Het gaat over morele waardes, en wat er voorrang heeft als er twee van die waardes niet samengaan.

Ik vind het heel moeilijk om het over de moraal te hebben zonder er God bij te betrekken. Niet alleen omdat ik zelf uit een kerkelijk nest kom, maar ook omdat zonder de Here er geen vaste moraal ìs. Dan moeten we als mensheid maar een moraal bedenken, en dat voelt heel onvast. Het was altijd een veilig gevoel om te weten dat God je een houvast gaf, ookal zag je wel dat er heel veel interpretaties waren van wat God had bedoeld.

Als je God niet aanneemt als je Wetgever, moet je namelijk op andere manieren bepalen wat moreel is. De meeste mensen doen dat gewoon op gevoel, en dat houdt meestal in dat ze zich aanpassen aan wat ze voor zeden meegekregen hebben. En eigenlijk, zo merk ik zoetjesaan steeds meer, geldt dat netzogoed voor gelovigen die zeggen, en zelfs dènken, dat ze hun moraal van God en de Bijbel hebben.

Mensen leven samen in een hele grote maatschappij, waar ons geluk en ons welvaren afhankelijk is van onze medemensen. Het is dus belangrijk dat we goed met elkaar omgaan, omdat we anders met zijn allen er een verschrikkelijk naar en vijandig boeltje van maken waar niemand in wil leven. Zelfs de biologie heeft al laten zien dat er vanzelf een ethiek ontstaat in elke diersoort die van soortgenoten afhankelijk is.

De moraal is nodig. Zonder moraal heb je geen geweten, en zonder moraal is er niets wat ons tegenhoudt om elkaar de naarste dingen aan te doen. Gelukkig zijn mensen vanzichzelf al met een geweten geboren, maar welke regels dat geweten volgt is door de zeden beslist. We zouden niet in een wereld willen wonen waar niemand moreel is, en iedereen elkaar gebruikt en misbruikt zoals het ze uitkomt.

Maar dat is níét hetzelfde als wat veel moralisten doen, die je wijs willen maken dat de keus is tussen die immorele wereld vol gewetenloosheid aan de ene kant, of hùn moraliteit aan de andere kant! Moralisten doen graag alsof hun moraal de enige echte moraal is, en andere moralen manieren zijn om onder hun moraal uit te komen. Terwijl iederéén een moraal heeft, op een handjevol psychopaten na.

Iedereen heeft een moraal, en het is gekkenwerk om te gaan zeggen dat jouw moraal belangrijker of beter is dan die van iemand anders. Moraal gaat over waardes, en waardes zijn een mening. Dat gaat over wat voor jóú iets betekent. Er is geen reden om de ene moraal boven die van een ander te zetten, hoeveel je ook in je eigen moraal gelooft.

Soms zeggen moralisten wel waarom ze vinden dat hun moraal hoogstaander is dan andere mensen. Dat is meestal door anderen omlaag te praten en uit te maken voor dom, vals of misleid. Het enige waar ze op terug kunnen vallen is autoriteit. En dat is niet iets wat lekker ligt bij de samenleving van vandaag. Ze ontwijken het dus maar liefst, en doen alsof het gewoon zo ìs.

Ik heb best veel met moralisten temaken gehad. Ik kom uit een kerkelijk nest, ik heb bij feministen en dierenaktivisten gezeten, ik weet wel wat moralisme is. Ik weet ook precies waar het vandaankomt. Uit dezelfde plek als de moraliteit van andere mensen, namelijk gewoon het geborrel van je onderbuik. Waar jij je lekker bij voelt, omdat je je thuisvoelt in die ideeën. Moralisten vinden alleen hun eigen onderbuik belangrijker dan die van anderen.

Nette mensen hebben een strengere moraal voor zichzelf dan die ze anderen opleggen. Ze zullen andere mensen niet snel kwalijknemen dat die iets doen wat niet ècht algemeen geaccepteerd is als slecht, maar zelf zullen ze sneller zichzelf erop aankijken als ze iets doen wat ze niet-goed vinden. Je eigen kinderen spreek je ook eerder aan op wangedrag dan een logee. Moralisten doen precies het omgekeerde, en zijn voor zichzelf flexibeler dan voor anderen.

Dat wil niet zeggen dat je niets te kiften hebt over de moraal van een ander. Twee hele goeie redenen om de moraal van een ander met een goeie korrel zout te nemen, zijn bijvoorbeeld onlogische moralen of hypocriet zijn. Een zootje waarden die niet met elkaar kloppen kan je niet serieus nemen. En je regels willekeurig toepassen zoals ze je uitkomen is het omgekeerde van ethisch bezigzijn, terwijl je juist doet alsof je superethisch bezigbent.

Moralisten vinden zichzelf degene die over andermans moraliteit mag oordelen. Die ander mag dat weer niet over hùn moraliteit, natuurlijk. Dat ze dan andere regels voor een ander gebruiken dan voor zichzelf is iets waar ze liever overheenkijken. Door die hypocrisie die daarinzit hebben mensen een hekel aan moralisten, en daarom worden moralisten liever geen moralisten genoemd.

Als het op prostitutie aankomt zijn de moralisten nogal vijandig. Het màg moreel niet, want seks hóórt niet zo, en hun moraal daarover moeten we serieus nemen, want zonder de moraal zouden we allemaal zijn gaan roven en moorden en verkrachten, en als je dat niet wil moet je dus ook hun moraal volgen over seks. Natuurlijk brengen ze het warriger dan ik het nu uitdruk, maar luister volgende keer maar eens goed als je een moralist hoort praten.

De moralisten zitten fout, en ik niet. Daar zijn een aantal redenen voor.

Ten eerste is dat omdat er niet eerlijk voor wordt uitgekomen dat het een moreel oordeel is. Ze suggereren een hoop over wat sekswerk nou zo immoreel maakt, maar er wordt vooral vanalles bijgesleept dat er helemaal niet bijhoort, zoals het gelijkstellen van prostitutie aan mensenhandel en het oprekken van de excessen tot de norm. Terwijl het uiteindelijk altijd toch, als je lang genoeg doorvraagt, om een moreel oordeel gaat. Daar moet je ze echt schaakmat voor zetten.

Iets anders wat mijn standpunten héél anders maakt dan die van mensen met een moralistisch zwaaiend vingertje, is dat ik een standpunt heb over wat ik zèlf doe, waar ik niemand anders iets mee opdring, en dat mijn moralistische tegenstanders een mening over mij en mijn werk hebben, waar ze eigenlijk helemaal niets mee temaken hebben. Die steken hun neus in mijn zaken, en andersom doe ik dat niet. Moralisten willen zelfs zover gaan dat de overheid hun zeden overneemt en ingrijpt.

Maar er is één heel belangrijk ding, wat over de vormloosheid van de moraliteit, de culturele achtergrond èn de invulling van hoe je met die moraliteit omgaat heenreikt. Al die morele oordelen over mij, over mijn business, en over al mijn collega's, zijn gebaseerd op fantasie en gekkigheid. De moralisten doen niet alleen alsof ze alle moraal al in pacht hebben, en daar niet meer over hoeven te leren, ze denken ook zo over hoe ons werk ìs.

Ze weten niets van sekswerk, ze willen niets leren over sekswerk, ze zijn onwetend en willen dat blijven ook. En omdat ze dan gaan oordelen over iets waar ze niets van snappen, omdat ze er niets van weten en omdat er in hun hoofd geen ruimte is om te zien dat er meer wegen naar Rome leiden, zijn ze ongeschikt om een oordeel te vellen over ons. Moreel of niet. Netzoals in alle andere zaken maakt onkunde je onwaardig om te beslissen. Zeker over wat de regels over een ander moeten zijn.