Prostitutienota Amsterdam

Ik weet dat ik de laatste dagen heel veel over media en politiek heb geschreven, maar er komt ook opeens heel veel in het nieuws! Ik kan het niet allemaal behandelen, maar deze is wel even belangrijk. Het gaat om de plannen die Amsterdam maakt om ons weer eens aan te pakken. Het gaat zo hard, ik denk dat het is om extra druk te zetten op de Eerste Kamer, nou dat ze kritiek hebben laten zien.

Amsterdam heeft, vooruitlopend op de Wet Regulatie Prostitutie, een nieuw kader regels verordeningen gepubliceerd. Het is gedateerd op twaalf juni, maar ik heb het gisteren pas gevonden. Het is zevenennegentig bladzijden lang, maar gelukkig is er een samenvatting. Die is korter, maar leest nog steeds traag, en bevat veel informatie niet. Ik heb me erdoor geworsteld, en ik heb wat kanttekeningen.

Ik zal er niet punt voor punt doorheengaan, want dat wordt veel te lang. Ik stip de meest opvallende wratten aan, en ik laat het maar aan jullie over om het hele ding door te lezen.

De fundering van het hele plan is de zin: "In de Amsterdamse prostitutiebranche komen misstanden voor. Dit blijkt uit diverse onderzoeken." Dat die onderzoeken die naam niet verdienen, en nog steeds niemand een breed gedragen onderzoek heeft gedaan naar de daadwerkelijke cijfers over misstanden, is nog steeds niet doorgedrongen tot de Amsterdamse gemeente. Of weten ze het wel, maar houden ze zich expres dom? In de gehele nota komen er kwantitatieve en kwalitatieve schattingen uit de hoge hoed, zonder enige onderbouwing.

De vormen van mensenhandel die worden aangevoerd als reden voor de hele vertoning vermijden angstvallig de grootste producent van aanklachten: art 273f3 Sr, waar elke vorm van aanwerving om in een ander land prostitutie te bedrijven strafbaar is gesteld, om het braafste jongetje van de klas te zijn onder de ondertekenaars van het verdrag van Warschau (1997).

Naast wat eigenaardigheden, zo wordt gesuggereerd dat de burgemeester van Amsterdam de enige is die toegang tot het landelijk register van prostituees beheert, is er veel dat al is geregeld in het wetsvoorstel WRP. Maar waar de minister het gebrek aan nut van de registratie zelf al heeft toegegeven, is Amsterdam nog vol optimisme.

Amsterdam gaat bedrijfsplannen vereisen, wat al eerder alleen maar problemen en geen oplossingen gaf, bedrijfsadministratie moet worden bijgehouden, hetgeen al moet voor de belastingdienst, er komt een verplichting een beheerder tijdens de gehele openingstijd aanwezig te hebben, waarvoor geen goede reden bestaat, en er komen hygiënerichtlijnen, die in elk geval niet door de dames zelf zijn bedacht.

Er wordt gemeld dat het wat moeilijk is geweest om een klankbordgroep van prostituees samen te stellen. Hierbij wordt voorbijgegaan dat de Rode Draad een bestaand klankbord zou kunnen zijn, en met de op het vijandige af bedilzuchtige houding die Amsterdam de afgelopen jaren tegenover prostituees heeft gehad, is het gebrek aan enthousiasme niet moeilijk te billijken.

Er is ook ruimte voor meer propaganda. In de nota staat immers letterlijk: "Want behalve misstanden aanpakken, wil
Amsterdam ook laten zien wat ze doet." De misstanden zullen misschien niet veranderen, en zoals in de bijlage kan worden gezien verandert er niets aan de pakkansen voor, en middelen tegen, de zware misstanden die als rechtvaardiging worden opgevoerd, maar de mediale overwinning is al gepland.

Een fraaie term gebezigd in de nota is "juridisch pionieren". Deze term wordt gebruikt om een positieve draai te geven aan een juridisch twijfelachtige praktijk, waarbij rechters niet met een sluitende zaak worden overtuigd te veroordelen, maar door "signalen" en "vermoedens" rekening houden in hun oordeel, niet weinig onder druk van de maatschappelijke overtuiging dat mensenhandel door rechters niet aan dezelfde eisen van bewijsvoering zou moeten worden gehouden. Deze tendens is Amsterdam niet ontgaan, en gebruik maken hiervan is nu een officieel beleidsitem geworden.

Hoofdstuk twee vangt aan met een onbeschaamd stukje semantisch redeneren, om de beladen term "misstand" te kunnen gebruiken voor alles wat de gemeente Amsterdam niet aanstaat. Mensenhandel wordt tussen neus en lippen door beperkt tot uitbuiting - waardoor de vraag rijst of Amsterdam 273 f3 Sr wil afschaffen.

Om te betogen dat mensenhandel een complex probleem is, wordt de zaak aangehaald van twee prostituees die uitstappen met verklaringen van uitbuiting, doch enkele dagen later terugkwamen achter hun ramen, en hun verklaringen introkken. Is dit, zoals Amsterdam het doet lijken, een teken dat er moeilijk grip op de misstanden kan worden gekregen? Hebben we hier te maken met vrouwen die hun uitbuiting boven de bedilzucht van de hulpverlening prefereerden? Of is dit een simpele zaak van vrouwen die, na gecoacht te zijn een beschuldiging te leveren, zichzelf weer hebben hersteld?

Er zijn drie gradaties van misstanden. De ergste misstanden zijn strafbare feiten als uitbuiting en mensenhandel, minder erg zijn de administratieve en burocratische overtredingen van de regels die worden opgelegd aan gegevensstromen, en de minst erge misstanden zijn slechte werkomstandigheden van de sekswerkers zelf. "Het is niet per definitie zo dat categorie III minder ernstig is dan categorie II, dit is per overtreding en situatie verschillend." Gelukkig maar.

Amsterdam breidt graag uit op de WRP zoals die voorligt. Een in de Tweede Kamer bevochten behoud, namelijk dat elke prostituee zich weliswaar moet registreren, maar daarvoor een gemeente naar keuze mag kiezen, wordt door Amsterdam liever niet geimplementeerd. Dit in het kader van "maatwerk voor Amsterdam".

Het register is onder druk van partijen die zich terecht zorgen maakten over de schending van de privacy van de kwetsbare groep, tot een BSN-nummer, telefoonnummer en bijbehorend registratienummer teruggebracht. Amsterdam draait dat graag terug, en wil ook andere gegevens waaronder adresgegevens bij kunnen houden in haar registratie.

Een zorgwekkende opmerking is dat het registratiemoment ook gebruikt zal worden om te controleren of de KvK-registratie van de sekswerker wel kloppend is. Veel onafhankelijke sekswerkers hebben niet graag hun naam in een publiek register met de aantekening prostitutie, en daarom wordt er veel van vage, afwijkende beschrijvingen gebruik gemaakt. Dit is weliswaar een onwaarheid, maar aangezien alle afdrachten en de daadwerkelijke ondernemersverplichtingen desondanks wel voldaan worden, is het openbaren van de gevaarlijke informatie geen zaak die controle vereist.

De uitvoering van de registratie en controles, die overigens in de voorgestelde vorm meer expertise vereisen dan waar de overheid de afgelopen jaren blijk van heeft gegeven, is geen dieptecommentaar waardig. Een middel tot een futiel doel is zelf futiel.

Amsterdam heeft met de WRP de ruimte om verdere beperkingen aan de prostitutiebranche op te leggen, en is daar op alle fronten al voor aan het plannen. Weliswaar is er nog geen duidelijke schets van de doelstellingen, dat er aan alle mogelijkheden tot insnoeren van de vrijheid van de branche reeds gedacht wordt blijkt klip en klaar uit de nota.

In de nota wordt beweerd dat een belangrijk oogmerk is de positie van de prostituee ten opzichte van de exploitant te verbeteren. Het is te bezien of dat waar is. Het laat zich aanzien als een stok om de hond mee te slaan. De meeste uitwassen worden namelijk met onttrekking van de vergunning bestraft, ideaal voor een gemeente die de prostitutie wil vervolgen. De beperkte vergunningafgifte en de beperkingen in de bestemmingsplannen maken namelijk van prostitutielocaties een sellers market, waardoor de marktwerking de sekswerkers juist steeds afhankelijker maakt van de exploitanten, op wie zij toegewezen zijn voor een legale werkplek.

De macht van de exploitanten kan in een klap gebroken worden, als men de vrijheid van vestiging van een prostitutiepand gelijk zou stellen aan andere bedrijven. Een prostitutiepand brengt minder overlast voort dan bijvoorbeeld horeca, hetgeen wel overal in de stad te vinden is. De sekswerker heeft dan een veel lagere drempel om zelf een bedrijf te starten, en louche exploitanten zouden een leegloop ondervinden die het probleem dat Amsterdam eerst geforceerd geschapen heeft, en nu door ingrijpende regelgeving probeert te bestrijden, geheel natuurlijk oplost.

Het handhaven is voornamelijk gericht op het verstoren van de bedrijfsvoering van exploitanten die niet voldoen aan het ideaalplaatje van de gemeente. Een breed scala aan middelen wordt integraal gebruikt om de branche van elke kant aan te pakken. Dat zulke keten-aanpakken niet voor andere bedrijfstakken gelden, geeft te denken. Dat de nota doorspekt is met verzuchtingen dat het zo moeilijk is om misstanden te vinden, en dat er niet genoeg vervolgd kan worden bij ontbreken van aangetroffen wantoestanden geeft aan dat de aanpak niet om de wantoestanden gaat, maar dat de wantoestanden gretig gezocht worden in een poging munitie te verzamelen voor een aanhoudende drijfjacht op deze verketterde mensen.