Mail naar de Eerste Kamer

De prostitutiewet word binnenkort behandeld bij de Eerste Kamer. Dat is de laatste kans dat hij niet doorgaat. Ik heb met een trouwe lezer daar contact over gehad, en we hebben samen een brief geschreven voor de Eerste Kamer. Ik heb hem naar een aantal politici gestuurd. Ik hoop dat ze hem lezen. Ik maakte het opzetje, maar trouwe lezer Bouche heeft er een heel stuk van gemaakt, in heel officiëel Nederlands. Ik had er niets meer aan toe te voegen. Hieronder zet ik het wel even neer:

Geachte volksvertegenwoordiger,

Op 8 november wordt u gevraagd zich te buigen over het wetsvoorstel "Regels betreffende de regulering van prostitutie en betreffende het bestrijden van misstanden in de seksbranche" (Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche), dossiernummer 32211. Als prostituee is dit wetsvoorstel een bron van grote zorgen voor mij. Ik wil dan ook graag u op het volgende wijzen:

Ongefundeerd
De noodzakelijkheid van de Wet wordt door de regering gesteld in de memorie van toelichting, 32211 No 3. Dit stuk beschrijft dat in de overheidsevaluatie van 2006 weliswaar de mate van misstanden beperkt mag worden genoemd, doch dat uit de hulpverleningsinstanties andere signalen komen. De rapporten "Sneep" en "Akbah", alsmede de daarop gebaseerde rapportage "Schone Schijn" worden als onderbouwing van de onderbuikgevoelens over verregaande misstanden aangevoerd, en impliciet verkozen boven het gedegener onderzoek van de evaluatie van 2006. Dit wordt gevolgd door plompverloren en ononderbouwd stellen dat de prostitutiebranche criminogeen is.

Feit is echter dat er nooit breed onderzoek is verricht naar de omvang van misstanden in de prostitutie. De rapporten baseren zich grotendeels op onderbuikgevoelens, de persoonlijke indrukken van (anonieme!) zedenrechercheurs en hulpverleners. De rapporten gaan er niet op in waarom deze indrukken, die de suggestie wekken van duizenden mensen die in erbarmelijke omstandigheden tegen hun wil dagelijks worden verkracht, niet stroken met de hoeveelheid aangiftes, laat staan veroordelingen, voor deze brute vergrijpen. Met een zwaktebod als "ze zijn te bang om naar de politie te stappen" wordt het schrikbeeld verantwoord. Nochthans wordt in geen enkel ander veld dan prostitutie zulke wilde speculatie getolereerd als grond voor wetgeving.

Het is een wet die niet zo zeer gebaseerd wordt op gedegen onderzoek, of op positief waargenomen situaties, maar veeleer op insinuaties van verborgen ontucht. Her en der kan men zelfs waarnemen dat de perceptie voorrang krijgt boven de feiten. Ik durf hier te spreken van een poppenkast voor het electoraat, een "show of force" die door elke partij wordt gedraaid om zo goed mogelijk bij het eigen gedachtengoed te passen. Ter linkerzijde wordt gesteld dat het vrouwenrechten ten goede komt, de confessionele partijen stellen zich op het standpunt dat het gezin hiermee wordt beschermd, terwijl men bij de liberalen hoort van het beschermen van menselijke vrijheden. Geen van deze punten is doortimmerd, zoals men makkelijk kan nagaan. Nota bene kan men lezen in de Kamerstukken dat een CDA-politica het wetsvoorstel aanprijst door te stellen dat ze op straat zoveel bijval krijgt.

Er wordt veel gewag gemaakt van "zicht" op de prostitutiebranche. Men wil kunnen controleren en "bereiken". Feitelijk houdt daarmee ook de beschrijving van de werking van de nieuwe wet op; behalve het opschrijven en centraal bewaren van de gegevens van deze kwetsbare groep doet de Wet namelijk niets voor de sekswerkers. Er wordt nergens steun, bescherming of zekerheid voor de geregistreerde mensen geregeld. Wat de Wet wèl voorschrijft is dat klanten en prostituees die zich aan deze registratie onttrekken, strafbaar worden.

De verdere nadelen voor prostituees daargelaten, is hiermee het laatste wel gezegd over de werking van de wet ten opzichte van de misstanden in de prostitutie. De overheid schrijft de gegevens op van de prostituee, en op niet nader toegelichte wijze zou dit de prostituee moeten vrijwaren van dwang, uitbuiting en afpersing. Een cynicus zou zeggen dat de gehele Nederlandse bevolking zich zou moeten laten registreren, opdat niet alleen de prostituees beschermd zouden zijn.

Na deze brief krijg ik niet de kans op dupliek, dus ik zal een makkelijk tegenargument vóór zijn: het registreren van de sekswerkers verbetert de controles die zij van overheidswege ondervinden niet. Immers wordt opsporing van ongeregistreerde prostituees door deze Wet noodzakelijk, en dat is dan even lastig als nu; terwijl ook de geregistreerde prostituees regelmatig worden gecontroleerd, zoals nu al het geval is. De prostitutiebranche is een open branche, de huisvaders die het leeuwendeel van de cliëntele zijn, moeten de prostituees kunnen vinden. De zedenpolitie heeft derhalve geen moeilijke taak om hetzelfde te doen. Een prostituee die zich verbergt, heeft geen klanten. Derhalve kan men stellen dat de opsporingssituatie gelijk blijft met die van nu, behalve als de fatale fout wordt begaan te stellen dat een geregistreerde prostituee onkwetsbaar is voor dwang, afpersing of uitbuiting.

Oneerlijk
Het voorstel, zoals het thans voorligt, stelt een status aparte in voor sekswerkers. Zoals al in 273f Sr wordt ook hier de prostitutiebranche bij wet anders behandeld dan andere soorten persoonlijke dienstverlening. Dit zonder daar een rechtvaardiging voor te geven. De wet behelst immers niet alle soorten persoonlijke dienstverlening, of zelfs alle soorten kapitaalextensieve hand- en spandiensten, maar spitst zich enkel toe op de prostitutie. Daarbij wordt ons strengere regels opgelegd dan mensen met een ander métier.

Er is geen zinnige reden te bedenken waarom het uitwisselen van een seksuele dienst voor geld anders zou moeten worden behandeld dan een massage, huishoudelijk werk, de arbeid van een klusjesman, of willekeurig welk ander werk. In tegenstelling tot deze andere branches wordt met de Wet beoogd mensen die vrijwillig, gaarne en zonder schade te berokkenen aan derden een dienst voor geld uitwisselen, te criminaliseren.

Slechts door zich te beroepen op het taboe dat geldt over prostitutie, of de expliciete uitspraken uit persoonlijke levensovertuiging, zoals bijvoorbeeld door dhr. Rouvoet, dhr van der Staaij en dhr. Donner, wordt deze ongelijke behandeling gefundeerd. Overige argumenten houden voornamelijk in dat er "iets" moet gebeuren door de vermeend verregaande misstanden in de branche, en impliciet dat rechtsongelijkheid dan maar als een middel minder erg dan de kwaal moet worden gezien.

Effect van de wet
Bij inwerkingtreding zal de Wet ingrijpende uitwerking hebben op het reilen en zeilen van de prostitutiebranche. Zoals bekend mag worden verondersteld, hebben prostituees een zwakke sociale positie. Prostituees worden beschouwd als zielig, zwak en vies. Begrijpelijkerwijs zullen veel mensen dan ook bedenkingen hebben bij het opgeven van hun personalia aan een overheidsdienst, mede door de schier eindeloze reeks flaters met gevoelige informatie die de overheid de afgelopen jaren heeft geteisterd. Daarbij wordt het nut door elke prostituee waarmee ik contact heb gehad, sterk betwist.

Het grootste deel van de prostituees, de beroeps, zal zich genoodzaakt door boetes en koeioneren laten registreren. De eerste die echter in de rij zullen staan, zullen de meisjes zijn die in de klem zitten bij een derde, zoals een pooier of exploitant. Deze mensen hebben immers geen drempel om in Nederland als hoer te boek te staan, en hun souteneurs zullen zich geenszins bezwaard voelen door de registratie om hun activiteiten gewoon voort te zetten. Nog een deel van de prostituees zal het werk uitgaan, maar dat zal alleen gelden voor die mensen die het als hobby beschouwen. Deze mensen worden uit de branche gedwongen, terwijl het oogmerk van de wet (angeblich) is om de activiteiten van de vrijwillige prostituees ongemoeid te laten, en die van de gedwongen prostituees te bemoeilijken.

De macht van pooiers, clubeigenaars en raamverhuurders, nu al een doorn in het oog van de vrije prostituee, zal door het beperken van de beschikbaarheid van locaties en gelegenheden alleen toenemen. De kunstmatige schaarste aan werkplekken die wordt veroorzaakt door het vergunningssysteem maakt het monopolie van deze tussenbazen alleen maar sterker. De ongetemperde marktwerking waardoor deze branche al sinds jaar en dag wordt bestierd zal de mensen alleen meer en meer geld kosten. Het effect is dat de vrije prostituee een zeldzaamheid zal worden. De enigen die hier voordeel bij behalen zijn de verhuurders, koppelbazen en clubbazen.

Een illegaal circuit zal ook verrijzen, met daarin de mensen die geen legale werkwijze meer kunnen gebruiken door de bepalingen van de Wet. Door de vergunningplicht wordt immers een kunstmatige schaarste ingesteld, die mensen uit de legale markt kan drukken. Voor een voorbeeld dat nu al aan de orde is, verwijs ik u naar hier: http://www.bndestem.nl/regio/bergenopzoom/9766547/Woensdrechtse-raad-wil-meer-seksbedrijven.ece

Mensen die in deze illegale circuits terecht komen, zullen bovendien minder bereikbaar zijn voor hulp. Zij zijn immers strafbaar, en zullen zich niet vertonen ook al worden ze afgeperst, gemanipuleerd, gedwongen of verkracht. Ook klanten van prostituees in dit circuit zullen niet naar de politie stappen met vermoedens van misstanden, omdat zij zich daarmee openstellen voor strafvervolging. Zulke wantoestanden zijn in andere landen al een probleem.

Vreemde kronkels in de opstelling van de wetsartikelen stemmen voorts tot bedenkingen. Desgevraagd kan ik een uitputtende lijst hiervan geven, maar ter bekorting van dit schrijven beperk ik mij tot hoofdzaken. Zo is er in artikel 15 lid 1 sub d een bepaling gesteld die inhoudt dat een pand "besmet" kan worden verklaard. In een dergelijk pand mag dan een nieuwe onderneming de vergunning worden geweigerd. Dit riekt naar het ontmantelen van "hoerenbuurten" door een kaasschaafmethode. Zou er wellicht een sluis of kanaal worden gesloten na het recente debacle omtrent uitbuiting van onderbetaalde Filipino's op de binnenvaart? Wordt de agrarische bestemming van akkers afgehaald nadat uitbuiting van seizoensarbeiders is uitgekomen?

Het beperken van het aantal vergunningen af te geven in een gemeente is evenzeer een twijfelachtige zaak. Weliswaar wordt tegen de nuloptie mondjesmaat beveiligd door te stellen dat zij op andere dan morele gronden moet worden gestoeld, maar een evenzo schadelijke "één-optie" is nog steeds mogelijk. De vage termen waarin het wetsvoorstel in deze beperkingen voorziet, zijn nog zwakker van bewoordingen dan de terughoudende verzekeringen van de Minister hieromtrent in het debat in de Tweede Kamer.

Artikel 30 lid 1 sub c stelt prostituees strafbaar die werken voor een exploitant die geen geldige vergunning heeft. Dit legt bij de prostituee de verantwoordelijkheid het handelen van haar exploitant te controleren. Zulke draken van bepalingen geven geen blijk van verstand van zaken aan de zijde der wetgever. Nochthans werd in de Tweede Kamer hier geen woord aan vuilgemaakt, noch over vorm, noch over functie.

Tenslotte, daarmee niet implicerend dat de twijfelachtigheden zich beperken tot wat ik hier aanhaal, noem ik hier artikel 15 lid 3, dat slechts lijkt te zijn toegevoegd om de deur open te laten voor verdere, niet nader te noemen beperkingen. In een branche die als geen ander aan de willekeur van de samenleving is overgeleverd, wordt dit met lede ogen aangezien. Al te vaak wordt getoond dat lege ferenda wordt verslagen door lege lata.

Oproep aan de Eerste Kamer
Ik roep u op dit wetsvoorstel te verwerpen. De Eerste Kamer der Staten Generaal is een Chambre de Réflexion, waarin wetsvoorstellen die teveel naar de waan van de dag zijn opgesteld dienen te sneuvelen. Over de prostitutie wordt helaas slechts gesproken in overdrijvingen. De media herkennen een smeuig verhaal, en politieke partijen laten vaak teveel hun oor hangen naar de onderbuikgevoelens van hun achterban. Ik wil u echter op het hart drukken, dat het hier niet gaat om het tevreden stellen van het electoraat, of zelfs om bestuurlijk beleid, maar om een wet. Zoals de rechtspraak evenwichtig en objectief moet zijn, gespeend van de waan van de dag, het taboe, of de ongefundeerde emotie, zo moet ook de wet hieraan voldoen. De wet die u aanneemt, zal voor recht gelden.

Uiteraard hoeft u niet slechts mijn woord te geloven, maar audi alteram partem. Ik zou u graag vragen om naar uw dichtstbijzijnde hoerenstraat, club of escort te gaan, en met enige sekswerkers te spreken over hun ervaringen. Als de flagrante chargeringen waarop de Wet is gebaseerd correct zijn, moet u snel een slachtoffer van dwang of uitbuiting kunnen vinden. Prostituees zijn mensen waarmee u gewoon kunt spreken. Probeert u zelf uw opinie te vormen, dan geloof ik dat u zich snel in dit schrijven zult kunnen herkennen.

Een andere mogelijkheid is om vonnissen door te nemen, die handelen om mensenhandel en prostitutie. Daarmee wordt de omvang, en vooral de ernst, duidelijk van die zaken die het OM in behandeling heeft genomen. Ook daarin wordt het overtrokken beeld waarop de regering haar koers heeft bepaald, niet weerspiegeld. Neemt u zelf kritisch de middelen ter hand, om te zien hoe erg het werkelijk is in de prostitutie. Het doel heiligt niet de draconische middelen die de wet levert.

Het is een hele lap, maar ik vond het mooi gezegd. Nu maar hopen dat ze er wat mee doen.