Humorloos

Ik krijg weleens de opmerking dat ik veelteveel tekst gebruik in mijn blogjes, en dat ze te lang zijn. Dat is dan van mensen die nooit meegelezen hebben in de mailing list van mijn hulpploeg, want daar gaat ècht heel veel tekst om. Hele essays, hele speeches komen langs. De meeste mensen die meewerken met me hebben wel ervaring met schrijven, en het komt als een waterval over mijn laptopscherm gespoeld.

Veel daarvan is herziene stukjes die ik voor het nakijken had ingeleverd. Daar krijg je dan vier versies van terug, en je neemt de verbeteringen over die je goed lijken. Meer daarvan is kommentaar op wat ik geschreven heb, of wat ik aangekondigd heb te willen gaan schrijven. Nog meer is kommentaar op het kommentaar van andere leden van de hulpploeg. Maar het meeste is gezelligheid en humor, en vaak heel zwartgallige humor.

Dat komt natuurlijk door de onderwerpen waar we het vaak over hebben. Het werk is leuk, maar de ontwikkelingen rond het werk, in de samenleving en de overheid, die zijn best deprimerend. We hebben het over leuke dingen, minstens zovaak als over de problemen, maar die problemen zetten toch de toon. Dat krijg je als je insteek aktivisme is om die problemen aan te pakken, dan kan je het nooit helemaal loslaten.

Zwarte humor over het hoerenleven gaat al zo ver terug als dat ik hulp kreeg. Met Bouche heb ik héle zwarte humor uitgewisseld, en we jutten elkaar daar alleenmaar mee verder op om nog een tandje verder te ver te gaan. Toen de anderen erbijkwamen, gingen die ook alleenmaar meedoen. Op de mannen na dan, die houden zich volgens mij heel erg in. Mannen kunnen zich niet zo goed een houding geven bij vrouwen die zich laten gelden. Te netjes opgevoed denk ik.

Op een bepaald moment veranderde dat. Een paar jaar geleden, toen mijn hulpploegje onhandelbaar groot was geworden, en iedereen op dezelfde mailing list zat, ging er weer een aantal grappen over de mail. En dat was tegen het zere been van een paar meiden die net waren toegevoegd, en waar ik heel hoge verwachtingen van had. Ze waren aangeschoven bij mijn helpers, en ze waren mijn kontakten met de sekswerkerbewegingen die toen in opkomst waren.

Het is een beetje een komen en gaan geweest in sekswerker-aktivisme-land. Officiële en onofficiële samenwerkingen kwamen op en verdwenen dan weer spoorloos. Toen de Rode Draad er nog was, trok iedereen daarnaartoe. Sindsdien is er geen centrale organisatie meer waar iedereen wel een beetje vertrouwen in heeft. Geisha bleek al snel niet zo betrouwbaar, en bij Proud begon het goed, maar hadden we al snel door dat die zich gingen laten verneuken door de politiek.

De officiële, bovengrondse organisaties van hoeren laten zich telkens strikken in de subsidie-strop. Als je wat wil doen, heb je geld nodig. Mensen leven niet van de wind. Panden, folders, medewerkers en hulp van buiten zijn niet gratis. Dan is het verleidelijk, logisch zelfs, om subsidie aan te vragen. Je bent immers bezig om iets te doen dat de overheid laat liggen.

Helaas weet de overheid daar wel weg mee. Die hebben de subsidiestrop tot in de puntjes uitontwikkeld. Ze willen best subsidie geven, maar dat is dan wel met voorwaarden van wat je gaat doen. Die taken zijn dan geïnspireerd door wat je toch al wou doen, dus dat klinkt heel redelijk. Het is alleen nèt meer werk dan je aankan zonderdat je in je organisatie gaat investeren. Dus dat gebeurt dan.

Al snel heb je dan overhead erbij, en mensen in dienst die afhankelijk van je organisatie en je subsidie zijn. En de overheid trekt langzaam de strop verder dicht, door meer resultaten van je te eisen en meer taken op te leggen terwijl de subsidie dat niet bijhoudt. Voor je het weet ben je als organisatie alleen nogmaar bezig met die taken waar de subsidie vandaankomt, en niet meer met wat je oorspronkelijk wou gaan doen.

Wanneer de overheid dan druk op je gaat zetten om met ze mee te lullen, en "constructief" te zijn, kan je twee dingen doen. Weigeren, zoals de Rode Draad, zodat je subsidie onder je weggetrokken wordt terwijl je niet zomaar netjes en humaan van je strop van vaste lasten afkan, ofwel compromissen sluiten zoals Proud, waardoor er niets overblijft van je motivatie en je mensen gewoon weglopen omdat ze er geen punt meer in zien. Je hangt sowieso.

Ik heb geen kontakt met mensen van Proud, en ik heb alleen via-via dat het zo gegaan is, maar het is wel precies waar we ons vanaf het begin al zorgen over maakten. En waar we dus als Zondares-en-haar-hulpploeg voor probeerden te waarschuwen. We maakten ons al druk vanaf het moment dat Proud dacht dat voor hèn alles anders uit zou pakken dan met al die eerdere clubs die met de overheid in zee waren gegaan.

Een beetje aansluiting bij de groepen die opkomen voor de hoeren zagen we wel als belangrijk. Ja, ik schrijf mijn eigen blogje over mijn eigen ervaringen, maar ik heb meer lezers dan de hippe websites van al die clubs bijelkaar. Zeker toen, toen ik nog bovenaan in Googles zoekresultaten prijkte als je iets over hoeren opzocht. En tegenwoordig, nu Google me doodzwijgt behalve als ze er echt niet omheenkunnen, krijg ik nog steeds meer hits dan die organisaties. Ik kon helpen, en dat deed ik graag.

Ik moet toegeven dat ik daar niet veel werk in heb gestoken. Het kwam niet veel verder dan aan hen vertellen dat ik enthousiast over ze was, en wel hun boodschap aan mijn lezers door wou zetten, en een enthousiast antwoord van de organisatie dat ze het zo leuk vonden en dat ik hun website vooral moest lezen voor meer info. Daarna hebben we geen van beiden er nog werk ingestoken.

Het meeste wat ik ermee temaken kreeg was dus toen een paar meiden die lid waren van Proud, maar helemaal geen bestuursfunkties hadden, aansluiting zochten bij mijn hulpploeg. Ik dacht eerst dat ik daarmee kontakten had met mensen die bij Proud zorgden voor de communicatie met andere meiden, of die researchers daar waren, maar het duurde bestwel lang voor ik erachterkwam dat ze gewoon lid waren, en niets méér. En zelfs dat heb ik nooit gekontroleerd.

Dat kwam vooral omdat ze de neiging hadden om "namens" Proud te praten, en wat ze zeiden kwam ook flink overeen met hoe Proud praatte op social media, dus dat leek wel te kloppen. Ze waren druk bezig om te proberen mijn hulpploeg, mij, maar vooral mijn blogje voor Prouds standpunten aan het werk te zetten. Ik was al begonnen om daar wat in mee te gaan, want ik vond hun enthousiasme meeslepend, maar mijn hulpploeg was niet zo gretig.

Zoals wel vaker bleek mijn hulpploeg iets in de gaten te hebben wat ik zelf nog nietzo zag. Deze mensen waren namelijk onderdeel van een beweging die toen in opkomst was, en nu zich behoorlijk laat gelden. Verschillende mensen noemen het verschillend, maar wat je het ook noemt, "de social justice movement," "woke," "linkserige aanstootcultuur," "het nieuwe politiek correct," "identiteitspolitieke stammenstrijd" of "intersectionality," het is een subkultuur die zich niet laat negeren.

Ik ben een kraker geweest. Ik heb meegedaan met direct action tegen dierenlaboratoriums. Ik ben hardcore feministe geweest. Ik heb in die hele linkse punkige kunstenaarswereld gewerkt en geleefd. Ik vóél wel wat voor dat soort mensen. Ik trek daar makkelijk in mee. Dus deze keer was ik ookal achter ze aan gegaan, en ik snapte niet waarom mijn hulpploeg zo reaktionair was opeens.

Mijn hulpploeg kon me dat niet uitleggen, ik denk omdat ik ze nooit heb verteld hoe ze op me overkwamen. Ik zat alleen een beetje tussen twee vuren, want de Proudmeiden trokken aan me, en mijn hulpploeg wou niet mee. Dat had heel ingewikkeld kunnen worden, maar gelukkig werd de knoop al snel voor me doorgehakt. En dat begon met een grap, die een oud lid van mijn hulpploeg maakte over het werk.

Het was geen heel rare grap. We hebben véél ergere grappen gemaakt. Het ging erover dat agenten bij een controle op illegale prostitutie zonder identificeren en zonder uniform binnen waren gedrongen in het huis van de thuiswerkster. Dat mogen ze helemaal niet, maar bij thuiswerkcontroles is dat normaal, en wuift de rechter het altijd weg. Een collega merkte toen droog op: "Ja tuurlijk, uniform play is 50 Euro extra."

Ja, het is een grap over iets wat heel ernstig is, en het is geen briljante grap ofzo. Maar als je hem niet leuk vond, kon je hem gewoon laten gaan. Dat is wat er meestal gebeurt. Deze keer niet, de Proud-meiden namen aanstoot. En niet zo'n beetje ook. Ze vonden dat de meid die de grap had gemaakt haar excuses moest aanbieden, en toen ze dat niet snel genoeg deed, dat we haar uit de groep moesten zetten. En iedereen anders waarschuwen voor het "toxische gedrag" van die meid. Om die grap dus. En iedereen die niet meedeed met oproepen om dat te doen, die was óók meteen fout.

Er kwam een relletje van, want er waren wat spanningen al even opgelopen bij mijn hulpploeg, en die kwamen ook meteen naar voren. Mijn hulpploeg bestaat vooral uit vrouwen die niet graag zich door een ander laten vertellen wat ze moeten vinden en denken, dus dat soort gedachtenpolitieagentje spelen valt niet goed. Dat relletje duurde maar heel kort, en ik heb die meiden zonder aarzelen uit mijn hulpploeg gezet. Dat gedrag heb ik namelijk eerder ookal gezien.

Ik heb me járenlang laten piepelen als student, en nog jaren later in mijn tijd na de kraak, door mensen die zichzelf, maar vooral waar ze in geloofden, véél te heilig vonden. Ze namen wat ze geloofden niet gewoon serieus, ze gingen door naar dat het iets was waarmee niet gespot mocht worden. Daar haakte ik makkelijk opin, want zo werd het geloof in mijn dorp ook door een aantal mensen beleden. Al kwam ik er pas jaren later achter dat de meerderheid niet zo is.

Die mensen die geen spot konden dulden merkten aan me dat ze daarmee druk op me konden zetten, en dat werd door die mensen danook flink gedaan. Vooral door me voor hun karretje te spannen. De feministen maakten me een feministe, omdat ik braaf meedacht met ze omdat ik ze niet voor het hoofd wou stoten. De dierenaktivisten spanden me voor hun karretje om dierenlaboratoriums te helpen aanvallen. En de Marxisten in de kraak neukten me gewoon gratis.

Al die dingen lukten omdat ik me afmat aan waar die mensen aanstoot aan namen, en het voor mij voelde alsof ik aanstoot gegéven had als zij aanstoot námen. Dat kwam niet van mij af trouwens, dat stoort aanstootnemers stopt er bestwel wat moeite in om het er altijd zo uit te laten zien. Ik was daar gevoelig voor, zoals de meeste mensen. Maar als je meegezogen bent in een paar clubs die daar flink in uitblinken, ga je er anders over denken.

Bij de dierenaktivisten was ik best mee in hun overtuigingen dat we niet goed met dieren omgaan, maar ik ging alleen mee in de direct action omdat ik anders tegen het zere been van de mensen om mij heen zou schoppen. Het was een heilig huisje, en dat was iets waar je geen twijfel of nuance, en al helemáál geen spot over mocht laten merken. Het was geen gezonde omgeving, en ik was opgelucht toen ik weg was.

Toen ik bij de feministen zat, ging ik veel dieper. Vooral omdat ik door de samenleving al sinds dat ik een klein meisje was ben ingepeperd dat ik op achterstand stond vanwege mijn vrouwelijkheid. Feminisme is de norm, en dat is het al sinds voor ik geboren werd. Ik moest echt even in die molen meedraaien om te zien dat we niet gezond bezigwaren, en wéér was ik in een wereldje waar ideologische heilige huisjes stonden, waar je voorzichtig omheen moest stappen.

Wat me het meest aan die aanstootnemers toen opgevallen was, was dat ze alles véél te serieus namen, en nèrgens een grapje over konden verdragen. Dat is een enorme rode vlag voor mij, dan weet ik meteen dat het foutzit. En die rode vlag heeft me nog nooit verkeerd geleid. Ja, als iemand een persoonlijk trauma heeft opgelopen kan je het wel laten gaan, maar ook dan is het oppassen. Dan moet je ze het alleen niet kwalijknemen.

Ik heb dat gezien bij de dierenrechtenaktivisten, die geen grappen over dieren konden hebben, ik heb dat gezien bij de Marxistische krakers, die geen grappen over communisme of socialisme konden hebben, ik heb dat gezien bij diep gelovige mensen, die geen grappen over godsdienst of God konden hebben, en ik heb dat vooral gezien bij de feministen, die geen grappen konden hebben waar vrouwen uberhaupt een rol in speelden. En nooit was dat gezond.

Ik heb terminale kankerpatiënten gekend die de ene na de andere kankergrap maakten, en het leuk vonden als iemand anders erover grapte. Ik heb incestslachtoffers als klanten die er ook gewoon over grappen. Ik heb een vriendin die als tiener wees werd omdat haar hele gezin bij een ongeluk omkwam. Die vindt het moeilijk, maar alsnog vindt ze grappen erover wel komisch, al schrikt ze van zichzelf. Grappen over erge dingen kunnen maken is heel gezond.

Als je ergens geen grappen over kan verdragen, is dat een teken dat er iets mìs is. En als je een flinke klap hebt gehad, kan ik me er wat bij voorstellen, al zie ik gezonde mensen er dan nogsteeds een gevoel voor humor over hebben. Of dat in ieder geval proberen terug te winnen. Als je geen grappen kan verdragen over iets waar je alleen principiëel iets mee hebt, dan ben je gewoon helemaal van het padje af. Dan zit je hoofd zó potdicht dat je niet meer nadenkt, en niet meer met iemand die anders denkt kan omgaan.

Spot eist namelijk van je dat je het onderwerp éventjes van buiten bekijkt. Dat je éventjes loslaat. Dat je erkent dat er ook andere manieren zijn om naar dingen te kijken. Dat is nog veel minder veeleisend dan te overwegen dat je misschien fout zou kunnen zitten, en dàt is weer iets dat nodig is om gezond met een onderwerp om te kunnen gaan. Als je zo rotsvast gelooft dat je denkt dat je onfeilbaar bent, zie je jezelf als God. Tenminste over dit onderwerp.

Met die overtuiging komt ook gedrag. En dat gedrag heeft geen grenzen, als het geloof er maar is dat iets zó zeker en zó belangrijk is. Daar komt van dat mensen gekleineerd en geïntimideerd moeten worden, dat andere stemmen gesmoord moeten worden, dat de maatschappij onder druk moet worden gezet om te veranderen, dat er mensen onmensen en vijanden zijn die wegmoeten, daarvan komt geweld. Dat heb ik van dichtbij gezien, dat lust ik niet meer.

Dat kan je breder zien dan alleen in de politieke aktivisten. Als je iemand tegenkomt die ergens geen grapjes over kan hebben, die is dan niet gezond bezig met dat onderwerp. Die kan je dan gewoon niet vertrouwen op dat onderwerp. Die kan je het best links laten liggen, want je komt er ook onmogelijk door als je duidelijk probeert te maken dat ze niet gezond bezig zijn. Die geest is dicht, volgende loket.